Κύπρος 1974-2024 50 χρόνια μετά, με τον φακό των παιδιών
Η ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς βρίσκει τα παιδιά της Ε’1 του Δημοτικού Σχολείου Έγκωμης Α’ (ΚΒ) πλήρη εμπειριών και γνώσεων, αλλά και με αρκετούς προβληματισμούς σε σχέση με την κατάσταση που εδώ και 50 χρόνια επικρατεί στο μικρό μας νησί. 50 χρόνια συμπληρώνονται από εκείνη τη μέρα που η Κύπρος δέχτηκε την τουρκική εισβολή, με όλες τις επακόλουθες, τραγικές συνέπειες. Τα παιδιά του σήμερα αμυδρά γνωρίζουν την πρόσφατη ιστορία της χώρας μας και έχουν συνηθίσει να ζουν – και να το προσπερνούν - σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα, με τον Πενταδάκτυλο απέναντι να φωτίζεται τα βράδια από μια σημαία που ουδείς αναγνωρίζει…
Έχοντας λοιπόν παρατηρήσει όλα τα πιο πάνω να χαρακτηρίζουν το σύνολο της τάξης, δόθηκε διαθεματικά, ιδιαίτερη έμφαση στον πυλώνα του «γνωρίζω» τη χώρα μου και τα γεγονότα της εποχής. Πήραν συνεντεύξεις από πρόσφυγες παππούδες και γιαγιάδες ή άλλους συγγενείς, έκαναν έρευνες σε βιβλία και το διαδίκτυο, ανέλυσαν σπουδαία λογοτεχνικά κείμενα και ποιήματα, μελέτησαν πρωτογενείς πηγές – μαρτυρίες, συνομίλησαν με άτομα που βίωσαν την εμπειρία του εγκλωβισμένου και του πρόσφυγα ή που μεγάλωσαν με την ετικέτα «παιδί αγνοουμένου». Η φωτογραφία στην είσοδο του σχολείου τους, την οποία εδώ και 5 χρόνια απλά προσπερνούσαν, απέκτησε όνομα και ταυτότητα, αφού έμαθαν πως ανήκει στον μαθητή Κυριάκο Γεττίμη, που για πολλά χρόνια ανήκε στον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων. Τον έψαξαν και τον βρήκαν ανάμεσα στις 1619 φωτογραφίες στο εκκλησάκι του Αγίου Αλεξάνδρου στα Πυργά. Επισκέφθηκαν και είδαν επί τόπου τι σημαίνει πράσινη γραμμή, νεκρή ζώνη, συρματόπλεγμα και οδόφραγμα.
Και εν μέσω όλων αυτών των δράσεων προέκυψε η ιδέα της αποτύπωσης της κατοχής σήμερα, 50 χρόνια μετά, με μια φωτογραφία. Κλήθηκαν λοιπόν να βγουν από το σπίτι, να περπατήσουν, να εκδράμουν με τις οικογένειές τους και παράλληλα να παρατηρήσουν γύρω τους και να εντοπίσουν εκείνη τη σκηνή, εκείνο το στιγμιότυπο που κατά τη δική τους άποψη αποτύπωνε την κατοχή σήμερα…
53 εξαιρετικές φωτογραφίες συγκεντρώθηκαν, αξιολογήθηκαν από εξωτερική επιτροπή που αποτελούσαν εκπαιδευτικοί δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης, αλλά και επαγγελματίες φωτογράφοι και ξεχώρισαν οι τρεις πρώτες. Και πάνω που ετοιμαζόμαστε για την τελετή βράβευσης, προκύπτει απρόσμενα μια συνεργασία με τον φωτορεπόρτερ της Μόρφου, τον κύριο Πάμπο Σαββίδη, ο οποίος πρόθυμα μοιράζεται μαζί μας πρωτότυπο, αυθεντικό, αδημοσίευτο φωτογραφικό υλικό του, τραβηγμένο τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 1974, όταν αποτύπωνε με τον δικό του φακό την έλευση των εγκλωβισμένων κατοίκων στις ελεύθερες περιοχές…
Στήθηκε με ιδιαίτερη φροντίδα στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημοτικού μας σχολείου η έκθεση φωτογραφιών απόστασης 50 χρόνων: 1974-2024, τα εγκαίνια της οποίας τίμησαν με την παρουσία τους εκ μέρους της Υπουργού Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας ο οικείος επιθεωρητής του σχολείου κ. Στέλιος Ιωαννίδης, ο πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας Έγκωμης κ. Κωνσταντίνος Χίνης, η ΕΔΕ κα Νέφη Καμέρη, η πρόεδρος της ΠΟΕΔ κα Μύρια Βασιλείου, το μέλος της γραμματείας ΠΟΕΔ κ. Κώστας Κωνσταντίνου, οι γονείς των παιδιών
και φίλοι του σχολείου. Τα παιδιά ετοίμασαν και παρουσίασαν ένα λιτό, συγκινητικό πρόγραμμα, με στίχους του Γιάννης Ρίτσου, του Οδυσσέα Ελύτη, της Ρήνας Κατσελή και του Πόλυ Κυριάκου πλαισιωμένα από αντίστοιχες μουσικές και τραγούδια και παρουσίασαν το φωτογραφικό υλικό ενώπιον των συμμαθητών τους, των οικογενειών τους και των καλεσμένων τους. Επίτιμος καλεσμένος ο ίδιος ο φωτογράφος του 1974, ο κ. Πάμπος Σαββίδης, που με βαθιά συγκίνηση μοιράστηκε τις εμπειρίες του και συνεχάρη τα παιδιά για τις προσπάθειές τους και στο τέλος έγιναν οι βραβεύσεις.
Με ανάμικτα συναισθήματα οι καλεσμένοι περιηγήθηκαν στην έκθεση η οποία παρέμεινε ανοικτή και για το ευρύ κοινό για δύο μέρες.
Λίγες μέρες μετά ομάδα παιδιών φιλοξενήθηκε στη ραδιοφωνική εκπομπή του ΡΙΚ «Τα Σάββατα δεν έχουμε σχολείο» και συνομίλησαν με τον παρουσιαστή κ. Κυριάκο Παστίδη για τη δράση τους, εκφράζοντας επίσης απόψεις σε καίρια ερωτήματα που περιστρέφονταν γύρω από την πιθανότητα επίλυσης του κυπριακού προβλήματος.
Φωτογραφίες στάλθηκαν επίσης σε παγκύπριο διαγωνισμό φωτογραφίας του σωματείου
«Μικροί Καλλιτέχνες» και είχαμε τη χαρά και την τιμή μία από αυτές να λάβει το πρώτο βραβείο. Με το αντίστοιχο χρηματικό έπαθλο που έλαβε το σχολείο μας και με τη στήριξη του Συνδέσμου Γονέων, προχωρήσαμε στην έκδοση επετειακού ημερολογίου τοίχου Ιούλιος 2024 – Ιούνιος 2025, το οποίο δόθηκε με τη λήξη της σχολικής χρονιάς σε όλα τα παιδιά του σχολείου μας.
Ευελπιστούμε πως όλες αυτές οι δράσεις και ειδικά το ημερολόγιο θα υπενθυμίζει στα παιδιά πως οι τόποι, οι γειτονιές, τα χαλάσματα και τα συρματοπλέγματα που έχουν συνηθίσει να βλέπουν γύρω τους, κρύβουν πίσω τους γεγονότα και συνέπειες ίσως της πιο μαύρης ιστορικής στιγμής της πατρίδας μας και ευχόμαστε κάποια στιγμή να πάψουν να αποτελούν μέρος της ζωής τους…
Χριστιάνα Χρίστου (υπεύθυνη εκπαιδευτικός)
Μαρία Χατζηπιερή (Διευθύντρια) Δημοτικό Σχολείο Έγκωμης Α΄ (ΚΒ)
