Με θέμα: Αναδιπλώνοντας τις μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών μέσα στον χώρο και τον χρόνο
Το δεύτερο εργαστήρι χαρτογραφίας πραγματοποιήθηκε φέτος στα πλαίσια του μαθήματος της Γεωγραφίας στις 20 Φεβρουαρίου 2023 με την καθοδήγηση της καθηγήτριας Αλίκης Ανδρέου (Γεωγράφος) και της κας Μαρίας Χριστοφόρου (Φιλόλογος), στο Γυμνάσιο Λατσιών. Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά με τη βοήθεια του κ. Ανδρέα Γεωργίου ερευνητή, απο το Κέντρο Έρευνας και Αριστείας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Πέρυσι, για πρώτη φορά, είχαμε την έμπνευση να δημιουργήσουμε αυτό το πρωτοποριακό διαδραστικό και εκπαιδευτικό εργαστήρι το οποίο είχε υψηλά ποσοστά επιτυχίας καθότι δόθηκε η ευκαιρία στους μαθητές, μέσα από το μάθημα της Γεωγραφίας, να συμμετάσχουν ενεργά στη δημιουργία και επεξεργασία ενός χάρτη.
Το πρώτο εργαστήριο υλοποιήθηκε πέρυσι στις 10 Δεκέμβριο του 2021 και είχε ως θέμα: “Παιδί μιας Πανδημίας”. Το δεύτερο εργαστήριο που έγινε φέτος, είχε ως θέμα: “Αναδιπλώνοντας τις μεταγνωστικές δεξιότητες των μαθητών μέσα στον χώρο και τον χρόνο”.
Σκοπός του εργαστηρίου ήταν να γίνει μια εποικοδομητική και παραγωγική ενημέρωση των παιδιών για τη χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS) σε σχέση με τη δημιουργία και επεξεργασία του χωρικών και χρονικών δεδομενων πάνω σε ηλεκτρονικούς χάρτες του νησιού μας με σκοπό να κατανοήσουν τα παιδιά: α) τη χρησιμότητα του χάρτη στην καθημερινότητα τους, και κατ’ επέκταση την ανάπτυξη ικανοτήτων για προσανατολισμό μέσα στον χώρο και τον χρόνο, β) τα ωφέλη που μπορούν να αποκομίσουν αξιοποιώντας τις πληροφορίες του χάρτη, και γ) την ευρύτερη καλλιέργεια της ιστορικής και πολιτιστικής συνείδησης που ο κάθε μαθητής αποτυπώνει πάνω στον χάρτη που δημιουργεί και διαμορφώνει.
Οι στοχοθεσίες του εργαστηρίου, εκτός από τη θεωρητική και εισαγωγική προσέγγιση, είχαν ως προέκταση την έμπρακτη εμπλοκή και βιωματική εμπειρία των μαθητών ώστε να δημιουργήσουν συλλογικά και ομαδικά συγκεκριμένους χάρτες. Η αξιοποίηση των βασικών γνώσεων των GIS, συσχετίστηκε αποτελεσματικά και αποδοτικά μέσα από τη δημιουργία χαρτών με ποικιλία θεμάτων που αφορούν το περιβάλλον, την οικολογία, την αειφόρο ανάπτυξη, τις φυσικές καταστροφές, τα θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία του νησιού μας.
Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και κάθε ομάδα ανέλαβε να δημιουργήσει ένα χάρτη με ένα θέμα σχετικό με το μάθημα της Γεωγραφίας, διαχρονικό και συνάμα επίκαιρο. Έτσι μια ομάδα μαθητών δημιούργησαν ένα χάρτη παρατηρώντας την έντονη σεισμική δραστηριότητα που συμβαίνει στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ειδικότερα στην Κύπρο. Αποτύπωσαν διάφορα σεισμογενή σημεία στην περιοχή δίδοντας μάλιστα έμφαση στην ένταση των σεισμικών δονήσεων με ευδιάκριτο και παραστατικό έγχρωμο υπόμνημα. Τα δεδομένα αφορούσαν το έτος 2022.
Μια δεύτερη ομάδα μαθητών δημιούργησε έναν οικολογικό χάρτη αποτυπώνοντας γεωγραφικές περιοχές - σημεία επάνω στον χάρτη της Κύπρου, όπου είναι τοποθετημένοι κάδοι ανακύκλωσης. Μάλιστα, οι μαθητές επινόησαν μια πολύ διδακτική και ελκιστική σύνθεση με ρητά που αναφέρονται προτρεπτικά και προοληπτικά στους πολίτες για μείωση και αποτροπή της ρύπανσης και της μόλυνσης της γης σε όλα τα επίπεδα.
Τέλος, η Τρίτη ομαδα, αφού συγκέντρωσε τις απαραίτητες πληροφορίες, τοποθέτησε επάνω στον χάρτη μερικά απο τα προστατευομενα μνημεία της UNESCO. Το φωτογραφικό υλικό των εκκλησιαστικών και πολιτιστικών μνημείων αναδυκνείεται μέσα από την χωρο-ταξική και γεωγραφική αποτύπωση τους πάνω στον χάρτη. Η ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα των παιδιών ανασυγκροτείται και γίνεται πλέον αντικείμενο δημιουργικής επεξεργασίας μέσα από την χαρτογραφική απεικόνισή τους.
Αξιολογώντας τα αποτελέσματα του εργαστηρίου μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η βιωματική κατάρτιση και δημιουργική εμπλοκή των μαθητών αποτυπώνεται με άρτιο και αποδοτικό τρόπο μέσα από τους χάρτες οι οποίοι επισυνάπτονται στο παρόν άρθρο. Πέραν της γνωσιολογικής εφαρμογής διάφορων στατιστικών δεδομένων, που αφορούν το μάθημα της Γεωγραφίας, και όχι μόνο αυτό, οι μαθητές είχαν την χαρά να αλληλεπιδράσουν παραγωγικά και ουσιαστικά με τους συμμαθητές τους, να συμβουλευτούν και να καθοδηγηθούν επιστημονικά από τις καθηγήτριές τους. Η ανάδειξη των μεταγνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών και μάλιστα με διαδραστικό και εποικοδομητικό τρόπο, αποτελεί μια ανάγκαιότητα της σύχρονης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο βοηθάει τον εκπαιδευτικό στην διαμορφωτική αξιολόγηση τόσο των ίδιων των μαθητών, όσο και του ιδίου, ώστε να υπερβεί αντικειμενικές δυσκολίες που προκύπτουν μέσα από την πορεία της διδακτικής του μαθήματος. Οι εναλλακτικές μεθόδοι μάθησης, όπως είναι τα βιωματικά εργαστήρια, καθίστανται ικανές ώστε να συμπληρώσουν ενδεχόμενα κενά ή παραλήψεις του αναλυτικού προγράμματος ή ακόμη πιο εύστοχα να συμπορευθούν με τις ραγδαίες εξελίξεις των νέων τεχνολογιών και να δώσουν εφαρμογές οι οποίες καθιστούν το μάθημα ακόμη πιο ελκιστικό και αποδοτικό.
Μαθητές που συμμετείχαν στο εργαστήρια χαρτογραφίας:
Βασιλειάδου Ανδρεάνα
Βιτσαϊδη Ελένη
Χαραλαμπους Παντελίνα
Κωνσταντίνου Ανδρέας
Λιπέρτης Γιώργος
Παπασιάντης Δημήτρης
Καλλή Βανέσσα
Χαραλάμπους Έλια
Τράπαλη Ευρυδίκη
