Κατά τη σχολική χρονιά 2023-2024 λειτούργησε για πρώτη φορά στο Γυμνάσιο Παραλιμνίου το Ολοήμερο Σχολείο Διαθεματικής και Διεπιστημονικής Προσέγγισης – STEAM. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία του ΥΠΑΝ που σκοπό έχει να καλλιεργήσει στους μαθητές δεξιότητες, να αναπτύξει την κριτική τους σκέψη, να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή τους και να τους ενθαρρύνει στην ανάληψη πρωτοβουλιών. Για την υλοποίηση του προγράμματος συνεργάστηκαν τα γνωστικά αντικείμενα της Νεοελληνικής Γλώσσας, των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, της Βιολογίας, της Τεχνολογίας και των Μαθηματικών. Τα μαθήματα πραγματοποιούνταν καθημερινά από τις 2:00 μ.μ. μέχρι τις 3:20 μ.μ., εκτός Τετάρτης, και στηρίζονταν κυρίως, στη βιωματική μάθηση, το διάλογο, τη διαθεματική προσέγγιση και την αναζήτηση πληροφοριών μέσα από διαφορετικές πηγές.
Η ομάδα STEAM του Γυμνασίου Παραλιμνίου ασχολήθηκε στο Α΄ Τετράμηνο με την ακολουθία Fibonacci.
Στο γνωστικό αντικείμενο της γλώσσας οι μαθητές/τριες αναζήτησαν στις ιστοσελίδες πληροφορίες για τον Fibonacci, ποιος ήταν, πότε έζησε, που γεννήθηκε, ποιο ήταν το έργο του και πώς αυτό επηρέασε την κατασκευή πασίγνωστων μνημείων, μουσικά έργα, σήματα αυτοκινήτων, πιστωτικές κάρτες κτλ.
Εντόπισαν τους αριθμούς της ακολουθίας Fibonacci οι οποίοι είναι 1,1,2,3,5,8,13,21… και διαπίστωσαν ότι κάθε φορά πρέπει να προσθέσουν τους δύο προηγούμενους αριθμούς για να προκύψει ο επόμενος.
Στα Μαθηματικά βρήκαν ότι αν διαιρέσουν την απόσταση από τον ώμο τους μέχρι τα δάχτυλα με την απόσταση από τον αγκώνα μέχρι τα δάχτυλα βρίσκουν το χρυσό όρο φ, ο οποίος είναι περίπου 1,618. Την συγκεκριμένη αρμονία την εντόπισαν επίσης, στο σχέδιο «Βιτρούβιος Άντρας» του Leonardo Da Vinci, στον Παρθενώνα και σε άλλα μνημεία, οι αναλογίες των οποίων βασίζονται στην ακολουθία Fibonacci.
Από την σκοπιά της Βιολογίας έγινε αρχικά μια διερεύνηση από διάφορες πηγές στο διαδίκτυο, αν θα μπορούσαν να εντοπίσουν στη φύση και ειδικά στους ζωικούς ή φυτικούς οργανισμούς εφαρμογή της συγκεκριμένης ακολουθίας.
Επιπλέον παρατήρησαν λαχανικά, φρούτα και κοχύλια και με τις ανάλογες μετρήσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα της εφαρμογής της ακολουθίας Fibonacci σε αυτά.
Στις 23 Νοεμβρίου με αφορμή την παγκόσμια ημέρα Fibonacci (23/11 που στο εξωτερικό γράφεται 11/23 και επομένως, θυμίζει την ακολουθία 1,1,2,3,) διοργανώθηκε από την ομάδα του STEAM στο χώρο του σχολείου παρουσίαση, κατά την οποία οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν, μίλησαν στους/στις συμμαθητές/τριες και στους εκπαιδευτικούς τους για το project και έκαναν μετρήσεις στα χέρια όσων το επιθυμούσαν.
Για τις ανάγκες της παρουσίασης στο γνωστικό αντικείμενο των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών δημιουργήθηκε power – point με ενσωματωμένες σε αυτό πληροφορίες σχετικές με την εργασία των μαθητών.
Στο μάθημα της Τεχνολογίας οι μαθητές δημιούργησαν μια οθόνη με παράθυρα, όπως τα τετράγωνα της σπείρας Fibonacci.
Στο Β΄ τετράμηνο, το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε η ομάδα του STEAM ήταν «Το Παραλίμνι του χθες και του σήμερα». Στο πλαίσιο αυτό αναζητήθηκαν πληροφορίες σε σχολικές βιβλιοθήκες και στο διαδίκτυο σχετικά με τη ζωή στη λίμνη, τη χλωρίδα και την πανίδα καθώς και τα προβλήματα που προκύπτουν για τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς από την αλόγιστη ανθρώπινη συμπεριφορά. Επιπλέον, μελετήθηκαν τα θερμοκήπια της περιοχής ως προς το είδος των καλλιεργειών, τον τρόπο που καλλιεργούνται και φυσικά αν η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής επηρέασε τον αριθμό των θερμοκηπίων. Επίσης, υλοποιήθηκε σειρά επισκέψεων προκειμένου να αποκτήσουν οι μαθητές προσωπική εικόνα για το αντικείμενο της μελέτης τους.
Στα Μαθηματικά οι συμμετέχοντες ασχολήθηκαν κυρίως με το σχήμα και τον προσανατολισμό των θερμοκηπίων. Κατασκεύασαν ένα απλό παραδοσιακό θερμοκήπιο και μελέτησαν τον όγκο και το εμβαδό του. Ακολούθως, συγκρίναν την κατασκευή αυτή, με το έξυπνο θερμοκήπιο το οποίο δημιούργησαν στο μάθημα της Τεχνολογίας και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη απαιτεί συνεργασία μεταξύ διαφόρων επιστημών. Παράλληλα, έγινε σύγκριση στο σχήμα και τα υλικά των θερμοκηπίων που κατασκευάζονται σε πιο ψυχρές χώρες με αυτά στην Κύπρο. Τέλος, εντόπισαν και μοντέρνες κατασκευές εμπνευσμένες από τα θερμοκήπια (τα νέα γραφεία της Amazon, στέγαστρο Καλατράβα, εστιατόρια, κ.α.) και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι εκεί που η τέχνη συναντά την επιστήμη γίνονται θαύματα!
Από την πλευρά της Βιολογίας στο Β’ τετράμηνο, οι μαθητές/τριες ασχολήθηκαν αρχικά με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μετέπειτα μελέτησαν τις καλλιέργειες στα θερμοκήπια στην ευρύτερη περιοχή της ελεύθερης επαρχίας Αμμοχώστου και ιδιαίτερα στο Παραλίμνι.
Επιπλέον ασχολήθηκαν εκτενώς με το τι είναι οικοσύστημα και πως δομείται, ποιες οι τροφικές σχέσεις που αναπτύσσονται και αναζήτησαν την ερμηνεία όρων που θα συνέβαλαν στην καλύτερη κατανόηση της Λίμνης Παραλιμνίου.
Γι’ αυτό πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στις όχθες της λίμνης όπου οι μαθητές/τριες έκαναν διάφορες αναγνωρίσεις ζώων και φυτών, έβγαλαν φωτογραφίες και έφτιαξαν ένα κολάζ σε χάρτη της λίμνης από το Google Earth, τοποθετώντας τις φωτογραφίες στις ανάλογες περιοχές της λίμνης.
Στο μάθημα των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, ήρθαν σε επαφή με το περιβάλλον του Google Earth και μέτρησαν το εμβαδόν και την περίμετρο της λίμνης.
Επίσης δημιούργησαν τον χάρτη που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες του μαθήματος της Βιολογίας.
Στο πλαίσιο του Σχεδιασμού και Τεχνολογίας (Σ&Τ) ασχοληθήκαν με την κατασκευή ενός οικιακού θερμοκηπίου.
Ένας από τους σκοπούς που τέθηκαν ήταν να αποτελέσει το θερμοκήπιο εκπαιδευτικό υλικό στο μάθημα Σ&Τ ως εποπτικό μέσο αφού όλα τα στοιχεία του, δομικά και αυτοματισμοί, είναι ορατά και προσιτά για επίβλεψη, χειρισμό, επισκευή και κυρίως, αναβάθμιση από επόμενες τάξεις.
Στόχος ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές/τριες ότι με τις γνώσεις των μαθημάτων του προγράμματος STEAM μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να λύνουν προβλήματα της καθημερινότητας και της οικονομίας και επίσης αντιλήφθηκαν ότι αυτές οι γνώσεις δεν είναι αυτονόητες και αποκτώνται με συστηματική προσπάθεια.
Το πρόγραμμα STEAM συνεχίζει να λειτουργεί στο Γυμνάσιο Παραλιμνίου και κατά τη φετινή σχολική χρονιά 2024-2025.
Ομάδα Ολοήμερου Σχολείου Διαθεματικής και Διεπιστημονικής Προσέγγισης – STEAM
Υπεύθυνη Β.Δ: κ. Κορνηλία Γκαρτζονίκα
