Κωνσταντίνος Μπαλαμπάνωφ: «Τρέφω βαθύτατο σεβασμό και αγάπη προς τον λαό της Κύπρου για την ηρωική και τραγική ιστορία, τον πολιτισμό, τη γλώσσα,τη θρησκεία και τις παραδόσεις του
Το Πανεπιστήμιο Κύπρο είχε την τιμή να φιλοξενήσει, τη Δευτέρα, 20 Μαρτίου 2023, τον τέως Πρύτανη του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μαριούπολης, κ. Κωνσταντίνο Μπαλαμπάνωφ, ο οποίος έδωσε διάλεξη με θέμα τους Έλληνες της Ουκρανίας από το χθες στο σήμερα.
Από την παρουσίασή του διαφάνηκε ότι οι Ελληνες της Ουκρανίας διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στις διπλωματικές σχέσεις Ουκρανίας-Κύπρου και Ουκρανίας-Ελλάδας. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, ο κ. Μπαλαμπάνωφ σημείωσε ότι η παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή της βόρειας Μαύρης Θάλασσας, η οποία σήμερα ως επί τον πλείστον αποτελεί έδαφος της Ουκρανίας, αρχίζει από τον 8ο με 6ο αιώνα π.Χ.
Αναφέρθηκε επίσης στους Έλληνες της Οδησσού, οι οποίοι αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού της πόλης από την ίδρυσή της το 1794 και ήταν κυρίως μεγάλοι έμποροι, επιχειρηματίες, εκπρόσωποι ευκατάστατων εμπορικών οίκων (Ραλλή, Μαρασλή, Ροντοκανάκη, Σεβαστόπουλο). Χάρη στην ηγετική δραστηριότητα των Ελλήνων επιχειρηματιών της Οδησσού τον 19ο αίωνα, η πόλη, ανέφερε ο κ. Μπαλαμπάνωφ μετατράπηκε σε κέντρο της ελληνικής εκπαίδευσης της διασποράς. Η συγκέντρωση στην Οδησσό της ελληνικής, εμπορικής, πολιτικής αριστοκρατίας και εκπροσώπων άλλων κοινωνικών στρωμάτων δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την ανάδυση μιας ελληνικής πολιτικής οργάνωσης με σκοπό την απελευθέρωση του έθνους, καθώς το 1814 οι τρεις Έλληνες έμποροι, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Νικόλαος Σκουφάς και ο Εμανουήλ Ξάνθος ίδρυσαν τη μυστική οργάνωση Φιλική Εταιρεία, η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού και ανέδειξε το ρόλο της ελληνικής διασποράς για την αναβίωση της ελληνικής συνείδησης και τη διαμόρφωση της πολιτικής και της πολιτιστικής ταυτότητας της νέας, ανεξάρτητης Ελλάδας,πρόσθεσε ο κ. Μπαλαμπάνωφ.
Ο κ. Μπαλαμπάνωφ αναφέρθηκε επίσης στην ελληνική κοινότητα της Αζοφικής που περιελάμβανε κυρίως αγροτικό πληθυσμό και σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα της εξαναγκαστικής μετοίκησης από την Κριμαία. Συνολικά μετοίκησαν 31.000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 18.395 ήταν Έλληνες. Όσοι/ες επέζησαν από τη μετοίκηση, συμπλήρωσε ο κ. Μπαλαμπάνωφ, ίδρυσαν την ελληνική πόλη Μαριούπολη και 21 ελληνικά χωριά το 1779-1780. Χάρη στην εργατικότητά τους, επισήμανε, οι Έλληνες άρχισαν να δραστηριοποιούνται με επιτυχία στο εμπόριο και τη γεωργία. Παρά τις δυσκολίες που δημιούργησε η τσαρική κυβέρνηση, για πολλούς Έλληνες η Ουκρανία έγινε δευτερη πατρίδα και εργάστηκαν προς όφελός της με τον ίδιο ζήλο σαν να ήταν για χάρη της Ελλάδας.
Η περιδιάβαση στην ιστορία των Ελλήνων από τον κ. Μπαλαμπάνωφ έφτασε μέχρι και σήμερα. Σημείωσε χαρακτηριστικά: «Σήμερα είμαι περήφανος που είχα την τιμή να εργαστώ ως Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Μαριούπολης για 28 χρόνια, από το 1992-2020. Ξεκινήσαμε σχεδόν από το μηδέν, χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική βάση. Το Πανεπιστήμιο μας αναπτυσσόταν δυναμικά. Δυστυχώς στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Παρά τον θαρραλέο αγώνα των ηρωικών υπερασπιστών της Μαριούπολης, οι εισβολείς κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη. Η Μαριούπολη καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, σκοτώθηκαν περισσότεροι από 20 χιλιάδες άμαχοι, ανάμεσά τους και 8 καθηγητές και 7 φοιτητές του Πανεπιστημίου μας», υπογράμμισε ο κ. Μπαλαμπάνωφ. Τέλος, ευχαρίστησε τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητή Τάσο Χριστοφίδη για την από κοινού στήριξη με το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη, καθώς όπως είπε «μας παρέχουν την ευκαιρία να συμμετέχουμε στα δρώμενα του Πανεπιστημίου Κύπρου. Θέλω επίσης να εκφράσω τη βαθιά ευγνωμοσύνη στον Πρόεδρο του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη, κ. Αναστάσιο Π. Λεβέντη, καθώς και στον πρώην Διευθυντή του Ιδρύματος, κ. Χαράλαμπο Μπακιρτζή. Η βοήθεια και η συνεισφορά τους στην ανάπτυξη της υποδομής του Πανεπιστημίου της Μαριούπολης υπήρξε ανεκτίμητης αξίας».
Κλείνοντας, ο κ. Μπαλαμπάνωφ πρόσθεσε ότι οι Έλληνες είναι ένας μεγάλος λαός, με μεγάλη ιστορία, κουλτούρα και πολιτισμό, μια μεγάλη δύναμη που υπέφερε πολλά, και παρόλα αυτά κατάφεραν να διατηρήσουν το φιλελεύθερο πνεύμα, την εθνική συνείδηση, την αισιοδοξία, την αρχοντιά και τον σεβασμό στα δικαιώματα άλλων λαών. Στην Ουκρανία και την Κύπρο, είπε, οι λέξεις όπως ελευθερία και δημοκρατία, πατρίδα και μητέρα, σοφία και τιμή, πίστη και ελπίδα, αγάπη και φιλία, έχουν το ίδιο σημασιολογικό περιεχόμενο. «Τρέφω βαθύτατο σεβασμό και αγάπη προς τον εργατικό, ταλαντούχο, θαρραλέο και καλόκαρδο λαό της Κύπρου για την ηρωική και τραγική ιστορία, τον πολιτισμό, τη γλώσσα, τη θρησκεία και τις παραδόσεις του», ολοκλήρωσε.
Στον δικό του χαιρετισμό, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητής Τάσος Χριστοφίδης αναφέρθηκε στη μακρόχρονη ιστορία συνεργασίας που ανέπτυξε το Ίδρυμα με το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης, καθώς και την άμεση στήριξη του Πανεπιστημίου Κύπρου σε Ουκρανές/ους φοιτήτριες/τητές παραχωρόντας 17 υποτροφίες για να μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους που διακόπηκαν βίαια.
Τη διάλεξη συντόνισε ο Παύλος Κοκτσίδης, Επισκέπτης Καθηγητής Δημοσίων Σχέσεων στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
