ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ*
Μουσείο Αγώνος ΕΟΚΑ. Ανάμεσα στα πολύτιμα εκθέματά του, μια ματωμένη μαθητική στολή με το πηλήκιο της.
Είναι η στολή του τελειόφοιτου τότε μαθητή Πέτρου Γιάλλουρου, που είχε γεννηθεί στις 29 Αυγούστου 1938 στο Ριζοκάρπασο και ήταν το μικρότερο από τα έξι παιδιά του Ζαχαρία και της Αννεζούς Γιάλλουρου. Τον Οκτώβρη του 1955, ο διευθυντής του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου τιμώντας τον για την αριστεία του στην επίδοση τον ανακήρυξε σημαιοφόρο του σχολείου, παραδίδοντας του την ελληνική σημαία.
Είναι η στολή του φλογερού πατριώτη, του ψηλού, λεπτού, ευθυτενή, με σγουρά μαλλιά και γαλανά μάτια νέου, που γρήγορα εντάσσεται στη νεολαία της ΕΟΚΑ. Που μοιράζει προκηρύξεις κατά της Αγγλικής δυναστείας, μεταφέρει όπλα και συμμετέχει σε αντικατοχικές εκδηλώσεις. Που αναλαμβάνει υπεύθυνος των μαθητικών ομάδων του σχολείου του. Που για όλες τούτες τις δραστηριότητές του μπαίνει στο στόχαστρο των αποικιοκρατών.
Είναι η στολή του Πέτρου Γιάλλουρου που τον Αύγουστο του 1955 συμμετέχει στη μαθητική εκδρομή-προσκύνημα του σχολείου του στην Ελλάδα και καταθέτει ως σημαιοφόρος στεφάνι στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου.
Είναι η στολή ενός δεκαεφτάχρονου έφηβου που κάνει τα δικά του όνειρα για το μέλλον και που θέλει να σπουδάσει πλοίαρχος. Και που ερωτεύεται όπως κάθε έφηβος, μια συνομήλική του στην Ελλάδα. Δεν θα της εκμυστηρευτεί την αγάπη του παρά μόνο στο γράμμα που θα της στείλει όταν επιστρέψει στην Κύπρο.
Είναι η στολή του Πέτρου Γιάλλουρου, που όταν ο πατέρας του, που ζει στην Αγγλία και μαθαίνει για την επαναστατική δραστηριότητά του, προσπαθεί, μέσα από την αλληλογραφία τους να τον συνετίσει, να επικεντρωθεί στα μαθήματά του, του απαντά με μια υποδειγματική σεμνότητα και ταυτόχρονα με μια υψηλή αίσθηση του χρέους προς την πατρίδα του: «…Δε συμφωνώ αγαπητέ μου πατέρα, εις το ότι ένας άνθρωπος πρέπει πρώτα να κοιτάξει για τον εαυτόν του και ύστερα, τελευταία για την πατρίδα του. Διότι όταν δεν κυριαρχεί μέσα του το αίσθημα της φιλοπατρίας, το ευγενέστερον των αισθημάτων, δεν είναι δυνατόν να κυριαρχεί κανέναν άλλο ευγενές αίσθημα οπότε είναι αναίσθητος. Και τέτοιος αναίσθητος δεν είναι κανένας πραγματικός Έλληνας. ….Εξ’ άλλου, αγαπητέ μου πατέρα, η ορμή του ανθρώπου προς την ύλην δηλ. προς τον πλούτον και την καλοπέρασιν και η ικανοποίησις τούτη δεν προσφέρει την πραγματικήν ευτυχίαν εις τον άνθρωπον. Την βαθείαν, την απόλυτον ευτυχίαν προσφέρει εις τον άνθρωπον, και ιδίως όταν τούτος είναι Έλληνας, η ορμή προς τα ανώτερα ιδανικά, την αγάπην προς την πατρίδα και τον πόθο ακόμη και να θυσιαστεί για την Ελευθερία της, που είναι και δική του ατομική ελευθερία και αξιοπρέπεια. Τούτα σου τα γράφω όχι γιατί θέλω να πω ότι εγώ είμαι ένας τέτοιος άνθρωπος. Γιατί δεν έχω το δικαίωμα να το κάμω γιατί θα μπορούσα να θεωρηθώ εγωιστής(….)».
Είναι η στολή του δεκαεφτάχρονου παληκαριού, που όταν στις 7 Φεβρουαρίου 1956 στην πιο μαζική διαδήλωση των μαθητών της Αμμοχώστου ξεσπούν συμπλοκές, είναι μπροστάρης και σημαιοφόρος. Οι Άγγλοι στρατιώτες πυροβολούν. Στη συμβολή των οδών Κυπριανού και Ερμού ο σημαιοφόρος πέφτει νεκρός. Γράφει η εφημερίδα «Φιλελεύθερος»: «Ο άριστος των μαθητών της Αμμοχώστου επυροβολήθη χθες και εφονεύθη υπό δυνάμεων ασφαλείας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Η σφαίρα διέτρησε τον πνεύμονα του ατυχούς μαθητού. Προτού εκπνεύσει ανεφώνησε ‘’Ζήτω η Ένωσις’’(…)»
Είναι η μαθητική στολή ενός παιδιού που οι ανάλγητοι Εγγλέζοι επέβαλαν η κηδεία του στο χωριό του να γίνει την ίδια μέρα. Ο φίλος και συμμαθητής του Δημήτρης Λεβέντης αφηγείται: «(…)Είχε βραδιάσει, όταν φτάσαμε. Τον θάψαμε την ώρα που θέλησε η βροχή να ραντίσει το σώμα του με το νερό της αιωνιότητας. Με τη νεκρώσιμη ακολουθία στο φως των κεριών συνοδεύσαμε τη βροχή και ανεβήκαμε ψηλά, για να πλησιάσουμε τα μέρη, όπου πήγε ο Πέτρος, για να σμίξει με τους Αθάνατους του Ελληνισμού(…)».
Είναι η στολή του μαθητή Πέτρου Γιάλλουρου που ήταν στην τελευταία τάξη του σχολείου και έκανε όνειρα για τον μέλλον και που όμως πρόταξε την αγάπη και το χρέος του για την πατρίδα προσφέροντας σε αυτήν, προσφέροντας σε μας, την ίδια την ζωή του. Που ο θάνατός του συγκίνησε και συγκλόνισε όλη την Κύπρο. Που ο θάνατός του ενέπνευσε τον λογοτέχνη Γιώργο Πιερίδη να γράψει το διήγημά του «Ο Πορτοκαλόκηπος».
Είναι η ματωμένη μαθητική στολή του παληκαριού που μέσα από το γράμμα προς τον πατέρα του, μας υποδεικνύει μια στάση ζωής που θέτει πρώτα και πάνω απ’ όλα την συνολική ευθύνη προς την πατρίδα. Σε μια εποχή που όλη η Κύπρος ζούσε στη φτώχεια και την ένδεια ο Πέτρος Γιάλλουρος, επίκαιρος και διαχρονικός, διδάσκει όλους εμάς που ζούμε σήμερα σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία, ότι η προσκόλληση στα υλικά αγαθά μας αλλοτριώνει και μας κάνει εγωιστές και απάτριδες. Αλήθεια πόσο δίκαιο έχει!
Η ματωμένη μαθητική στολή με το πηλήκιο που βρίσκεται στο Μουσείο Αγώνος, είναι του τελειόφοιτου Πέτρου Γιάλλουρου, του πρώτου νεκρού μαθητή του Αγώνα του 55-59. Που μπορεί να εμπνεύσει, να καθοδηγήσει και να αποτελέσει πρότυπο για τους σύγχρονους συνομήλικούς του. Που μπορεί να εμπνεύσει, να καθοδηγήσει και να αποτελέσει φάρο και πυξίδα για όλους εμάς που χάσαμε τον προσανατολισμό μας.
*Φιλόλογος
Παγκύπριον Γυμνάσιον
