Γονείς και νομοθέτες ν΄ αναλάβουν τις ευθύνες τους

 ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΣΑΒΒΑ ΣΕΠΟΥ*

Η έκθεση TIMSS που στη Γλώσσα, τα Μαθηματικά και τη Φυσική μας κατέτασσε τελευταίους είχε εντοπίσει την αδυναμία των μαθητών μας να αντιμετωπίσουν ένα γραπτό δοκίμιο, την ροπή προς την παπαγαλία και την απουσία κριτικής δημιουργικής σκέψης. Οι έντεκα υπουργοί που ακολούθησαν με ειδικό ενδιαφέρον την ανακουφιστική απόσπαση ημετέρων έστελλαν πίσω στα σχολεία τους τους αποσπασμένους και έφερναν τους δικούς τους. Η κατά Μ.Ο διετής θητεία του κατά τα άλλα άσχετου υπουργού δεν αρκούσε ούτε να μάθει τα τμήματα του υπουργείου του όχι να κάνει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

Στις περιπτώσεις που η εξουσία άλλαζε κομματικά χέρια ο νεοφώτιστος έστελλε στο πυρ το εξώτερον τις εκδόσεις του προκατόχου του για να συγγράψει δικές του καλύτερες. Τόνοι βιβλίων απόκεινται άχρηστα στις αποθήκες του υπουργείου Παιδείας στα Λατσιά.

Η Κύπρος έχει ανάγκη από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να επιδιώκει την αριστεία και να κτυπά τη μαζική αποτυχία. Μεγαλοφιλόδοξο σχέδιο για μια χώρα που η γενική διαφθορά δεν έχει αφήσει τίποτε όρθιο. Πρέπει όμως να φιλοδοξούμε, αν πρόκειται να συναγωνιστούμε με τα υπόλοιπα κράτη που έχουν ήδη προβεί σε κοσμογονικές αλλαγές στα εκπαιδευτικά τους συστήματα.

Η αδυναμία μας να αναγεννήσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα περιορίζει απελπιστικά τις οικονομικές, κοινωνικές και εθνικές μας προοπτικές. Η παιδεία δεν δίνει στον άνθρωπο μόνο τα εργαλεία για μια καλύτερη ζωή, αλλά και τα εφόδια και την προϋπόθεση να γίνει καλύτερος πολίτης.

Ουδείς δύναται να αμφισβητήσει τα πιο πάνω εκπαιδευτικά αξιώματα, κι ούτε μπορεί να τα κάμει πράξη η ήσσων προσπάθεια, η παπαγαλία, η γονεϊκή ανευθυνότης και η εκπαιδευτική χαλάρωση. Πράξη μπορεί να τα κάνουν οι υπεύθυνοι γονείς, οι αυστηροί και υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί, η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της ανθρωπιάς.

Δυστυχώς την τελευταία εικοσαετία πέντε διαφορετικές κυβερνήσεις και έντεκα διαδοχικοί κομματικοί υπουργοί δεν κατάφεραν να δώσουν πνοήν ζωής στα “υπό μανδραγόρου” υπνώττοντα σχολεία μας αφήνοντας κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές να αποφοιτούν χωρίς τα προσόντα που οι ίδιοι χρειάζονται και η παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας επιτάσσει.

Εκπαιδευτικοί και πολιτικοί έχουμε να κάνουμε τρία σημαντικά και αποφασιστικά βήματα.

Πρώτον: Να ανεβάσουμε τα εκπαιδευτικά μας επίπεδα και να επανεντάξουμε στα σχολεία μας τις αιώνιες εκπαιδευτικές αξίες, τον σεβασμό, την εκτίμηση, την ευγένεια, την αγάπη, την αλληλεγγύη, το ήθος, την υπευθυνότητα, την εργατικότητα, την επιμέλεια, τη δικαιοσύνη, τον πατριωτισμό και την αποδοχή του διαφορετικού, αξίες βαθύτατα ελληνικές και πανανθρώπινες.

Δεύτερον: Να αναδομήσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα με περισσότερη ελευθερία και αυτονομία στο σχολείο και τον εκπαιδευτικό, με περισσότερες επιλογές για τον μαθητή και αντίστοιχο περιορισμό της ανόητης πτυχιομανίας.

Τρίτο: Να κτυπήσουμε την αποτυχία χιλιάδων νέων ανθρώπων που αποφοιτούν λειτουργικά αναλφάβητοι.

΄Εχουμε άνετους προϋπολογισμούς, φανταστικούς δασκάλους και καθηγητές και είναι κρίμα να χαραμίζονται στη “ζούγκλα του μαυροπίνακα”. Ευθύνη για την εκπαιδευτική μας κακοδαιμονία φέρει ο εκάστοτε ΠτΔ και οι κομματικές του επιλογές που περιορίζονται σε τυχάρπαστα κομματοκυνάρια στερούμενα εμπειρογνωμοσύνης, ελευθεροφροσύνης, πάθους, οράματος και συγκροτημένης πρότασης παιδείας.

Παρόλο που οι εκπαιδευτικοί μας καλοπληρώνονται έχω την άποψη ότι μισθολογική ισοπέδωση αδικεί εκείνους τους καθηγητές των κ;ύριων μαθημάτων, της Γλώσσας, των Μαθηματικών και της Φυσικής που αποδεδειγμένα διδάσκουν με επιτυχία. Αυτή την ισοπέδωση δεν την έχω συναντήσει σε καμιά από τις ευρωπαϊκές χώρες.

Το πρόβλημα των ανεπαρκών δασκάλων και καθηγητών πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με αγάπη, κατανόηση αλλά και αποφασιστικότητα. Αν έχω να επιλέξω μεταξύ της καταδίκης του προβληματικού εκπαιδευτικού σε αλλαγή επαγγέλματος και της καταδίκης ολόκληρων τμημάτων σε στασιμότητα και αγραμματοσύνη προτιμώ το πρώτο γιατί λειτουργώ όχι μόνο loco parentis αλλά και loco patrice.

Για την κορυφαία εκπαιδευτική αξία την πειθαρχία ο νομοθέτης οφείλει να ενισχύσει το σχολείο και τον εκπαιδευτικό με συγκεκριμένα δικαιώματα. Η απαγόρευση κινητού και βιντεοκάμερας είναι ουτοπία αν το σχολείο δεν έχει δικαίωμα να ερευνήσει τις τσέπες και τη μαθητική τσάντα.

Παρόλο που εκ φύσεως και θέσεως (μέλος της STOPP, Society of Teachers Opposed to Physical Punishment του HB) είμαι σφόδρα αντίθετος με τη σωματική τιμωρία, πιστεύω ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει οικειοθελώς για να συγκρατήσει μαινόμενο μαθητή για να αποτρέψει τα χειρότερα και να διατηρήσει την τάξη και την πειθαρχία είτε στην αίθουσα διδασκαλίας ή όπου αλλού.

Για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της τάξης και της πειθαρχίας ευθύνη έχει και ο γονιός που είναι συνήθως ο δημιουργός του επιθετικού χαρακτήρα του παιδιού του. Ο αδιάφορος γονιός που αρνείται να ασκήσει τα γονεϊκά του καθήκοντα πρέπει να τιμωρείται τόσο με τη στέρηση προνομίων όσο και με την υποχρέωση να κρατήσει το αποβεβλημένο παιδί στο σπίτι με την πιθανότητα απώλειας μεροκαμάτων.

Η αποβολή μαζί με την υποχρέωση φύλαξης του παιδιού στο σπίτι ίσως είναι σκληρό μέτρο, αλλά για μαθητές που διαλύουν την τάξη και εμποδίζουν τους άλλους να μάθουν είναι δίκαιο και καταγράφει σημαντική επιτυχία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Η σημαντικότερη ίσως εκπαιδευτική αξία που πρέπει να φέρουμε στην αίθουσα διδασκαλίας είναι η επιμελημένη σκληρή δουλειά. Η γλωσσική διδασκαλία πρέπει να έχει ξεχωριστή θέση γιατί η ορθογραφία, η γραμματική και η σύνταξη ακολουθούν τον άνθρωπο σ΄ όλη του τη ζωή και καθορίζουν το μορφωτικό του επίπεδο.

Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, με διαφορετικά ενδιαφέροντα και δεξιότητες. Παιδιά, που “πιάνουν τα χέρια τους” οφείλουμε να τους δώσουμε την ευκαιρία της πρακτικής μάθησης με τη στήριξη έμπειρων τεχνιτών και εργοδοτών. Είμαστε υπόχρεοι να δημιουργήσουμε ένα δυνατό και ευέλικτο εκπαιδευτικό σύστημα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς εργασίας.

Σημαντική προϋπόθεση για την αναγέννηση των σχολείων μας είναι η δυνατή υπεύθυνη εποπτεία που να ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει έγκαιρα τα προβλήματα. Δυστυχώς η αρμόδια αρχή δεν κατέχει πολλά γύρω από τα πραγματικά επίπεδα των σχολείων μας κυρίως σε θέματα αγωγής και παιδείας.

Η λογοδότηση έναντι του φορολογούμενου και η δημιουργία δυναμικής ευγενούς άμιλλας και ανταγωνισμού επιβάλλουν δημοσίευση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων για κάθε σχολείο και για κάθε τμήμα, ως επίσης και ανάλυση στατιστικών στοιχείων της πειθαρχίας, τις αποβολές, τις επιθέσεις κατά προσωπικού, τους εμπρησμούς, το bullying, το σκασιαρχείο και τα μπλεξίματα με την αστυνομία.

Σχολεία που κατ΄ εξακολούθηση υστερούν και παρουσιάζουν προβλήματα, συζητούνται στις παιδαγωγικές συνεδρίες του συλλόγου και με τη βοήθεια των επιθεωρητών του σχολείου συντάσσεται σχέδιο βελτιωτικής ανάπτυξης και υποβάλλεται στον οικείο επαρχιακό για τα περαιτέρω.

*ΦιλόλογοςεταίροςτουLondon University Institute of Education

πρ. Γυμνασιάρχης, Λυκειάρχης, Επιθεωρητής και Επαρχιακός Μέσης Εκπαίδευσης