Το «Ανοικτό Σχολείο» στο Λύκειο Λατσιών
Αλήθεια, ποιο σχολείο θέλουμε; Μπορεί το σημερινό σχολείο να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κοινωνίας και να δημιουργήσει πολύπλευρα μορφωμένους, ενεργούς και κριτικά σκεπτόμενους πολίτες; Μπορεί να προσφερθεί μέσα από τα υφιστάμενα αναλυτικά προγράμματα με τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, γνώση και δεξιότητες πέρα από τα διδασκόμενα αντικείμενα; Είναι χαρούμενα τα παιδιά στο σχολείο όταν δεν μπορούν να εντοπίσουν διακριτές διαφορές από το απογευματινό φροντιστήριο; Μπορούν παιδιά που δεν διακρίνονται για τα ακαδημαϊκά τους προσόντα να ξεχωρίσουν, να δημιουργήσουν και να αναδείξουν τα ιδιαίτερα ταλέντα τους; Είναι το σημερινό σχολείο ανοικτό στην κοινωνία; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα που παραμένουν για χρόνια τώρα αναπάντητα, αναπαράγουν μια κατάσταση καθόλου ευνοϊκή για το δημόσιο σχολείο.
Η δική μας απάντηση στα πιο πάνω ερωτήματα προέκυψε από ένα συνεχή προβληματισμό, μια συνεχή αναζήτηση τρόπων στο πώς ένα παράλληλο σχήμα μαθησιακών εμπειριών θα χωρέσει και θα λειτουργεί αρμονικά με το επίσημο πρόγραμμα του σχολείου. Έτσι συναντήσαμε την ιδέα ενός «Ανοικτού Σχολείου», εντός του σχολείου. Ενός άλλου εκπαιδευτικού σχήματος δηλαδή, το οποίο ανοίγεται προς τον μαθητή και απλώνεται προς τη σχολική κοινότητα, καλώντας τους σε μια αέναη συμμετοχή, δημιουργώντας ένα συνεταιρισμό μη-τυπικής μάθησης. Ένα πρόγραμμα άτυπης μάθησης με καθόλου έως ελάχιστο οικονομικό κόστος, που εμπλουτίζει δημιουργικά τον χρόνο του σχολείου και αντλεί από το ταλέντο και την πλούσια τράπεζα γνώσεων του κάθε μέλους της σχολικής και ευρύτερης κοινότητας.
Το «Ανοικτό Σχολείο» - Όραμα, Στόχοι και Πλαίσιο Δράσης
Όραμά μας είναι να πετύχουμε ένα σχολείο ελκυστικό και δημιουργικό προς όφελος ολόκληρης της μαθητικής κοινότητας. Ένα σχολείο που ο καθένας και η καθεμιά, να νιώθει ότι ανήκει και έχει ρόλο και χώρο να αναπτυχθεί, να μάθει και να δημιουργήσει. Ένα σχολείο που επιδιώκει να διασφαλίσει την Αποδοχή, την Αξία και την Ασφάλεια, για το κάθε μέλος του.
Αρχίσαμε λοιπόν τη λειτουργία του προγράμματος θέλοντας και ελπίζοντας,
(α) να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις και δεξιότητες των μαθητών/τριών, των εκπαιδευτικών/προσωπικού, των γονέων και άλλων μελών της τοπικής και ευρύτερης κοινωνίας φροντίζοντας για την αναμετάδοσή τους σε όποιον/α, εντός αυτής της κοινότητας, ενδιαφέρεται,
(β) να δώσουμε την ευκαιρία στους μαθητές μας να εκτεθούν και να παρουσιάσουν μπροστά από ακροατήριο,
(γ) να παρουσιάσουμε ενότητες από τα αναλυτικά προγράμματα μέσα από την οπτική και την εμπειρία επαγγελματιών και επιστημόνων στα θέματα αυτά,
(δ) να φέρουμε τους μαθητές και τις μαθήτριές μας σε επαφή με δραστηριότητες πέραν από αυτές που συναντούν στο σχολικό πρόγραμμα.
Η θεματολογία είναι ελεύθερη, φτάνει να κινείται στα πλαίσια του αποδεκτού και του χρήσιμου για μια σχολική κοινότητα και να προσθέτει σε γνώσεις και δεξιότητες, όπως η ανθρώπινη/κοινωνική συμπεριφορά και ψυχολογία, το περιβάλλον, οι τέχνες, ο κόσμος της εργασίας, οι σπουδές, οι επιστήμες, η πολιτότητα, η υγεία, ο εθελοντισμός κ.ά. Οι υποψήφιοι παρουσιαστές και παρουσιάστριες δηλώνουν το θέμα τους, τον χρόνο και τον τρόπο παρουσίασης στη Συντονιστική Επιτροπή του Ανοικτού Σχολείου η οποία οργανώνει ένα δυναμικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Οι παρουσιάσεις, δραστηριότητες κλπ διεξάγονται, ανάλογα, στη βιβλιοθήκη, στην αυλή του σχολείου, στο αμφιθέατρο ή στην τάξη, σε πρωινό, απογευματινό ή βραδινό χρόνο. Κατά τον πρωινό χρόνο οι δράσεις πραγματοποιούνται κυρίως κατά την ώρα των διαλειμμάτων για να μην επηρεάζεται η διεξαγωγή των μαθημάτων. Ο/η εισηγητής/τρια, αναλαμβάνει τη συνδιοργάνωση της εκδήλωσης, ετοιμάζοντας σχετικό φυλλάδιο και ανακοινώσεις για ενημέρωση της σχολικής κοινότητας που αναρτούνται στις πινακίδες του σχολείου και των αιθουσών διδασκαλίας, στα ΜΚΔ και στην Πλατφόρμα Διοίκησης του σχολείου.
Περιεχόμενο και τρόπος συμμετοχής
Ενδεικτικές δράσεις μέχρι στιγμής είναι το αφιέρωμα στον Καβάφη σε τέσσερα διαλείμματα, ομαδικές συναντήσεις ψυχοσυναισθηματικής ενδυνάμωσης, μικρές εκπαιδεύσεις για τη διαμεσολάβηση στο σχολείο, μουσικά διαλείμματα με ζωντανές ορχήστρες και τραγούδι, κυνήγι θησαυρού, σύντομες διαλέξεις, το Movember μέσα από τον Κυπριακό Γάμο, σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής, Μεντορισμός, θέματα Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, ζωντανή συνέντευξη της Ευρωπαίας Επιτρόπου Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, το Αστρικό μας Σύστημα, μια 15χρονη μαθήτριά μας στο Χάρβαρντ, Διαγωνισμός Ποίησης, η παραγωγή δικού μας χαρουπόμελου και ροδόμελου, εθελοντικές περιβαλλοντικές δράσεις, το πρόγραμμα επιβράβευσης «Μαθητής/τρια της Εβδομάδας», παρουσιάσεις από τον κόσμο των επαγγελμάτων, κ.α.
Προσδοκόμενα οφέλη για το σχολείο μας
Είναι αποδεδειγμένο τόσο επιστημονικά όσο και εμπειρικά πως το θετικό σχολικό κλίμα, το ελκυστικό περιβάλλον μάθησης και η ενασχόληση των μαθητών με ποικιλία δραστηριοτήτων πέραν του αναλυτικού προγράμματος μειώνει δραστικά τη σχολική παραβατικότητα αφού ο χώρος του σχολείου γίνεται φιλόξενος, ευχάριστος και ελκυστικός για τους μαθητές. Αυτός είναι και ο κεντρικός στόχος του «Ανοικτού Σχολείου». Να κινητοποιήσει τη σχολική κοινότητα σε δράση έξω από τις υποχρεώσεις της ύλης και των εξετάσεων δίνοντας νέα διάσταση στη σχολική ζωή. Με τη συμμετοχικότητα και τη δημιουργικότητα ως βασικές πτυχές των δράσεων, οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να ανακαλύψουν ή να αναδείξουν τις γνώσεις και τα ταλέντα τους. Όσο βασικοί συντελεστές είναι οι εισηγητές/τριες, άλλο τόσο βασικό είναι και το ακροατήριο με το οποίο στοχεύουμε να αναπτύξουμε κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες και να καλλιεργήσουμε ενεργό πολιτότητα.
Η πρωτογενής πρόληψη και δράση, μαζί με τη συνεπή εφαρμογή του παιδαγωγικού κώδικα συμπεριφοράς, διασφαλίζει το θεμέλιο για ένα υγιές, πειθαρχημένο και οργανωμένο σχολικό περιβάλλον. Το «Ανοικτό Σχολείο», δεν υποκαθιστά βέβαια το παραδοσιακό σχολείο και ούτε ολοκληρώνει όλες τις αναγκαίες δράσεις που οφείλουμε να εφαρμόζουμε. Όμως μας θέτει σε μια διαρκή κίνηση για να πετύχουμε νέους στόχους, να ανακαλύψουμε τις πηγές πλούτου που διαθέτουμε αξιοποιώντας όλους μας τους πόρους. Το «Ανοικτό Σχολείο», εντός του σχολείου, μας ωθεί στην εφευρετικότητα με ελάχιστη επιβάρυνση σε χρόνο και σε κόστος.
Τάσος Τάσου
Δ/της Λυκείου Λατσιών
