ΚΑ΄ Δημοτικό Λεμεσού: Στήριξη των μαθητών σε θέματα φύλου και σεξουαλικότητας

 Ελάχιστα θέματα προκαλούν τόσο έντονα συναισθήματα και περιβάλλονται από τόσα ταμπού και προκαταλήψεις όσο η σεξουαλική εκπαίδευση. Ωστόσο, καθώς αυτή εισέρχεται οργανωμένα και θεσμοθετημένα πλέον στο σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μας γύρω από αυτό το θέμα είναι πλέον αναγκαία. Το ΚΑ΄ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού επιδιώκει ενεργά την επιμόρφωση του προσωπικού του μέσα από το ERASMUS+ ΚΑ1 «Πολυμορφία, αναδημιουργία, σεξουαλική αγωγή και ταυτότητα φύλου στο σύγχρονο ευρωπαϊκό σχολείο». Στόχοι αυτού του προγράμματος είναι οι συμμετέχοντες να γνωρίσουν τρόπους, μέσα από παραδείγματα άλλων χωρών και καλών πρακτικών, ώστε να δημιουργήσουν ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό περιβάλλον με ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές που να διασφαλίζει ότι η σχολική ζωή είναι ελεύθερη από περιστατικά εκφοβισμού και έμφυλης βίας.

Ο εκπαιδευτικός του σχολείου μας Χρίστος Σιαπουτής παρακολούθησε στα πλαίσια του πιο πάνω προγράμματος το σεμινάριο “Gender and Sexuality: How to support your students” στη Βαρκελώνη. Μέσα από αυτό το σεμινάριο απέκτησε θεωρητικές γνώσεις και πρακτικές εμπειρίες γύρω από το θέμα της σεξουαλικής εκπαίδευσης και της δημιουργίας ενός συμπεριληπτικού σχολικού περιβάλλοντος. Μερικά από τα κυριότερα σημεία παρουσιάζονται στο άρθρο αυτό.

Η σημασία της σεξουαλικής εκπαίδευσης

Ξεκινώντας, πρέπει να λεχθεί ότι η εκπαίδευση σε θέματα φύλου και σεξουαλικότητας είναι θεμελιώδης για τη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού μαθησιακού περιβάλλοντος. Μέσα από την κατανόηση βασικών εννοιών της σεξουαλικότητας, όπως αυτές αναλύθηκαν στο σεμινάριο, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αντιμετωπίσουν τις προκαταλήψεις και τις συγκρούσεις που σχετίζονται με το θέμα αυτό.

Για παράδειγμα, στη διάρκεια του σεμιναρίου αναλύθηκε η έννοια της ταυτότητας φύλου, που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), περιλαμβάνει όχι μόνο το βιολογικό φύλο (το φύλο που μας αποδίδεται κατά τη γέννηση), αλλά και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται καθένας το φύλο του, την έκφραση φύλου (ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας εκφράζει το φύλο του μέσα από τα ρούχα του, το χτένισμά του, τις κινήσεις του κλπ) και τη σεξουαλική έλξη κάθε ατόμου.

Οφέλη της σεξουαλικής εκπαίδευσης

Σύμφωνα με έρευνες, η σεξουαλική εκπαίδευση προσφέρει σημαντικά οφέλη στους μαθητές όπως την καθυστέρηση της ηλικίας πρώτης σεξουαλικής επαφής, τη μείωση των ανεπιθύμητων εγκυμοσύνων και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων, καθώς και τη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αποδοχή του σώματος. Η εκπαίδευση αυτή συμβάλλει επίσης στην εκμάθηση της συναίνεσης από μικρή ηλικία και στην κατανόηση και αποδοχή της ποικιλομορφίας και της διαφορετικότητας.

Συνεπώς, οι εκπαιδευτικοί είναι σημαντικό να ενσωματώσουν πτυχές της σεξουαλικής αγωγής στα μαθήματα τους, αγγίζοντας με τους μαθητές τους ζητήματα διαφορετικότητας, αποδοχής, ταυτότητας ή σεξουαλικότητας χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, μπορούν να παρουσιαστούν ποικίλοι χαρακτήρες και παραδείγματα που αναδεικνύουν τη σημασία της αποδοχής και της συμπερίληψης.

Δημιουργία συμπεριληπτικού περιβάλλοντος

Το σύγχρονο σχολείο οφείλει να στοχεύει στην ασφαλή και ισότιμη πρόσβαση όλων των μαθητών στην εκπαίδευση, με σκοπό την ατομική και κοινωνική τους ενδυνάμωση. Η απουσία σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία επιτείνει το πρόβλημα και την εδραίωση στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Η αορατότητα, η μη συμπερίληψη και, πολλές φορές, η άγνοια ή/και απόρριψη από τους εκπαιδευτικούς, οδηγούν συχνά στη σχολική αποτυχία αλλά και στην αποδυνάμωση της κοινωνικής ταυτότητας, οδηγώντας τους στην περιθωριοποίηση και την εσωτερικευμένη ομοφοβία και τρανσφοβία.

Η υποστήριξη των μαθητών σε αυτά τα ζητήματα ξεκινάει από τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για όλους. Μερικές πρακτικές συμβουλές για τη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού περιβάλλοντος είναι:

1. Κατανόηση και εκπαίδευση:
• Επιμορφωθείτε και εξοικειωθείτε με βασικές έννοιες της σεξουαλικότητας και της ταυτότητας φύλου.
• Συμπεριλάβετε στη διδασκαλία σας θέματα σχετικά με τη σεξουαλική ανάπτυξη, την υγεία και τη διαφορετικότητα.
• Συμπεριλάβετε ποικιλία χαρακτήρων και παραδειγμάτων στη διδασκαλία σας, ώστε να αντιπροσωπεύονται όλοι οι μαθητές.
2. Δημιουργία ασφαλούς χώρου:
• Δημιουργήστε στην τάξη σας ένα χώρο όπου οι μαθητές αισθάνονται άνετα να εκφράζονται, με ξεκάθαρους κανόνες επικοινωνίας και σεβασμού.
• Αναρτήστε υποστηρικτικό υλικό και ενδείξεις ότι ο χώρος είναι ασφαλής για όλα τα άτομα, όπως οι ένδειξεις «Safe Space» ή άλλες που προωθούν την αποδοχή.
3. Χρήση συμπεριληπτικής γλώσσας:
• Μην θεωρείτε ότι όλοι είναι ετεροφυλόφιλοι όταν μιλάτε με γονείς ή μαθητές. Χρησιμοποιήστε ουδέτερη ως προς το φύλο γλώσσα και αποφύγετε εκφράσεις που ενισχύουν στερεότυπα.
• Ενθαρρύνετε τους μαθητές να εκφράζουν τις προτιμήσεις τους και να χρησιμοποιούν τις αντωνυμίες που τους αντιπροσωπεύουν.
4. Αντιμετώπιση διακρίσεων και στερεοτύπων:
• Αντιμετωπίστε άμεσα την παρενόχληση, τις προσβολές και τον εκφοβισμό. Δείξτε μηδενική ανοχή σε τέτοιες συμπεριφορές και ενισχύστε τη σημασία της αμοιβαίας αποδοχής.
• Εκπαιδεύστε τους μαθητές σχετικά με τις συνέπειες των στερεοτύπων και των διακρίσεων, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την καθημερινή ζωή.
5. Δημιουργία δράσεων και συζητήσεων:
• Οργανώστε συζητήσεις, πάνελ και δραστηριότητες με στόχο την προώθηση της συμπερίληψης. Για παράδειγμα, μια πολιτιστική έκθεση ή εργαστήρια για την ποικιλομορφία μπορεί να φέρουν κοντά τους μαθητές και να προωθήσουν την αλληλοκατανόηση.
• Προσκαλέστε ομιλητές από διάφορα υπόβαθρα και ενθαρρύνετε άτομα από τη σχολική κοινότητα να συμμετέχουν, προάγοντας την πολυφωνία και τη συμπερίληψη.
6. Υποστήριξη μαθητών:
• Ακούστε ενεργά τους μαθητές και δείξτε κατανόηση και αποδοχή. Μπορείτε να κάνετε ερωτήσεις που δείχνουν κατανόηση, όπως «Πώς νιώθεις με αυτό;» ή «Πώς μπορώ να σε στηρίξω;».
• Σεβαστείτε την εμπιστοσύνη που σας δείχνουν και διαβεβαιώστε τους μαθητές ότι οι συζητήσεις σας παραμένουν εμπιστευτικές, εκτός αν ζητηθεί η βοήθειά σας.

Συμπέρασμα

Η εκπαίδευση σε θέματα φύλου και σεξουαλικότητας είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη ενός συμπεριληπτικού και υποστηρικτικού σχολικού περιβάλλοντος. Οι εκπαιδευτικοί έχουν την ευθύνη να παραμένουν ενημερωμένοι και να ανανεώνουν τις γνώσεις τους, ώστε να μπορούν να προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους τους μαθητές. Μέσω της σωστής ενημέρωσης και υποστήριξης, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τη σεξουαλικότητά τους, να αντιμετωπίσουν τις προκαταλήψεις και να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία μιας πιο δίκαιης και συμπονετικής κοινωνίας