13 ερωτήματα αναστοχασμού - Πώς αποκτώ μια χρήσιμη σχέση με τους στόχους μου;


ΤΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ*

Τι σημαίνει στα αλήθεια ο όρος «στοχοθέτηση» στη ζωή μου;

Ποιά η βαρύτητα των στόχων στην οικογενειακή, ακαδημαϊκή, επαγγελματική ζωή μου;

Φαίνεται να είναι σύνηθες μεταξύ των ανθρώπων, με την έναρξη ενός νέου ακαδημαϊκού έτους ή τις πρώτες μέρες του νέου χρονολογικού έτους, να θέτουν στόχους και να εκδηλώνουν την επιθυμία τους για μερικές αλλαγές, ίσως και μεγαλεπήβολες, στην τρέχουσα καθημερινότητά τους. Η έναρξη γενικότερα κάτι καινούργιου (π.χ., νέος μήνας, νέο εργασιακό περιβάλλον) φαίνεται να ευνοεί το ξεκίνημα δραστηριοτήτων και να αποτελεί μια ώθηση για αλλαγές στη ζωή μας.

Ένα νέο καταστασιακό παγκόσμιο γεγονός ζήσαμε και τους τελευταίους μήνες. Αυτό το απρόσμενο γεγονός μας ανάγκασε να παραμείνουμε στα σπίτια μας και ώθησε αρκετούς να εντάξουν στο πρόγραμμά τους νέες δραστηριότητες, όπως: η γυμναστική, οι δοκιμές με τις μαγειρικές δεξιότητές τους, η αξιοποίηση των μουσικοχορευτικών δεξιοτήτων και του χιούμορ τους για τη δημιουργία διάφορων βίντεο. Επιπλέον, αρκετοί προβληματίστηκαν και έδωσαν το δικό τους νόημα για τα τρέχοντα γεγονότα καθώς και για τα ουσιώδη της ζωής τους. Μερικοί ακόμα έθεσαν στόχους ή αναθεώρησαν παλαιότερους και τη σημασία που κατέχουν στην παρούσα φάση και μερικοί άλλοι συνέχισαν το πρόγραμμά τους και επέστρεψαν πίσω στην «κανονικότητά» τους, όπως ήταν συνηθισμένοι.

Τι συμβαίνει όμως τις περιπτώσεις που ενώ θέλουμε να επιτύχουμε έναν στόχο, να κάνουμε μια αλλαγή και ξεκινάμε με σημαντικά σχέδια και όνειρα για αυτόν, αρκετές φορές, σταδιακά τα παρατάμε ή δεν τον εκπληρώνουμε, όπως επιθυμούμε;

Πώς τελικά μπορώ να θέσω έναν στόχο και να τον επιτύχω; Ποια είναι η διαδικασία αυτής της διαδρομής προς τον στόχο μου;

Κάποια ερωτήματα – διαδικαστικά βήματα, τα οποία θα με βοηθήσουν να σκεφτώ σχετικά με την αξία, την χρησιμότητα του στόχου και τους τρόπους που μπορώ να τον θέσω, είναι τα εξής:

1)    Καταγράφω και περιγράφω σε λεπτομέρειες τον στόχο μου, με τη βοήθεια του αγγλόφωνου ακρωνυμίου S.M.A.R.T. (Doran, 1981)

  • Specific: Συγκεκριμένος - Τι θέλω να κάνω και γιατί, με ποιούς, με τι μέσα, πότε, για πόσο, πού;
  • Measurable: Μετρήσιμος - Πώς θα καταγράφω την πρόοδό μου;
  • Attainable/Achievable: Εφικτός - Με ποιες ικανότητες και δεξιότητες θα πετύχω τον στόχο μου; Ποια από αυτά φαίνεται να διαθέτω ήδη και πώς θα βρω, αναπτύξω όσα απαιτούνται;
  • Relevant/Realistic: Σχετικός/Ρεαλιστικός - Φαίνεται ο στόχος μου να είναι κάτι που θέλω και μπορώ να πετύχω ταυτόχρονα;
  • Time-Bound: Συγκεκριμένη χρονική περίοδος - Σε πόσο χρονικό διάστημα υπολογίζω να τα καταφέρω;

2)      Ποιες είναι οι προσωπικές δυνάμεις μου και ποιοι οι περιορισμοί μου σχετικά με αυτόν τον στόχο;

3)      Τι και πώς μου δίνει χαρά και ενέργεια σχετικά με αυτόν τον στόχο;

4)      Τι και πώς με φοβίζει, ανησυχεί στη διαδικασία επίτευξης του στόχου;

5)      Πώς βοηθάνε τα άτομα του περιβάλλοντός μου (οικογένεια, φίλοι, καθηγητές, κοινότητα κλπ) σε αυτόν;

6)      Αν υπάρχουν συγκρούσεις στο οικογενειακό, φιλικό, ακαδημαϊκό, επαγγελματικό μου πλαίσιο σχετικά με την προσπάθεια και την επίτευξη αυτού του στόχου, ποιες είναι και πώς με επηρεάζουν αρνητικά ή/και θετικά;

7)      Φαντάσου να επιτυγχάνεις αυτόν τον στόχο, ποιά η χρησιμότητα της επίτευξής του, όσον αφορά τους τομείς της ζωής σου; Τι αλλαγές θα παρατηρήσουν σε εσένα οι γύρω σου;

8)      Για ποιους λόγους θέλω να επιτύχω; Αποτελεί έναν στόχο που ανταποκρίνεται στις δικές μου ανάγκες; Αποτελεί έναν στόχο που με ενδιαφέρει ή νιώθω ότι τον ακολουθώ βάσει κοινωνικών απαιτήσεων; Για παράδειγμα: «Επιθυμώ πράγματι να εργοδοτηθώ στον χ τομέα του δημοσίου ή νιώθω ότι πρέπει να ανταποκριθώ στα ιδανικά που προβάλλονται από το κοινωνικό περιβάλλον;»

9)      Ποιες είναι οι σημαντικές αξίες μου (π.χ., νόημα στον χώρο εργασίας, ελευθερία σκέψης, δημιουργικότητα, αναγνώριση, ανταγωνισμός, αυξανόμενη προσωπική εξέλιξη, σταθερότητα, οικονομική ασφάλεια, βοήθεια σε άλλους, συνεργασία με άλλους) και πώς με παρακινούν στην επίτευξη του στόχου μου; Ποιες από τις σημαντικές αξίες μου φαίνεται να έρχονται σε αντιπαράθεση με τον τομέα που στοχεύω; Πώς αυτές διαμορφώνονται με το πέρασμα του χρόνου ή μετά από ένα γεγονός (π.χ., περίοδος καραντίνας);

10)  Αναστοχάζομαι για τις προηγούμενες προσπάθειες (επιτυχημένες και μη) επίτευξης στόχων. Δηλαδή:

    • Ποιές τεχνικές (δεν) χρησιμοποίησα, ποιές με βοήθησαν και πώς;
    • Καταγράφω τις συγκεκριμένες συμπεριφορές που με βοήθησαν
    • Σκέφτομαι μήπως επαναλαμβάνω συγκεκριμένες τεχνικές και συμπεριφορές και προσδοκώ διαφορετικά αποτελέσματα;
    • Σκέφτομαι μήπως συμπεριφέρομαι με τιμωρητικό τρόπο προς τον εαυτό μου στις περιπτώσεις μη επίτευξης στόχων και ως εκ τούτου αποθαρρύνομαι περισσότερο;

11)  Γνωστοποιώ τους στόχους μου στο κοινωνικό μου περιβάλλον και πώς με βοηθάει/παρεμποδίζει, αν το κάνω ή όχι;

    • Αυτό φαίνεται να αποτελεί ένα δίλημμα, καθώς αν επιλέξω να τους αναφέρω στους γύρω μου μπορεί να με εμψυχώνουν να αναλάβω τις απαραίτητες δράσεις και να κινητοποιηθώ ή/και οι προσδοκίες των άλλων για μένα να μου δημιουργούν πίεση.
    • Από την άλλη αν δεν τους γνωστοποιήσω, μπορώ να οδεύω προς τον στόχο μου με ηρεμία, συγκέντρωση και να αποφύγω τα πιθανά συναισθήματα απογοήτευσης σε περίπτωση μη επίτευξης, αλλά με αυτήν την απόφαση μπορεί να χάνω το προνόμιο της υποστήριξης.

12)  Πόσο συχνά και πώς επιβραβεύω τον εαυτό μου για την πρόοδο και προσπάθεια που κάνω;

13)  Ένα άλλο ερώτημα αφορά το πόσο συχνά και πώς φροντίζω τον εαυτό μου, τις προσωπικές ανάγκες μου και πέρα από τους στόχους που βάζω; Είναι ύψιστης σημασίας να έχουμε κατανοήσει ότι η ισορροπία στους τομείς της ζωής μας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ψυχική μας ανθεκτικότητα.

Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι στόχοι μας μπορούν να αλλάζουν, να παίρνουν διαφορετικές διαστάσεις και επίπεδα σημαντικότητας. Αυτό για παράδειγμα μπορεί να συμβαίνει όταν οι στόχοι μας φαίνεται να μην είναι εφικτοί ή να μην ανταποκρίνονται πλέον στις αξίες μας.

Η δυνατότητα να σκεφτούμε το ενδεχόμενο αναθεώρησης στόχων ή ακόμα και παραίτησής τους αποτελεί ένα χρήσιμο προνόμιο. Εσύ πώς θα ένιωθες αν παρατούσες έναν στόχο που έχεις επενδύσει αρκετά; Αρκετοί ίσως σκέφτονται ότι μόνο οι «χαμένοι» τα παρατάνε. Ιδιαίτερα στη δυτική κουλτούρα, έχει συνδεθεί αρκετά η ιδέα της επιτυχίας με την επιμονή και την προσπάθεια. Εντούτοις, η σοφία και η ανάπτυξή μας έρχεται και μέσα από την αποδοχή και τον σεβασμό τόσο των δυνάμεων όσο και των περιορισμών και των αναγκών μας.

Επιπλέον, μήπως αν αναθεωρήσουμε κάποιους στόχους ή αν τους εγκαταλείψουμε, μπορεί αυτό να μην αποτελεί πάντοτε κάτι αρνητικό ή μη παραγωγικό; Πώς γίνεται αυτό; Καθώς αποδεσμευόμαστε από έναν στόχο μας, μας παρέχεται η δυνατότητα να απελευθερώσουμε τις δυνάμεις και την ενέργειά μας, που δεσμεύαμε στον συγκεκριμένο, σε νέες δραστηριότητες και στόχους που μπορεί να είναι πιο χρήσιμοι για μας! Έτσι, ενώ με μια πρώτη ματιά η μη επίτευξη ή η παραίτηση ενός στόχου μας προκαλεί ένταση, απογοήτευση, ματαίωση, με μια αλλιώτική οπτική μπορεί να δούμε πώς αποκαλύπτει κάποια χρήσιμα μηνύματα καθώς και δυνάμεις μας!

Καλό μήνα, καλό καλοκαίρι και εύχομαι οι στόχοι που θέτετε να ανταποκρίνονται στις αξίες και τις ανάγκες σας!

*Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος

Εκπαιδευόμενη Συστημική/Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










2431