ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Η σύγχρονη παιδαγωγική προβάλλει τη διαθεματική προσέγγιση ως διδακτική μεθοδολογία για την κατάκτηση της γνώσης. Σύμφωνα με τη διαθεματική προσέγγιση η γνώση αντιμετωπίζεται ως ολότητα και όχι τεμαχισμένη σε διαφορετικές γνωστικές περιοχές (Ματσαγγούρας, 2002). Ξεκινώντας από προσωπικά βιώματα των παιδιών μπορούν να προσεγγιστούν γνώσεις που συνδέονται με διαφορετικές μαθησιακές περιοχές, όπως η μελέτη περιβάλλοντος, οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά, η τεχνολογία, η μηχανική κ.λ.π. Στα πλαίσια της διαθεματικής προσέγγισης, τα παιδιά εμπλέκονται δυναμικά στη μαθησιακή διαδικασία (Κούσουλας, 2004). Η μάθηση διεξάγεται μέσα από δραστηριότητες που έχουν νόημα για τα παιδιά, χρησιμοποιούνται αντικείμενα οικεία προς τα παιδιά και γενικότερα καθετί από το οικείο περιβάλλον του παιδιού (Wood, 1998).
Μελετώντας τα πιο πάνω σε βάθος, δημιουργήσαμε το Etwinning έργο “Junior STEM kitchen Lab”. Aποφασίσαμε να θέσουμε μαθησιακούς στόχους και να φτιάξουμε δραστηριότητες μέσα από αντικείμενα της κουζίνας. Η κουζίνα δεν είναι απλώς ένα μέρος για μαγείρεμα…είναι το ιδανικό μέρος για να κάνουμε δραστηριότητες STEM με τα παιδιά! Μπορούμε να κάνουμε τη μάθηση διασκεδαστική εξερευνώντας καθημερινά αντικείμενα και συστατικά που βρίσκονται στην κουζίνα. Μέσα από αυτό το έργο προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τον πιο ενδιαφέρον και διασκεδαστικό τρόπο να προσελκύσουμε τους μικρούς μαθητές με την επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά μέσα στην κουζίνα μέσω ενός διαγωνισμού μαγειρικής και επιστήμης!
Ανακαλύψαμε τους καλύτερους τρόπους επικοινωνίας με τους γονείς όλων των παιδιών, νέους τρόπους συνεταιριστικής εκπαίδευσης και προσφέραμε ό, τι καλύτερο μπορούσαμε στους μαθητές. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε από τον Σεπτέμβριο του 2019 μέχρι τον Μάιο του 2020, και απευθυνόταν σε μαθητές ηλικίας 4-10 ετών. Οι δραστηριότητες έδωσαν νέα διάσταση στο χώρο της εκπαίδευσης στον τρόπο απόκτησης και εμπέδωσης της γνώσης. Βελτιωθήκαμε ως εκπαιδευτικοί εισάγοντας καινοτομίες στον τρόπο μετάδοσης της γνώσης, στη χρήση τεχνολογίας. Οργανώσαμε σεμινάρια κατά τις Συνεδρίες Προσωπικού, έγιναν συνδιδασκαλίες, συνεργαστήκαμε με τους γονείς των μαθητών μας και μέσω της πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης πραγματοποιήθηκαν κοινές συναντήσεις με τους μαθητές των συνεργαζόμενων σχολείων.
Ακολουθούν διάφορα Link με τα βιβλία που δημιουργήθηκαν στο Storybook τα οποία δημιουργήσαμε από κοινού με δείγμα των εργασιών μας και συνταγές σχετικά με το γάλα, το καλαμπόκι, το αβγό, το μήλο, τη μαγιά και τη σοκολάτα :
https://www.storyjumper.com/book/index/73710275/5dc2970da6480
https://www.storyjumper.com/book/index/74506135/The-Chefs-from-the-Little-Forest#page/14
https://www.storyjumper.com/book/index/76548965/koracjagoda#
https://www.storyjumper.com/book/index/77047335/Joasik
https://www.storyjumper.com/book/index/77047335/5e52f84dd79a2
https://www.storyjumper.com/book/read/78525575
https://www.storyjumper.com/book/read/80007595/5e687f1e02502
Ακολουθεί το Link με το Twinspace του προγράμματος:
https://twinspace.etwinning.net/91341/home
Ακολουθεί το Link με το padlet το οποίο δημιουργήσαμε από κοινού για γνωριμία των εκπαιδευτικών και των παιδιών:
https://twinspace.etwinning.net/91341/pages/page/665750
Ακολουθεί το Link για Δημιουργία online puzzle και online παιχνίδια: https://twinspace.etwinning.net/91341/pages/page/683317
Στην προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα έργο STEM χρησιμοποιώντας υλικά που όλοι έχουμε στο σπίτι, δημιουργήθηκε το Etwinning Project “Junior stem kitchen lab”. Μέσα από αυτό το έργο κάναμε δραστηριότητες STEM με τα παιδιά και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε τον πιο ενδιαφέρον και διασκεδαστικό τρόπο να προσελκύσουμε τους μικρούς μαθητές στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά μέσα από ένα μαγειρικό και επιστημονικό διαγωνισμό! Οι μαθητές γνώρισαν καθημερινά μαγειρικά σκεύη και συστατικά και τις ιδιότητές τους, υιοθέτησαν τη μέθοδο STEM μέσω του σχεδιασμού, της συμμετοχής, της αμφισβήτησης, της παρατήρησης και της δοκιμής των ιδεών τους, έμαθαν να προγραμματίζουν μικρά εκπαιδευτικά ρομπότ. Οι διαγωνιζόμενοι είναι οι μαθητές όλων των συνεργαζόμενων σχολείων , οι οποίοι στις αίθουσες διδασκαλίας τους πειραματίστηκαν με το δικό τους υλικό, μαγείρεψαν, έγινε συλλογή συνταγών και όλα αυτά στα πεδία του STEM, την Επιστήμη, την Τεχνολογία, τη Μηχανική και τα Μαθηματικά. Ετοιμάσαμε δραστηριότητες, οι οποίες ανταποκρίνονται στο ΑΠ του ΥΠΠΑΝ. Τα παιδιά ανέπτυξαν ικανότητες όπως επίλυση προβλήματος, κριτική και δημιουργική σκέψη. Η μεθοδολογία βασίστηκε στο πλαίσιο της συνεργατικής μάθησης. Η προσέγγιση του θέματος έγινε βιωματικά. Συζήτηση, οπτική παρατήρηση, αξιοποίηση λογισμικών, εμπλουτισμένη διδασκαλία, ομαδική εργασία, καταιγισμός ιδεών, συλλογή υλικού από το διαδίκτυο. Παράλληλα η δράση υλοποιήθηκε βασιζόμενη στο πλαίσιο της μάθησης βασισμένης στο παιχνίδι. Γνωριμία, παρουσίαση σχολείων, δημιουργία συνεργατικού ψηφιακού βιβλίου, ανταλλαγή ιδεών, αξιολόγηση της δράσης, αποτελούν μερικές από τις συνεργατικές δράσεις στις οποίες συμμετείχαν όλοι οι μαθητές των συνεργαζόμενων Σχολείων.
Το έργο είχε ως βασικό στόχο την γνωριμία σχολείων και την από κοινού συνεργασία και δημιουργία. Ήταν πλήρως συμβατό με το Αναλυτικό πρόγραμμα του ΥΠΠΑΝ τόσο για το Νηπιαγωγείο όσο και για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Τέθηκαν στόχοι γνωστικοί, ψυχοκοινωνικοί και Κοινωνικοσυναισθηματικοί με απώτερο στόχο την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην επικοινωνία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και τη συνεργασία. Κατανόησαν τη σημασία της συνεργασίας για τη δημιουργία ενός συλλογικού έργου, δραστηριοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διερευνητικής και συνεργατικής μάθησης, ενώ έμαθαν να σέβονται τη γνώμη, τα έργα των άλλων και τις διαφορετικές απόψεις. Γνωρίστηκαν με παιδιά από άλλα σχολεία, καλλιέργησαν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ιδιαίτερο ζήλο σε κάθε έκφανση του έργου. Εργάστηκαν τόσο σε επίπεδο ολομέλειας όσο και σε επίπεδο ομάδων στο πλαίσιο του τμήματος τους. Ιδιαίτερα φάνηκε να δείχνουν τον ενθουσιασμό τους κατά τη συνεργασία με τα άλλα σχολεία αλλά και με το τελικό αποτέλεσμα του έργου τους. Ως εκπαιδευτικοί, συμπεριλάβαμε δημιουργικές δραστηριότητες σε όλα τα μαθήματα διδασκαλίας ώστε να συμπεριληφθούν όλα τα παιδιά και μοιραστήκαμε υλικό το οποίο θα έχει χρήση στην καθημερινή μας εργασία δημιουργώντας έναν ανοικτό εκπαιδευτικό πόρο διαθέσιμο προς όλους στην ομάδα.
Η παρούσα δράση υλοποιήθηκε το σχολικό έτος 2019 – 2020, σε 6 Σχολεία από 5 Χώρες και περισσότερα από 100 παιδιά. Δημόσιο Νηπιαγωγείο Τραχωνίου, Λεμεσού, Κύπρος, 1ο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Λητής, Ελλάδα, 4ο Νηπιαγωγείο Αρτέμιδος, Ελλάδα, Predškolska ustanova „Naša radost”, Σερβία, Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 226 „Małego Europejczyka” w Warszawie, Πολωνία, Şefkat İlkÖĞretim okulu, Τουρκία.
Oι εκπαιδευτικοί για την μεταξύ τους επικοινωνία αξιοποίησαν ιδιαιτέρως κάθε δυνατότητα που δινόταν μέσα από την πλατφόρμα του eTwinning όπως email, τηλεδιάσκεψη, chat, με σκοπό τη δημιουργία ενός άκρως συνεργατικού έργου. Για να βιώσουν τα παιδιά τη χαρά της συνεργατικής μάθησης και πέρα από τα στενά όρια της τάξης, διοργανώσαμε διάφορες online επικοινωνίες, τηλεδιασκέψεις μέσω skype, messenger και twinspace για να γνωριστούμε, να παίξουμε, να τραγουδήσουμε, να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, ενώ έγινε ανταλλαγή ιδεών και προτάσεων αξιοποίησης τους. Κάθε εταίρος παρουσίασε στην τάξη του τα υλικά με τα οποία ασχοληθήκαμε και καθένας παρουσίασε το δικό του μοναδικό υλικό. Τα παιδιά εργάστηκαν σε ομάδες χρησιμοποιώντας δραστηριότητες STEM, έτσι τους δόθηκε η ευκαιρία να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να αποκτήσουν δεξιότητες μάθησης. Υπήρξε διαρκής επαφή, επικοινωνία και συνεργασία με τους εταίρους μας μία φορά την εβδομάδα, ώστε να κυλά ομαλά το πρόγραμμα, να γίνονται υποθέσεις και προβλέψεις, να επιλύονται προβλήματα και να παρουσιάζονται τα αποτελέσματά του έργου.
Η δημιουργία του έργου "Junior STEM Kitchen Lab" έγινε από κοινού από όλους τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν. Ο καταμερισμός των εργασιών έγινε και κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του έργου αλλά και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του. Κάθε εκπαιδευτικός ανέλαβε επίσης να ανεβάσει ένα κομμάτι του έργου στην πλατφόρμα eTwinning προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε όλους να έρθουν σε επαφή με την πλατφόρμα. Επίσης υπήρχε διαρκής επικοινωνία σε όλη τη διάρκεια του έργου. Παράλληλα η συνεργασία και ο καταμερισμός εργασιών έγινε στο πλαίσιο της διαδικτυακής μας επικοινωνίας (δημιουργία τηλεδιασκέψεων), δημιουργία google docs, δημιουργία eBook, ανταλλαγή e - mail και μηνυμάτων μέσα από τα social media αλλά και το Twinspace. Η συνεργασία των μαθητών τόσο σε επίπεδο τάξης όσο και σε επίπεδο σχολείων, αφορούσε τη δημιουργία ενός συνεργατικού eBook, και ποικίλων δραστηριοτήτων αξιοποίησης των δραστηριοτήτων STEM στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οργανώναμε δραστηριότητες οι οποίες διαδραματίζονταν ταυτόχρονα με τα παιδιά των συνεργαζόμενων σχολείων. Το κάθε σχολείο, επίσης οργάνωνε δραστηριότητες οι οποίες στέλνονταν στα άλλα σχολεία σαν νέο δώρο-παιχνίδι για να αξιοποιηθεί από τα συγκεκριμένα παιδιά.
Για τη διεξαγωγή του έργου αξιοποιήθηκαν ποικίλα συνεργατικά εργαλεία μάθησης. Τόσο τα παιδιά όσο και οι εκπαιδευτικοί ασχοληθήκαμε σε βάθος με την απόκτηση δεξιοτήτων τεχνολογίας, ώστε να δημιουργήσουμε δραστηριότητες ελκυστικές, προσεγμένες και καινοτόμες ώστε να ανταποκρίνονται και να προσαρμόζονται στο επίπεδο των μαθητών μας και να μπορέσουν να αξιοποιηθούν περαιτέρω και από άλλους μαθητές. Πιο συγκεκριμένα κάθε σχολείο απέκτησε λογαριασμό gmail προκειμένου να μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των google docs. Για τη δημιουργία ενός κοινού χάρτη αξιοποιήθηκε το zee maps, μια υπηρεσία χαρτογράφησης που μας επέτρεψε να δημιουργήσουμε ένα διαδραστικό χάρτη όπου οι μαθητές έψαξαν και βρήκαν το σχολείο τους και στη συνέχεια το "τοποθέτησαν" στο χάρτη. Έγινε χρήση του Twin Space, τόσο από τα παιδιά όσο και από τους εκπαιδευτικούς. Δημιουργήθηκε συνεργατικό βιβλίο δραστηριοτήτων από τους μικρούς μαθητές, με την αξιοποίηση του συνεργατικού εργαλείου "storyjumper". Έγινε χρήση του Skype, messenger και διαφόρων χρήσιμων ιστοσελίδων που θα βοηθούσαν στη καλύτερη διεξαγωγή του προγράμματος. Για τον διαμοιρασμό του υλικού ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, αξιοποιήθηκε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τόσο μέσα από την πλατφόρμα του eTwinning όσο και από τα mail accounts των σχολείων και των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί για την επικοινωνία τους αξιοποίησαν ιδιαιτέρως κάθε δυνατότητα που δινόταν μέσα από την πλατφόρμα του eTwinning όπως email. Αξιοποιήθηκε το συνεργατικό διαδικτυακό εργαλείο jigsaw planet, όπου οι μαθητές δημιούργησαν διάφορα παζλ σχετικά με το project.
Οι δραστηριότητες ήταν προσεγμένες και σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα του ΥΠΠΑΝ, δίνοντας μια νέα διάσταση στο χώρο της εκπαίδευσης για τον τρόπο απόκτησης και εμπέδωσης της γνώσης από τους μαθητές. Βελτιωθήκαμε ως εκπαιδευτικοί εισάγοντας καινοτομίες στον τρόπο μετάδοσης της γνώσης, στη χρήση της τεχνολογίας, τόσο στην τάξη όσο και στο σχολείο μας γενικότερα. Μεταφέραμε τις δικές μας γνώσεις και εμπειρίες στους συναδέλφους, οργανώνοντας σεμινάρια κατά τις Συνεδρίες Προσωπικού. Ταυτόχρονα έγιναν συνδιδασκαλίες. Έγινε αξιολόγηση της δράσης με ατομικά και ομαδικά ερωτηματολόγια, από τα παιδιά. Τα σχολεία υιοθέτησαν νέες μεθόδους διδασκαλίας. Ανέπτυξαν τις κοινωνικές ικανότητες και σχέσεις μεταξύ των μαθητών και του προσωπικού, καθώς και τις κοινωνικές δεξιότητες και τη δημιουργική χρήση του χρόνου.
Αναπτύχθηκε η δημοκρατία και η συνεργασία, ο ρόλος της κοινότητας των μαθητών αναβαθμίστηκε και υπάρχει ένας πιο ισχυρός δεσμός με την κοινότητα και τους γονείς.
Οι δραστηριότητες των σχολείων προσέφεραν ένα ευρύ φάσμα ευκαιριών για βιωματική μάθηση στα παιδιά μας, ώστε το ενδιαφέρον τους να είναι υψηλότερο και η κατανόησή τους βαθύτερη. Οι τελικές μας δραστηριότητες και αξιολόγηση του έργου, ολοκληρώθηκαν μέσα από τα σπίτια τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των παιδιών, εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού ο οποίος μας καθήλωσε στα σπίτια μας. Δραστηριότητες αποστέλλονταν στα παιδιά και τις υλοποιούσαν με τους γονείς τους, οι οποίοι μας έστελναν πίσω φωτογραφίες. Mετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων, διοργανώσαμε τηλεδιάσκεψη, όπου οι εκπαιδευτικοί παρουσίασαν τα αποτελέσματα του έργου στους γονείς. Επιπρόσθετα, δημιουργήθηκε ένα Δημόσιο Twinspace και έγινε δημοσίευση στην Ιστοσελίδα των σχολείων. Τέτοιου είδους δραστηριότητες, έχουν θετικά αποτελέσματα τόσο στους μαθητές, όσο και στους εκπαιδευτικούς, εισάγοντας καινοτομίες στο χώρο της εκπαίδευσης.
*Δημόσιο Νηπιαγωγείο Τραχωνίου
Λεμεσός, Κύπρος.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Κούσουλας, Φ. (2004). Σχεδιασμός και εφαρμογή διαθεματικής διδασκαλίας. Αθήνα: Eκδ. Ατραπός.
Ματσαγγούρας, Η. (2002). Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Αθήνα: Eκδ. Γρηγόρη.
Wood, D. (1998). How children think and learn. Oxford: Blackwell.
