Τα παπούτσια του Διευθυντή

(το γένος αρσενικό είναι για ευκολία στο κείμενο - ισχύει και για διευθύντριες )

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΤΑΣΟΥ*

Πολλοί είναι αυτοί που προσδοκούν να γίνουν διευθυντές, και γιατί όχι; Έχεις το γραφείο σου, καλή καρέκλα, κλιματισμό, καφέ όποτε θελήσεις, δεν διδάσκεις, και άλλα σχετικά μη ευκαταφρόνητα ωφελήματα. Αλλά και τίποτε να μην είχες, εν λίγο πράμα να είσαι διευθυντής;

Ο κανονισμός 26, στους «Περί Λειτουργίας της Μέσης Εκπαίδευσης Κανονισμούς», αφορά στα «Καθήκοντα και Ευθύνες Διευθυντών» και αποτελείται από 38 παραγράφους που καταγράφουν χονδρικά τις ευθύνες και τα καθήκοντα της θέσης. Ο Διευθυντής είναι υπεύθυνος για οτιδήποτε συμβαίνει ή για οτιδήποτε έπρεπε να συμβαίνει αλλά δεν συμβαίνει μέσα στο σχολείο του. Στην πρώτη παράγραφο του σχετικού κανονισμού αναφέρει « … τηρουμένων των διατάξεων του σχεδίου υπηρεσίας ο Διευθυντής έχει τη γενική ευθύνη για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του σχολείου που διευθύνει».

Τι άραγε περιλαμβάνει και τι απαιτεί η ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία ενός σχολείου;  Τι χρειάζεται ένα σχολείο σήμερα για να λειτουργήσει όπως αναμένει η κοινωνία;

Προφανώς καλές και εύχρηστες κτιριακές εγκαταστάσεις που να εξυπηρετούν τις ανάγκες των μαθημάτων και να συντηρούνται επί τακτικής βάσης, σύγχρονο τεχνολογικό και άλλο εξοπλισμό, άνετο και ευχάριστο περιβάλλον εντός και εκτός τάξης που να παρέχει ασφάλεια και καλαισθησία, καλυμμένοι χώροι για ξεκούραση τα διαλείμματα, ξεκάθαροι κανονισμοί λειτουργίας και σεβασμός στην εφαρμογή τους, κίνητρα για όλους,  επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, δίκαιη και αποτελεσματική αξιολόγηση μαθητών και προσωπικού, αποτελεσματική διδασκαλία, πρόνοια για  ευάλωτες ομάδες μαθητών, ειλικρινής επικοινωνία και συνεργασία με την κοινότητα, τους γονείς και το αρμόδιο υπουργείο, σύγχρονο αναλυτικό με ξεκάθαρη στόχευση, υποστηρικτικές δομές κλπ.

Πάνω από όλα όμως και πέρα από τα πιο πάνω χρειάζεται όραμα. Χρειάζεται να πιστεύεις πως μπορείς να αλλάξεις κάτι. Έστω κάτι μικρό.

Αναμένεται λοιπόν από τους διευθυντές, απόλυτα δικαιολογημένα εννοείται, να εξυπηρετήσουν με επιτυχία και αποτελεσματικότητα τα καθήκοντα της θέσης. Με ποια εφόδια όμως; Τι πραγματικά παρέχει η πολιτεία στον διευθυντή για να φέρει εις πέρας το πολύπλευρο και πολύπλοκο έργο του; Τι επιλογές, τι περιθώρια  και πόση αυτονομία έχει για να εφαρμόσει το όραμα του; Στη βάση ποιων κριτηρίων  μπορεί να μετρηθεί-αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του κάθε διευθυντή και η επιτυχία του κάθε σχολείου; Ένα σχολείο και γενικά ένας διευθυντής στο εκπαιδευτικό μας σύστημα μπορεί να συγκριθεί  μόνο με τον εαυτό του. Δεν υπάρχουν σταθερές στη βάση των οποίων να γίνει μια κοινή αξιολόγηση γιατί τα σχολεία και οι διευθυντές τους, όχι μόνο δεν ξεκινούν από μια κοινή αφετηρία αλλά δεν έχουν στην πορεία την ίδια οικονομική και άλλη στήριξη. Γενικά δεν ελέγχουν  μεταβλητές όπως ποιο σχολείο, ποιους εκπαιδευτικούς, ποια Σχολική Εφορεία, ποιοι και πόσοι μαθητές, ποια τοπική κοινωνία, στοιχεία που κληρονομούν χωρίς να έχουν την παραμικρή επιλογή.

Είναι μεγάλη μιζέρια να είσαι διευθυντής χωρίς σχετική οικονομική ευχέρεια. Θέλουμε αυθεντική μάθηση, εμπειρίες κλπ, κλπ, αλλά δεν υπάρχει μία για επισκέψεις εκτός σχολείου. Δεν υπάρχει μια για δράσεις πέρα από τα τυπικά. Είναι το ελάχιστο αστείο ένας διευθυντής από τον οποίο αναμένεται να παραγάγει σοβαρό έργο να έχει στη διάθεση του κονδύλι 7 ευρώ ανά μαθητή για αγορά ποντικοπαγίδων όπως αναφέρεται μεταξύ άλλων στη σχετική εγκύκλιο.

Θα μπορούσε αυτό το κείμενο να γεμίσει σελίδες ολόκληρες με τις δυσκολίες, τις προκλήσεις, τα αδιέξοδα, την έλλειψη στήριξης, την ανυπαρξία υποστηρικτικών δομών, τον μοναχικό δρόμο που τραβά ο διευθυντής κουβαλώντας ένα σωρό ευθύνες στην πλάτη του. Θα μπορούσα να γράψω για το όραμα που ξεθωριάζει όταν αντικρύσεις τα χάλια κάποιων σχολικών κτηρίων και την απραξία κάποιων υπευθύνων. Όμως είσαι ο διευθυντής.

Για να γνωρίζει κάποιος τι πραγματικά συμβαίνει μέσα στα σχολεία μας πρέπει να μπει σε αυτά τα παπούτσια. Παπούτσια που για να κουμαντάρουν σωστά  το σχολείο θα πρέπει να κόβουν  πολλά χιλιόμετρα τη μέρα. Όταν λοιπόν βλέπεις να συζητούν στη Βουλή η στα υπουργεία για παραβατικότητα στα σχολεία, για εξετάσεις, συστήματα αξιολόγησης και άλλα που αφορούν στα σχολεία μας στην απουσία των διευθυντών τότε αντιλαμβάνεσαι περί τίνος πρόκειται.

Είναι καιρός να αποφασίσουν οι διευθυντές πως πρέπει να αναλάβουν τον ρόλο που τους αναλογεί στα εκπαιδευτικά δρώμενα του τόπου. Να σταματήσουν να κρύβονται πίσω από τη συνδικαλιστική οργάνωση των καθηγητών και να βγουν μπροστά για να διεκδικήσουν τα αυτονόητα.

Διευθυντής Λυκείου