Άμεση ανάγκη διορθώσεων στο Νέο Σύστημα Προκηρύξεων

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*

Το νέο σύστημα προκηρύξεων για διορισμό έκτακτων εκπαιδευτικών, ήδη από την πρώτη του εφαρμογή, έχει προκαλέσει στρεβλώσεις, γεννώντας εύλογη ανασφάλεια, φόβο και αναστάτωση στους επηρεαζόμενους εκπαιδευτικούς. Αντί να προάγει τη διαφάνεια και την αξιοκρατία, έχει οδηγήσει σε λειτουργικά προβλήματα που υπονομεύουν την επαγγελματική σταθερότητα, την οικονομική επιβίωση και την προσωπική αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών.

Η έλλειψη διαφάνειας εντείνει την αίσθηση αδικίας. Η μη δημοσιοποίηση επώνυμων καταλόγων διορισίμων και η απουσία σαφούς, νομοθετικά κατοχυρωμένου πλαισίου δημιουργούν σύγχυση και καχυποψία. Κάθε σύστημα διορισμών, ειδικά όταν είναι ηλεκτρονικό, οφείλει να λειτουργεί με πλήρη διαφάνεια, διασφαλίζοντας ισότητα και εμπιστοσύνη.

Η αγωνία των εκπαιδευτικών είναι απολύτως δικαιολογημένη, καθώς διακυβεύεται όχι μόνο η επαγγελματική τους πορεία αλλά και η προσωπική και οικογενειακή τους ισορροπία. Παρά τις έγκαιρες επισημάνσεις και τις τεκμηριωμένες προτάσεις που κατατέθηκαν, η Αρμόδια Αρχή δεν τις έλαβε υπόψη. Υιοθέτηση αρκετών από αυτές, θα βοηθούσε το σύστημα να δουλέψει πιο ορθολογικά, πιο δίκαια και προς όφελος τόσο των εκπαιδευτικών όσο και της σωστής στελέχωσης των σχολείων.

Με την ανακοίνωση των διορισμών, διαπιστώνεται ότι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι βάσει της θέσης τους στους καταλόγους θα έπρεπε ήδη να έχουν διοριστεί, παραμένουν αδιόριστοι. Εναποτίθεται η ελπίδα ότι η αδικία αυτή θα αποκατασταθεί στις επόμενες κατανομές, καθώς διαφορετικά θα πρόκειται για σοβαρή παραβίαση της προβλεπόμενης σειράς προτεραιότητας και αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του συστήματος.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η μεταχείριση περιπτώσεων εκπαιδευτικών που επικαλέστηκαν ειδικούς λόγους εγκυμοσύνης, μητρότητας ή πατρότητας για φροντίδα βρέφους κάτω του ενός έτους, οι οποίοι ανακοινώθηκε πως θα γίνονται αποδεκτοί. Φαίνεται πως έχει τεθεί άτυπο αριθμητικό όριο στους καταλόγους, για την αποδοχή τέτοιων αιτημάτων, χωρίς επίσημη ενημέρωση ή τεκμηρίωση. Η πρακτική αυτή συνιστά σοβαρή παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και αντίκειται στη νομοθεσία που προστατεύει τη μητρότητα. Εξάλλου, η προστασία της μητρότητας δεν θα έπρεπε να ορίζεται με ένα αριθμητικό πλαφόν στον κατάλογο, ειδικά σε περιπτώσεις ατόμων που εμπίπτουν στους αριθμούς που διασφαλίζουν διορισμό.

Το σύστημα, χρήζει βελτιώσεων, που να το καθιστούν αξιοκρατικό, διαφανές και δίκαιο. Ειδικότερα:  

• Πρέπει να εξασφαλιστεί η πλήρης προστασία των εκπαιδευτικών που επικαλούνται ειδικούς λόγους εγκυμοσύνης ή φροντίδας βρέφους κάτω του ενός έτους. Η τρέχουσα πρακτική, που φαίνεται να περιορίζει αριθμητικά την αποδοχή τέτοιων λόγων χωρίς επίσημη τεκμηρίωση, παραβιάζει τη νομοθεσία για την προστασία της μητρότητας και της οικογένειας. Είναι επιτακτική η βελτίωση της θέσης αυτών των εκπαιδευτικών, ώστε να μην υφίστανται δυσμενείς συνέπειες λόγω προσωπικών ή οικογενειακών συνθηκών.
• Δεν μπορεί να μην αναφερθεί το γεγονός, πως η απόφαση να μην ληφθούν υπόψη άλλοι τεκμηριωμένοι οικογενειακοί ή ιατρικοί λόγοι, έχουν επηρεάσει αρνητικά δεκάδες εκπαιδευτικούς, ασκώντας επιπρόσθετη πίεση και άγχος στους επηρεαζόμενους. Οι επιλογές τους δε, μπροστά στον κίνδυνο να μείνουν αδιόριστοι, ενδεχομένως να επιβαρυνθεί περαιτέρω η ήδη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
• Επιβάλλεται η αποκατάσταση αδικιών λόγω διοικητικών σφαλμάτων. Συνεπώς, πρέπει να δοθεί εκ νέου το δικαίωμα διεκδίκησης θέσεων στα ΠΟΣ για όσους αποκλείστηκαν λόγω κακής συνεννόησης μεταξύ ΥΠΑΝ και ΕΕΥ.
• Είναι απαραίτητο να επιτραπεί η αποδοχή θέσεων χωρίς την υποχρέωση περαιτέρω βελτίωσης. Έτσι θα μειωθεί η παρατεταμένη αβεβαιότητα ως προς τον τελικό τόπο εργασίας, επιτρέποντας στους εκπαιδευτικούς να οργανώσουν τη ζωή τους έγκαιρα πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
• Είναι σημαντικό να εξεταστούν εξατομικευμένα οι περιπτώσεις εκπαιδευτικών που, ενώ εμπίπτουν στους αριθμούς διορισμών, παραμένουν αδιόριστοι ή θα παραμείνουν μετά την τελευταία κατανομή. Αυτή η διαδικασία θα διασφαλίσει ότι δεν παραβιάζεται η σειρά προτεραιότητας και ότι αποκαθίσταται η δικαιοσύνη για όσους αδικήθηκαν. Δεν νοείται άτομα πολύ ψηλά στους καταλόγους να παραμένουν εκτός διορισμών. Υπενθυμίζεται πως ουσιαστικά οι υποψήφιοι έκαναν αιτήσεις διορισμού στα τυφλά. Οι επιλογές που καλούνταν να δηλώσουν δεν αποτελούσαν τις πραγματικές ανάγκες. Συνεπώς δεν γνώριζαν πού υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
• Στις επόμενες κατανομές, πρέπει να καλυφθούν όλες οι διαθέσιμες ανάγκες, ώστε να απομείνει ελάχιστος αριθμός θέσεων για μελλοντική προκήρυξη. Αν παραμείνουν πολλές κενές θέσεις, υπάρχει κίνδυνος ανατροπής της σειράς κατάταξης και ευνοϊκής μεταχείρισης ατόμων που θα συμμετέχουν στη νέα προκήρυξη εις βάρος ατόμων που είτε δεν έχουν αποδεχθεί διορισμό, είτε διορίστηκαν σε μακρινές περιοχές σε σχέση με την έδρα τους.
• Πρέπει να ξεκινήσει άμεσα διάλογος για τη δημιουργία σαφούς νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου, που θα ρυθμίζει με διαφάνεια και δικαιοσύνη τους διορισμούς και τις τοποθετήσεις των έκτακτων εκπαιδευτικών. Η διαδικασία αυτή οφείλει να έχει ολοκληρωθεί πριν το επόμενο καλοκαίρι.

Το όποιο νέο σύστημα προκηρύξεων για διορισμούς, πρέπει να λειτουργεί ως εργαλείο ενίσχυσης της αξιοκρατίας και της διαφάνειας. Στην παρούσα του μορφή, έχει επιφέρει σύγχυση, αδικίες και αναστάτωση, δημιουργώντας ανασφάλεια και αίσθημα αδικίας στους εκπαιδευτικούς. Αντί να προάγει τη διαφάνεια και την ισότητα, το σύστημα φαίνεται να οδηγήσει σε στρεβλώσεις. Είναι, λοιπόν, επιτακτικό να αξιοποιηθεί η παρούσα εμπειρία ως αφετηρία, για έναν ουσιαστικό διάλογο, με στόχο τη βελτίωση του συστήματος. Μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις, το σύστημα μπορεί να εξελιχθεί σε ένα αξιόπιστο και δίκαιο εργαλείο έγκαιρης και αξιοκρατικής στελέχωσης της εκπαίδευσης, προς όφελος τόσο των εκπαιδευτικών όσο και της εύρυθμης λειτουργίας των σχολείων.

*Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ., Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ