Παναγιώτη Θωμά: Μια ανέφικτη ανάσταση. Σχόλιο στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα


Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός (Αθήνα 2024) το βιβλίο του Παναγιώτη Θωμά, Μια ανέφικτη ανάσταση. Σχόλιο στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα. Πρόκειται για επιστημονικό δοκίμιο, που φέρνει την εμβληματική νουβέλα του Τσέχου λογοτέχνη σε διάλογο με τη σύγχρονη θεολογία και τις προκλήσεις των καιρών μας, αναδεικνύοντας την αισθητική και κοινωνική δυναμική του εν λόγω διαχρονικού έργου. Ακολουθεί απόσπασμα από το προλογικό σημείωμα του βιβλίου που συνέγραψε η φιλόλογος δρ. Εύα Πολυβίου:

«Με αφετηρία την εφιαλτική και εντούτοις άκρως συναρπαστική νουβέλα του Kafka, Η Μεταμόρφωση (1915), ο Παναγιώτης Θωμά επιχειρεί, στο δοκίμιο αυτό, μια ενδελεχή συζήτηση από θεολογικής σκοπιάς των διαφόρων ζητημάτων και δη του ζητήματος οντολογίας της αισθητικής που εγείρει η ζωή, η μεταμόρφωση, ο αναπόφευκτος θάνατος και, εν τέλει, η ανέφικτη –όπως εξηγεί– Ανάσταση του Γκρέγκορ Σάμσα.

Σ’ ένα έργο που βρίθει βιβλικών συνδηλώσεων και συμβολισμών, οι θρησκευτικές προεκτάσεις και ασφαλώς ο παραλληλισμός του Γκρέγκορ με τον Ιησού Χριστό έχουν συζητηθεί εκτενώς (αν και όχι πάντα με τη δέουσα σαφήνεια) από την πλούσια καφκική βιβλιογραφία. Ο ήρωας, μεταμορφωμένος μυστηριωδώς σ’ ένα αποκρουστικό έντομο, οδεύει με ανιδιοτελή στωικότητα προς τον θάνατο, θυσιάζοντας τον εαυτό του για τη ζωή των αγαπημένων του, έστω και αν εκείνοι αποδεικνύονται τελικά μακράν κατώτεροι των περιστάσεων. Είναι όντως ενδιαφέρον –όπως παρατηρεί εξάλλου και ο Παναγιώτης Θωμά– που ο Κάφκα, παρά το δικό του ιουδαϊκό υπόβαθρο, επιλέγει να δημιουργήσει μια χριστιανική αλληγορία, τοποθετημένη σε ένα ακραιφνώς χριστιανικό περιβάλλον. Πολύ περισσότερο μάλιστα εφόσον τυγχάνει να γνωρίζουμε από τη βιογραφία του συγγραφέα πόσο ο Ιουδαϊσμός αρχίζει να τον επηρεάζει από το 1911 κ.ε., και ιδιαίτερα κατά την κρίσιμη μετάβασή του στην ούτως λεγόμενη ώριμη συγγραφική του δημιουργία. […]

Εφοδιασμένος με μια στέρεα θεολογική όσο και φιλολογική σκευή, ο Παναγιώτης Θωμά κατορθώνει στο δοκίμιο αυτό, με τρόπο πυκνό και ακαριαίο, να παρουσιάσει τις ποικίλες συνιστώσες που διέπουν το αριστούργημα του Κάφκα και να οδηγήσει σιγά-σιγά τη συζήτηση σε έναν γόνιμο προβληματισμό γύρω από φλέγοντα διαχρονικά ζητήματα, όπως η διαφορετικότητα και η απομόνωση που συχνά συνεπάγεται σ’ έναν κόσμο αυστηρώς “κανονικό”, αλλά και η φθορά, η αρρώστια, το γήρας και ασφαλώς ο θάνατος. Άκρως εύστοχη λοιπόν και η επιλογή του να ολοκληρώσει με ένα χαρακτηριστικό ποίημα από την Κική Δημουλά, στο οποίο εκφράζεται –με άλλους όρους βέβαια, αλλά εξίσου ανατρεπτικά– όλη η τραγικότητα του ανθρώπου, η αγωνία και ο σπαραγμός που συναντάμε και στη Μεταμόρφωση του Κάφκα».

Ο Παναγιώτης Θωμά γεννήθηκε στη Λάρνακα. Σπούδασε θεολογία στο Α.Π.Θ. και στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού Βοστόνης, ενώ παρακολούθησε μαθήματα συναφειακής θεολογίας στο Boston College. Αναγορεύτηκε διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το 2010. Πρώτη του μονογραφία: Τόπος Χρονοποιός. Φιλοπατρία, ετεροτοπία και ο τόπος των εσχάτων στα κείμενα των Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη και Wendell Berry (Αρμός 2017). Δεύτερό του βιβλίο: Διαρρηγνύοντας την Αμφιβολία. Μελετήματα για την ποίηση της Κική Δημουλά (Αρμός 2020). Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά.Έχει διδάξει θρησκειολογία στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας (2012-2022), Διδακτική των θρησκευτικών στο Πανεπιστήμιο Frederick (2013-2018) και το μεταπτυχιακό σεμινάριο «Θεολογία και Πολιτισμός» στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (2015-2017). Από το 2018 ανήκει στο μητρώο εκπαιδευτών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου. Διδάσκει στη Μέση Εκπαίδευση από το 2022. Έχει εκδώσει τρία βιβλία για παιδιά και εφήβους, ενώ τραγούδια σε στίχους του έχουν δημοσιεύσει οι Γιώργος Καλογήρου και Χρυσόστομος Σταμούλης.




Comments (0)





Add a new comment:








Newsletter










98