Δημοτικό Σχολείο Περιβολιών: ένα σύγχρονο εργαστήριο μνήμης και τεκμηρίωσης

Όταν η εκπαίδευση αγγίζει την καρδιά της ιστορίας, η μάθηση μεταμορφώνεται σε εμπειρία ζωής. Η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ «Το καλοκαίρι που μεγάλωσα» πραγματοποιήθηκε στις 23 Μαΐου 2025  στο κατάμεστο Δημοτικό Θέατρο Περιβολιών και αποτέλεσε την κορύφωση μιας πολύμηνης και πολύπονης, εκπαιδευτικής διαδικασίας με βαθιά παιδαγωγική και ανθρώπινη αξία.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες των Ε1 και Ε2 τάξεων του Δημοτικού Σχολείου Περιβολιών, μέσα από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου «Καταγράφουμε τη μνήμη», διδάχθηκαν κάτι πολύ περισσότερο από ιστορικά γεγονότα. Έμαθαν να ερευνούν, να ακούν, να κατανοούν και να συνδέουν. Να προσεγγίζουν τη μνήμη όχι ως στατικό αφήγημα, αλλά ως ζωντανό νήμα που ενώνει γενιές.

Καλλιέργησαν ουσιαστικές δεξιότητες:

• Έρευνας και τεκμηρίωσης, μέσω της συλλογής και επεξεργασίας προφορικών μαρτυριών.
• Κοινωνικές και συναισθηματικές, καθώς άγγιξαν με σεβασμό ανθρώπινες ιστορίες απώλειας, ξεριζωμού και αντοχής.
• Καλλιτεχνικές, μέσα από τη συγγραφή, τη μουσική, τη στιχουργική, τη σκηνοθεσία και την κινηματογράφηση.
• Κριτικής σκέψης, μέσα από την ερμηνεία του παρελθόντος και τη σύνδεσή του με το σήμερα.
  Το πιο σημαντικό όμως είναι πως η μνήμη έγινε προσωπική υπόθεση. Η ιστορία πέρασε μέσα από τις αφηγήσεις των τεσσάρων συνεντευξιαζόμενων, στο βλέμμα και στη φωνή των παιδιών και μετατράπηκε σε βίωμα ζωντανό, συγκινητικό, αληθινό. Το ντοκιμαντέρ δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τους μαθητές και τις μαθήτριες της Ε΄ τάξης που ανέλαβαν με υπευθυνότητα και δημιουργικότητα όλα τα μέρη της διαδικασίας για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ: την έρευνα, τη συγγραφή σεναρίου, τις συνεντεύξεις, τη μουσική, τους στίχους, τη σκηνοθεσία, την κινηματογράφηση, την αφήγηση και την παρουσίαση. 

Καθοριστική υπήρξε η συμβολή των εκπαιδευτικών του σχολείου, που με αφοσίωση και παιδαγωγική ευαισθησία καθοδήγησαν και ενέπνευσαν τους μαθητές σε κάθε στάδιο της δημιουργίας. Η Νίκη Ιωάννου, η Αναστασία Γαιτάνου, ο Χαράλαμπος Χαραλάμπους, η Χάρις Νησιώτου και ο Ζαχαρίας Βανέζης μετέτρεψαν τη σχολική τάξη σε χώρο δημιουργίας, συνεργασίας και έκφρασης, καλλιεργώντας στους μαθητές δεξιότητες, αυτοπεποίθηση και γνώσεις. Η συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και τους λειτουργούς του υπήρξε θεμέλιο αυτής της σπουδαίας μαθησιακής εμπειρίας.

Το «Καλοκαίρι που μεγάλωσα» φωτίζει την άγνωστη σε πολλούς ιστορία των ασυνόδευτων παιδιών τα οποία μετά τον πόλεμο του 1974 βρέθηκαν μακριά από την πατρίδα τους, μόνα στην Ελλάδα. Μέσα από τις δικές τους, ώριμες πια, αφηγήσεις ξετυλίγονται μνήμες βαθιά χαραγμένες και αναδύονται η απώλεια, ο φόβος, η προσαρμογή, αλλά και η ανθεκτικότητα της παιδικής ψυχής. Η μαρτυρία τους γίνεται καθρέφτης για τις νέες γενιές που αναζητούν το νήμα της ιστορίας, της ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης. Θερμά ευχαριστούμε για τη συμμετοχή τους: τον ευρωβουλευτή Γιώργο Γεωργίου, τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ασυνόδευτων Παιδιών του 1974 Ανδρέα Θεοδοσίου, τον αντιπρόεδρο Μιχάλη Μιχαήλ και τη γραμματέα Νιόβη Κερκίδου που με γενναιοδωρία μοιράστηκαν τις μνήμες τους.
Ευχαριστούμε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου για την έμπνευση, την καθοδήγηση και την πίστη στον παιδαγωγικό μετασχηματισμό της μνήμης. Χάρη σε αυτή τη συνεργασία, το Δημοτικό Σχολείο Περιβολιών μετατράπηκε κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2024 -2025 σε ένα σύγχρονο εργαστήριο έρευνας, τεκμηρίωσης και κριτικής σκέψης.
Αυτό είναι το σχολείο που οραματιζόμαστε και για αυτό το σχολείο εργαζόμαστε! Ένα σχολείο ανοικτό στην κοινωνία και με βλέμμα στο μέλλον. Ένα σχολείο ικανό να καλλιεργήσει τον ενεργό πολίτη και να μορφώσει τους μαθητές του ολόπλευρα.

Αγγέλα Παναγή-Καϊμακλιώτη
Διευθύντρια 
Δημοτικού Σχολείου Περιβολιών