Εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο Paideia-News
*Τον κύριο κορμό των φοιτητών μας διαχρονικά αποτελούν φοιτητές από την Κύπρο (46%) και την Ελλάδα (47%)
* Ανταγωνιστικά το ΑΠΚΥ μπορεί να δει μόνο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου.
* Δρομολογείται νέο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα, το οποίο ήδη αξιολογείται από τον ΔΙΠΑΕ, με τίτλο «MA in Educational Leadership and Policy».
«Οι εκπαιδευτικοί τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας εμπιστεύονται το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου για τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές τους σπουδές και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής» το οποίο προσφέρεται με πέντε (5) κατευθύνσεις ειδίκευσης, είναι διαχρονικά, όχι μόνο κατά τα τελευταία έτη, ένα από τα δημοφιλέστερα προγράμματά μας». Αυτό αναφέρει σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στο Paideia-News, ο Πρύτανης Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου Καθηγητής Πέτρος Πασιαρδής Ακολουθεί η συνέντευξη.
Η επίδραση της πανδημίας
ΕΡ: Πως επέδρασε η πανδημία στο ενδιαφέρον για σπουδές στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου κατά την τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά και πώς βλέπετε μελλοντικά τις προοπτικές;
ΑΠ: H πανδημία προκάλεσε μία απρόβλεπτων διαστάσεων παγκόσμια κρίση με σημαντικές επιπτώσεις στο οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και μια εποχή αστάθειας, που δεν γνωρίζουμε πόσο θα κρατήσει. Στη νέα αυτή κανονικότητα η εκπαίδευση είναι αντιμέτωπη με πολλά ερωτήματα αλλά και προκλήσεις, με την καθολική εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας να είναι γεγονός, τουλάχιστον επί του παρόντος. Το ΑΠΚΥ, το μοναδικό εξ αποστάσεως Πανεπιστήμιο στην Κύπρο με εμπειρία, εξειδίκευση και τεχνογνωσία15ετίας στο πεδίο αυτό, βρίσκεται ήδη στη νέα εποχή. Το γεγονός αυτό του επιτρέπει να λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας χωρίς προβλήματα στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό του έργο και να προσφέρει υψηλής ποιότητας σπουδές στους φοιτητές του, των οποίων η πλειονότητα τις συνεχίζει απρόσκοπτα. Αυτή τη στιγμή και ως τις 25 Μαΐου 2021 βρισκόμαστε σε περίοδο υποβολής αιτήσεων για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (2021-2022) και ευελπιστούμε ότι με τα 25 προγράμματα σπουδών μας σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο και με 17 ερευνητικές περιοχές για Διδακτορικές σπουδές θα προσελκύσουμε το αυξημένο ενδιαφέρον των υποψηφίων φοιτητών σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Το ΑΠΚΥ θα συνεχίσει να ανταποκρίνεται με ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις ανάγκες και τα δεδομένα της νέας εποχής αξιοποιώντας την τεχνολογία ως ένα δυνατό εργαλείο, το οποίο είναι στη διάθεση της εκπαιδευτικής διεργασίας στην πράξη με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης σε όλους.
Κύπριοι και Ελλαδίτες φοιτητές
ΕΡ: Υπάρχουν στοιχεία για Κύπριους φοιτητές, Ελλαδίτες και άλλους;
ΑΠ: Τον κύριο κορμό των φοιτητών μας διαχρονικά αποτελούν φοιτητές από την Κύπρο (46%) και την Ελλάδα (47%) και το υπόλοιπο ποσοστό από τρίτες χώρες, με δεδομένο ότι το χαρτοφυλάκιο των προγραμμάτων σπουδών μας στη μεγάλη του πλειοψηφία προσφέρεται στην ελληνική γλώσσα. Στόχος του ΑΠΚΥ είναι η προσφορά επιπλέον προγραμμάτων σπουδών, υφιστάμενων και νέων, στην αγγλική γλώσσα, πέραν των 4 που ήδη προσφέρει και η προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών.
Νέα προγράμματα σπουδών
ΕΡ: Υπάρχουν στους σχεδιασμούς σας κάποια νέα προγράμματα σπουδών για την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά;
ΑΠ: Ο Στρατηγικός Προγραμματισμός 2021-2024 του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, ο οποίος βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης, στοχεύει στην ανάπτυξη του Πανεπιστημίου τόσο στον ελληνόφωνο χώρο, όσο και στην ενίσχυση της παρουσίας του στο διεθνές ακαδημαϊκό γίγνεσθαι. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το ΑΠΚΥ έχει δρομολογήσει τον σχεδιασμό νέων προγραμμάτων σπουδών, στο μεταπτυχιακό κυρίως επίπεδο, στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, σε αντικείμενα αιχμής, τα οποία ανταποκρίνονται στις ανάγκες της διεθνούς αγοράς εργασίας και στις προσδοκίες της κοινωνίας. Ένα νέο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα, το οποίο ήδη αξιολογείται από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει τον τίτλο «MA in Educational Leadership and Policy». Στους άμεσους σχεδιασμούς του ΑΠΚΥ εντάσσονται και προγράμματα στις Νομικές Επιστήμες, στη Χημική Μηχανική και Μηχανική Περιβάλλοντος, στη Διοίκηση και Χρηματοοικονομική (Μanagement and Finance) και σε άλλα πεδία. Ταυτόχρονα, το Πανεπιστήμιό μας προχωρά σε σημαντικές αναβαθμίσεις υφιστάμενων προγραμμάτων σπουδών του, τα οποία ενισχύονται με νέα γνωστικά αντικείμενα, ώστε να ενισχύουν την εξειδίκευση και ανταγωνιστικότητα των αποφοίτων του ΑΠΚΥ.
Τα πιο δημοφιλή προγράμματα σπουδών
ΕΡ: Ποια είναι τα πιο δημοφιλή προγράμματα σπουδών για το κοινό;
ΑΠ: Διαχρονικά τα δημοφιλέστερα προγράμματα σπουδών μας είναι σε προπτυχιακό επίπεδο η Διοίκηση Επιχειρήσεων, τα Οικονομικά και οι Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, οι Επιστήμες της Αγωγής, οι Θεατρικές Σπουδές, η Διοίκηση Μονάδων Υγείας, ενώ υψηλό ενδιαφέρον συγκεντρώνουν οι σπουδές στα αντικείμενα Διοίκηση, Τεχνολογία και Ποιότητα και Ασφάλεια Υπολογιστών και Δικτύων. Όλα τα προγράμματά μας έχουν διεπιστημονικό χαρακτήρα, παρέχουν στους αποφοίτους πολύπλευρη ακαδημαϊκή γνώση, αλλά και καλλιεργούν επαγγελματικά αξιοποιήσιμες δεξιότητες (π.χ. ψηφιακές δεξιότητες, «επιχειρείν», ανάπτυξη κριτικής σκέψης, ερευνητικές δεξιότητες) προσδίδοντας στους φοιτητές μας επαγγελματική ευελιξία αλλά και δυνατότητες επαγγελματικής και προσωπικής εξέλιξης και ανέλιξης.
Οι εκπαιδευτικοί εμπιστεύονται το ΑΠΚΥ
ΕΡ: Υπάρχει η εντύπωση ότι οι εκπαιδευτικοί είναι η μεγαλύτερη «λίμνη» από την οποία αντλείτε φοιτητές, λόγω προαγωγών και διορισμών. Αυτό αληθεύει; Έχετε παρατηρήσει οποιαδήποτε αύξηση τα τελευταία πέντε χρόνια λόγω της αλλαγής του συστήματος διορισμών στη δημόσια εκπαίδευση;
ΑΠ: Οι εκπαιδευτικοί τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας εμπιστεύονται το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου για τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές τους σπουδές και το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής» το οποίο προσφέρεται με πέντε (5) κατευθύνσεις ειδίκευσης, είναι διαχρονικά, όχι μόνο κατά τα τελευταία έτη, ένα από τα δημοφιλέστερα προγράμματά μας. Θα έλεγα ότι ναι, οι εκπαιδευτικοί μας επιδιώκουν την περαιτέρω εξειδίκευσή τους σε ένα σχετικό με το αντικείμενό τους μεταπτυχιακό πρόγραμμα, αλλά το κριτήριο των προαγωγών και των διορισμών που αναφέρετε, δεν είναι το μόνο τους κίνητρο. Ένας μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών στην εκπαίδευση προσφέρει στον κάτοχό του ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και μάθησης σε όλο το φάσμα των εκπαιδευτικών και διοικητικών δραστηριοτήτων της εκπαίδευσης στις σύγχρονες κοινωνίες της πληροφορίας και της γνώσης. Μάλιστα υπάρχουν και άλλα μεταπτυχιακά προγράμματα που προσφέρουμε, για παράδειγμα, στη «Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», στην «Ελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία», τα «Μέσα Επικοινωνίας στο Σύγχρονο Σχολείο», οι «Θεατρικές Σπουδές» και άλλα που αφορούν εκπαιδευτικούς και στα οποία υπάρχει συνεχές ενδιαφέρον από τον εκπαιδευτικό κόσμο τόσο της Κύπρου όσο και της Ελλάδας. Εξάλλου η διενέργεια εξετάσεων και η μοριοδότηση για την επιλογή και διορισμό των εκπαιδευτικών και με άλλα κριτήρια, είναι ένα αντικίνητρο για τη «συλλογή» τίτλων σπουδών και ένα ισχυρό κίνητρο για σπουδές που πραγματικά ωθούν τους ενδιαφερόμενους να αναπτύξουν περαιτέρω τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και να γίνουν άριστοι σε ένα απαιτητικό και σημαντικότατο τομέα για κάθε κοινωνία.
Βελτιώσεις στις υποδομές
ΕΡ: Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγιναν οποιεσδήποτε βελτιώσεις στις τεχνολογικές υποδομές του Πανεπιστημίου;
ΑΠ: Η υγειονομική κρίση ανέδειξε την εξειδίκευση και πρωτοπορία του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου και την ετοιμότητά του να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της εποχής και στις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Όταν η Πολιτεία στις αρχές του περασμένου χρόνου αποφάσιζε την ενσωμάτωση εκπαιδευτικών τεχνολογιών και εργαλείων τηλεκπαίδευσης στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, το εξειδικευμένο στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση ΑΠΚΥ, ήταν ήδη μπροστά από τις εξελίξεις και συνέχιζε απρόσκοπτα τις εκπαιδευτικές του διεργασίες. Παράλληλα, οι ψηφιακές διαδικασίες εκπαίδευσης και εξυπηρέτησης των φοιτητών, των αποφοίτων και των μελλοντικών (υποψηφίων) φοιτητών μας, που προϋπήρχαν, βέβαια, στο ΑΠΚΥ, ενισχύθηκαν λόγω της πανδημίας και αποτελούν ακόμα και σήμερα τη ‘νέα’ καθημερινή πρακτική.
Μέσω των ψηφιακών μας υποδομών και κυρίως της Πλατφόρμας Τηλεκπαίδευσης eClass, η οποία προσομοιώνει τις παραδοσιακές αίθουσες διδασκαλίας και αποτελεί ένα σύγχρονο, ασφαλές και ολοκληρωμένο ψηφιακό περιβάλλον μάθησης, το διδακτικό προσωπικό υποστηρίζει, αλληλεπιδρά και καθοδηγεί τους φοιτητές μας, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους όλο το απαραίτητο, κατάλληλο και πολυμεσικό εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και πρόσβαση στις ψηφιακές πηγές της Βιβλιοθήκης του ΑΠΚΥ, ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικά την πορεία μάθησής τους από τον προσωπικό τους χώρο και στον δικό τους χρόνο.
Δέον να τονίσω και τη σημαντική επιτυχία, στις συνθήκες της πανδημίας του covid-19, να οργανώσουμε -με απόλυτη επιτυχία- τις τελικές εξετάσεις των Προγραμμάτων Σπουδών εξ ολοκλήρου εξ αποστάσεως με ηλεκτρονικά μέσα, στον προσωπικό χώρο του καθενός φοιτητή και της καθεμιάς φοιτήτριάς μας, με αδιάβλητες διαδικασίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, με ηλεκτρονική επιτήρηση από τους διδάσκοντες και με όλα τα αναγκαία μέτρα διασφάλισης της ποιότητας και της ακεραιότητάς τους.
Οι τεχνολογικές, όμως, εξελίξεις και ο ψηφιακός κόσμος, μέσα στον οποίο λειτουργεί το Πανεπιστήμιό μας, δεν μας επιτρέπουν να μένουμε στάσιμοι σε ό,τι αφορά στις τεχνολογικές μας υποδομές. Πέραν των παραπάνω υπηρεσιών και εργαλείων σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, το ΑΠΚΥ ενσωματώνει και αξιοποιεί νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία, αναβαθμίζοντας, σε συνεχή βάση, τις υποδομές του και τις προοπτικές για την αποτελεσματική εκτέλεση του εκπαιδευτικού του έργου. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η αξιοποίηση από προγράμματα σπουδών της Σχολής Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών εικονικής υποδομής, η οποία επιτρέπει την εξ αποστάσεως παράδοση οποιουδήποτε περιεχομένου ενός εικονικού εργαστηρίου (virtual lab) σε περιβάλλοντα με τρισδιάστατα γραφικά, σε οποιαδήποτε έξυπνη συσκευή ή υπολογιστή. Τεχνολογικές, εξάλλου, εφαρμογές που έχει αναπτύξει και ενσωματώσει το ΑΠΚΥ στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης έχουν λάβει χρυσά βραβεία στα Cyprus Education Leaders Awards το 2019 και το 2020.
Κίνδυνος απώλειας αριθμού φοιτητών;
Με δεδομένη την εφαρμογή μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και από τα άλλα πανεπιστήμια της Κύπρου βλέπετε να υπάρχει κίνδυνος απώλειας αριθμού φοιτητών από το ΑΠΚΥ;
ΑΠ: Το ΑΠΚΥ είναι ένα εξειδικευμένο Πανεπιστήμιο στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε αντίθεση με τα υπόλοιπα οκτώ Πανεπιστήμια της χώρας, τα οποία είναι συμβατικού τύπου πανεπιστήμια και στηρίζονται στη φυσική παρουσία των φοιτητών τους σε αίθουσες διδασκαλίας, έστω και αν λόγω της τρέχουσας συγκυρίας προσφέρουν έναν αριθμό προγραμμάτων σπουδών εξ αποστάσεως. Επομένως, εάν και εκ πρώτης όψεως αυτό μπορεί να συμβεί ευκαιριακά και σε κάποιο βαθμό, θεωρούμε ότι το ΑΠΚΥ δεν θα σταματήσει να αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για αξιόπιστες υψηλού επιπέδου σπουδές εξ αποστάσεως και θα συνεχίσει να προσελκύει φοιτητές που θα επενδύουν στην εξειδίκευση, την τεχνογνωσία και την εμπειρία του για να αποκτήσουν ένα τίτλο σπουδών εφόδιο για την επαγγελματική ή την προσωπική τους εξέλιξη. Με αυτά βέβαια, δεν σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός παύει να υφίσταται. Γνωρίζουμε εδώ στο ΑΠΚΥ ότι λειτουργούμε και θα εξακολουθήσουμε να λειτουργούμε σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον τόσο τοπικά όσο και στο διεθνές περιβάλλον, συνεπώς θα πρέπει συνεχώς να βελτιωνόμαστε και να πρωτοπορούμε.
Κοινή στρατηγική
ΕΡ: Μήπως η πανδημία έχει δημιουργήσει τις συνθήκες μιας πιο στενής σχέσης του ΑΠΚΥ με τα άλλα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια για κοινή στρατηγική για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση;
ΑΠ: Επί της ουσίας, ανταγωνιστικά το ΑΠΚΥ μπορεί να δει μόνο τα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου, τα οποία προσφέρουν -συμπληρωματικά με τη συμβατική εκπαίδευση- και εξ αποστάσεως (online) προγράμματα σπουδών. Η εξειδίκευση, όμως, του ΑΠΚΥ στη συγκεκριμένη εκπαιδευτική μεθοδολογία, ο δημόσιος χαρακτήρας του, αλλά και το εύρος και πλήθος των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρει στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες, τις Θετικές και Εφαρμοσμένες Επιστήμες και στις Οικονομικές Επιστήμες και τη Διοίκηση, το θέτουν ως πρώτη και ιδανική επιλογή για όλους, όσοι επιθυμούν να σπουδάσουν με ευελιξία από τον προσωπικό τους χώρο, στον χρόνο που μπορούν να διαθέσουν και να αποκτήσουν έναν αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών, πολύτιμο εφόδιο για τη ζωή τους.
Το ΑΠΚΥ, ως δημόσιο Πανεπιστήμιο, επιδιώκει, βεβαίως, να συμβάλλει αποτελεσματικά στην υποστήριξη του στόχου της Πολιτείας να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας, αλλά και στην υλοποίηση της στρατηγικής του υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) για την ψηφιακή εκπαίδευση. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το ΑΠΚΥ συμμετέχει στη συμβουλευτική επιστημονική ομάδα, την οποία διόρισε το ΥΠΠΑΝ για θέματα αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας στην εκπαίδευση, προσφέρει ήδη Κοινά Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών με άλλα δημόσια και ιδιωτικά Πανεπιστήμια της χώρας και είναι σε φάση διαβούλευσης για τον σχεδιασμό και νέων διαπανεπιστημιακών προγραμμάτων.
Πεποίθησή μου είναι ότι μέσα από στρατηγικές συνεργασίες μεταξύ των πανεπιστημίων της Κύπρου και με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των πανεπιστημίων μας (που οφείλει να είναι κύριο μέλημα τόσο των πανεπιστημιακών αρχών, όσο και της ίδιας της Πολιτείας), η χώρα μας θα μπορέσει ενισχυτικά να διεκδικήσει με αξιώσεις μεγαλύτερο μερίδιο από την ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά της ανώτατης εκπαίδευσης.
Προτεραιότητες
ΕΡ: Ποια είναι η πρώτη προτεραιότητά σας στη συνέχεια;
ΑΠ: Θα μου επιτρέψετε να μην αναφερθώ σε μία και μόνο προτεραιότητα, αλλά στους μεσοπρόσθεσμους στρατηγικούς στόχους του Πανεπιστημίου μας, οι οποίοι συνοψίζονται στα εξής: α) τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ποιότητας στην παρεχόμενη εκπαίδευση, β) την ενίσχυση του εκπαιδευτικού χαρτοφυλακίου με νέα προγράμματα σπουδών, σε μεταπτυχιακό κυρίως, αλλά και σε προπτυχιακό επίπεδο, σε κλάδους αιχμής, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας με στόχο την προσέλκυση και διατήρηση εγχώριων και ξένων φοιτητών, γ) την ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας και την εξασφάλιση εξωτερικής χρηματοδότησης για ερευνητικά έργα με διεθνή απήχηση προς όφελος της κοινωνίας των πολιτών, δ) την ενίσχυση της εξωστρέφειας του ΑΠΚΥ, ε) τη βελτίωση του θεσμικού–οργανωτικού και πρακτικού πλαισίου λειτουργίας και στ) τη διασφάλιση της εντονότερης παρουσίας του Ιδρύματος στο ακαδημαϊκό, επιστημονικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.
Κινούμαστε σε δύο δηλαδή στρατηγικούς άξονες: αφενός προς την αριστεία και τη συνεχή βελτίωση της λειτουργίας μας, εξελίσσοντας τα στρατηγικά μας πλεονεκτήματα, και αφετέρου προς την ανάπτυξη, την εξωστρέφεια και τη διεθνοποίηση, ώστε να μετεξελιχθούμε στο Edupreneurial Πανεπιστήμιο που χρειάζεται ο 21ος αιώνας. Στις μέρες μας, όσο ποτέ άλλοτε, είναι απαραίτητη η ενίσχυση της προσαρμοστικότητας και της ευελιξίας στις διεθνείς εξελίξεις, στις ραγδαίες αλλαγές των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας, αλλά και στις ανάγκες και προσταγές της ίδιας της κοινωνίας. Υπ’ αυτό το πρίσμα, μόνο μέσα από αυτήν τη μεταμόρφωση, που χαρακτηρίζω ‘edupreneurial’, τα σύγχρονα πανεπιστήμια θα μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στην πολυπλοκότητα και αβεβαιότητα του σημερινού περιβάλλοντος. Έτσι και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου παραμένει προσηλωμένο στην προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης αποκλειστικά εξ αποστάσεως, στην εξέλιξη των εκπαιδευτικών μεθόδων, πρακτικών και εργαλείων ηλεκτρονικής διδασκαλίας και μάθησης και στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολλών κατηγοριών φοιτητών του, όπως οι ενήλικες με επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις, οι άνεργοι, οι φοιτητές με ειδικές ανάγκες, οι πρόσφυγες, τα άτομα με επίκτητες ή εγγενείς δυσκολίες πρόσβασης στην εκπαίδευση.
