Χρυσή Διάκριση εξασφάλισε το Α’ Δημοτικό Σχολείο Λακατάμειας (Κ.Β.) στα Cyprus Education Leaders Awards 2022. Η σημαντική αυτή διάκριση στην ενότητα «Βέλτιστη Μαθησιακή Εμπειρία» επετεύχθη με την υποψηφιότητα «Γίνε εσύ η αλλαγή. Μπορείς!». Πρόκειται για παρουσίαση των δράσεων που στόχο είχαν να προάγουν την καινοτομία και να προωθήσουν την καλλιέργεια δεξιοτήτων, οι οποίες θα μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές/τριες να κατακτούν αυτόνομα γνώσεις και δεξιότητες.
Όραμα μας είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου σχολείου, που να αποτελεί μια ενεργή κοινότητα ανθρώπων, που να αλληλοεπιδρούν αναζητώντας ευκαιρίες μάθησης σε σύγχρονες εκπαιδευτικές διαδικασίες, ώστε να ενισχυθούν οι ατομικές δεξιότητες κάθε παιδιού. Ως εκ τούτου, ήταν εξαιρετικά σημαντικό να «μεταποιήσουμε» το σχολικό περιβάλλον και το μαθησιακό περιεχόμενο έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στις σχολικές αίθουσες και την ευρύτερη κοινωνία. Προωθήθηκε λοιπόν η εξωστρέφεια του σχολείου σε θέματα που ενδιέφεραν τα παιδιά, παρά τους περιορισμούς που υπήρχαν λόγω της πανδημίας. Όλες οι δραστηριότητες είχαν στόχο την ενθάρρυνση της ενεργού εμπλοκής όλων, στη μαθησιακή διαδικασία. Τα παιδιά εργάζονται σε δραστηριότητες διερεύνησης για να κατακτήσουν τους στόχους, διαμοιράζονταν το παραγόμενο υλικό είτε δημοσιοποιώντας το μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών, είτε με ανταλλαγές επισκέψεων στις τάξεις, είτε ακόμα και με την υλοποίηση διδασκαλιών παίρνοντας τον ρόλο του εκπαιδευτικού. Καταφέραμε να ενεργοποιήσουμε όλους τους μαθητές και να τους δώσουμε κίνητρο να εργάζονται με ενθουσιασμό σε κάθε δραστηριότητα. Ο εν λόγο ενθουσιασμός βοήθησε την υλοποίηση υψηλού επιπέδου εργασιών, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα και τους δείκτες επιτυχίας και επάρκειας κάθε τάξης.
Σε πρώτη φάση, τέθηκε ο προβληματισμός «Μπορούν τα παιδιά να αλλάξουν τον κόσμο;» Τα παιδιά κατέγραψαν τις τεκμηριωμένες απόψεις τους αναφορικά με τον παραπάνω προβληματισμό. Αξιοσημείωτο ήταν πως η πλειοψηφία θεωρούσε πως τα παιδιά δεν έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο αφού δεν λαμβάνονται υπόψη στην διαδικασία της λήψης αποφάσεων. Η παραπάνω συζήτηση έδωσε μια διαφορετική διάσταση σε κάθε διδασκαλία. Κάπως έτσι κάναμε στροφή σε ένα πιο ανθρώπινο σχολείο που στοχεύει πρώτα στη μάθηση και μετά στη γνώση, που σέβεται την άποψη του μαθητή και τον χαρακτήρα του. Του διδάσκει πάνω απ’ όλα πώς να μάθει τον εαυτό του και από εκεί και πέρα να μπορεί να αποφασίζει για αυτόν. Με βάση τη φιλοσοφία αυτή αναπτύχθηκαν και υλοποιήθηκαν δραστηριότητες που έθεταν στο επίκεντρο το παιδί.
Ξεκινήσαμε ένα είδος διερεύνησης που αφορούσε περιπτώσεις παιδιών στον κόσμο που κατάφεραν να κάνουν την αλλαγή και να αποτελέσουν έμπνευση για πολλούς ανθρώπους στο παγκόσμιο. Προσέγγισαν τις ιστορίες της Μαλάλα και του Ικμπάλ, δυο παιδιών που διεκδίκησαν τα δικαιώματα, τα δικά τους και των άλλων παιδιών, αψηφώντας τους κινδύνους που ελλόχευαν για τη δική τους ζωή. Αφού προσέγγισαν τις προσωπικότητες και τις ενέργειες των παιδιών αυτών επιχειρηματολόγησαν και δημιούργησαν τα δικά τους άρθρα για την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης στη ζωή των ανθρώπων καθώς και την κατάργηση της παιδικής εργασίας. Κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας της ενότητας τα παιδιά ενεπλάκησαν σε «εναλλακτικές» ομαδικές εργασίας αφού αντάλλαξαν απόψεις σε ομάδες, χρησιμοποιώντας τα πινακάκια τους ή και την τεχνολογία. (padlet/mentimeter)
Η επαφή με τις ιστορίες των παιδιών δημιούργησε ακόμα περισσότερους προβληματισμούς προς διερεύνηση. Κάποια παιδιά, όταν επαναφέρθηκε ο αρχικός προβληματισμός έθεσαν το ερώτημα ποιες αξίες πρέπει να έχει ένα παιδί για να μπορέσει να παλέψει για να αλλάξει όσα δεν του αρέσουν. Συζητήθηκαν και καταγράφηκαν αξίες ζωής, τις οποίες κάθε παιδί σειροθέτησε ανάλογα με αυτό που πίστευε πως μπορεί να δώσει στον ίδιο τη δύναμη να παλέψει για τις αλλαγές που θέλει να κάνει σ’ αυτό τον κόσμο. Κάπως, έτσι τα παιδιά προσέγγισαν τη δύναμη της διαφορετικότητας και της κριτικής σκέψης.
Στη συνέχεια, τα παιδιά θεώρησαν πως όλη αυτή η έρευνα και η ανταλλαγή απόψεων, δε θα ήταν πολύ χρήσιμη εφόσον παρέμενε κλεισμένη στους τέσσερις τοίχους μια σχολικής αίθουσας. Έτσι, ως ενεργή κοινότητα, αποφασίσαμε πως θα έπρεπε να μοιραστούμε όλο αυτό το υλικό με ανθρώπους της ευρύτερης κοινωνίας. Αποφασίσαμε πως η παραγωγή μιας ραδιοφωνικής εκπομπής θα βοηθούσε να επικοινωνήσουμε τους προβληματισμούς μας. Κανείς δεν είχε τις γνώσεις για την παραγωγή μιας τέτοιας εκπομπής, επομένως σκεφτήκαμε πως θα βοηθούσε η επικοινωνία με ραδιοφωνικό παραγωγό. Ζητήσαμε τη βοήθεια μιας μητέρας, η οποία είχε σχετική εμπειρία. Μας βοήθησε να καταγράψουμε κανόνες και να δημιουργήσουμε τα σχετικά. Η εκπομπή ηχογραφήθηκε και αναρτήθηκε στο ευρωπαϊκό διαδικτυακό ραδιόφωνο http://europeanschoolradio.eu/el . Έγινε διάχυση, δημιουργώντας αφίσες για να ακουστεί η φωνή μας όσο πιο δυνατά γινόταν.
Οι προβληματισμοί όμως, δεν σταμάτησαν εδώ. Τα παιδιά συνέχισαν να διερωτώνται αν υπάρχουν παιδιά στη δική μας την πατρίδα που κατάφεραν να κάνουν την αλλαγή. Εντόπισαν μικρούς ήρωες από την ιστορία της Κύπρου, όπως ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης κ.ά. Ύστερα, έμαθαν για την ιστορία του μικρού Αλκίνοου Αρτεμίου που ήταν ένας μικρός σούπερ ήρωας που αντιμετώπισε με αισιοδοξία το πρόβλημα υγείας του και αγωνίστηκε για την δημιουργία καλύτερων συνθηκών διαβίωσης για τα παιδιά και τους γονείς που χρειάζονται μακροχρόνιες νοσηλείες. Έφτιαξαν λοιπόν τον μανδύα του υπερήρωα, διακοσμώντας τον με πράγματα που δίνουν στους ίδιους δύναμη. Ύστερα, έφτιαξαν και τα δικά τους παραμύθια / παιδικές ιστορίες που στόχο είχαν να στείλουν το μήνυμα της αλλαγής. Μοιράστηκαν τις ιστορίες με άλλα παιδιά, άλλων τάξεων πράγμα που αποτέλεσε κινητήριο δύναμη για παλέψουν και οι ίδιοι για την αλλαγή.
Σε επόμενο στάδιο, τα παιδιά θεώρησαν πως θα έπρεπε να κάνουν πρακτικά δράσεις για να αλλάξουν πράγματα που δεν τους αρέσουν γύρω τους. Ενεργοποιήθηκαν λοιπόν, και λειτούργησαν διερευνητικά. Φωτογράφησαν ασχήμιες της δικής μας πόλης και όταν συγκεντρώθηκε το φωτογραφικό υλικό, το επεξεργάστηκαν και έγραψαν τη δική τους επιστολή προς τη Δήμαρχο για να διατυπώσουν τις δικές τους εισηγήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Προχώρησαν και οι ίδιοι σε εθελοντικές δράσεις καθαρισμού του περιβάλλοντος του σχολείο ή και στις γειτονιές τους. Είναι πολύ ενδιαφέρον το πως τα παιδιά διαχειρίστηκαν τις πληροφορίες και ένιωσαν ελεύθερα να διατυπώσουν την άποψή τους, να διεκδικήσουν τα θέλω τους και να ανακαλύψουν τις κλίσεις τους.
Όλες αυτές οι δραστηριότητες είχαν ως στόχο να βγάλουμε μέσα από τα παιδιά έναν «περίεργο» εαυτό. Σε επόμενη φάση τους δόθηκε η ευκαιρία να πάρουν το ρόλο του δασκάλου και να πραγματοποιήσουν διδασκαλίες με θέματα που ενδιαφέρουν τους ίδιους. Συνεργάστηκαν μεταξύ τους, αλλά και με την εκπαιδευτικό για να δημιουργήσουν υλικό που θα δίδασκαν οι ίδιοι στους συμμαθητές τους. Διατύπωναν στόχους και προσπαθούσαν να κάνουν το «μάθημα» ενδιαφέρον.
Ολοκληρώνοντας, το σχολείο μας στήριξε τη διδακτική πρακτική σε διαφοροποιημένες διδασκαλίες που στόχο είχαν τη δημιουργία ενδιαφέροντος συμμετοχής κάθε παιδιού, με διαφοροποιημένους στόχους ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού. Δόθηκαν ίσες ευκαιρίες στον καθένα, να ενισχύσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές του. Συνοπτικά, τα παιδιά ενεπλάκησαν σε πληθώρα δραστηριοτήτων σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, που στόχο είχαν να καλλιεργήσουν δεξιότητες και ταυτόχρονα να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και τα μαθησιακά αποτελέσματα.
Συντονισμός και Υλοποίηση: Ροδούλα Σαμψών Σάββα & Ευαγγελία Μαρκίδου Ιωσήφ
Διευθυντής: Γιώργος Σπύρου
