Πίνακες και ...πίνακες

ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΒΟΥΡΓΙΑ - ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ*

Κοντοστάθηκα μια στιγμή στο παράθυρο. Ο ήλιος κόντευε να δύσει. Χρυσές ηλιακτίδες τρεμόπαιζαν στην καταπράσινη φυλλωσιά της κιτρομηλιάς  παρέα με τα παιγνιδιάρικα σπουργίτια, που φλυαρούσαν ακατάπαυστα. Πέρα ο ορίζοντας βάφτηκε με πανέμορφα μοναδικά χρώματα από το περίτεχνο πινέλο εξαίρετου δημιουργού. Το στακτοπράσινο του κυπαρισσιού έσμιγε μαγευτικά με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου κάτω στην ποταμοσιά. Πουλιά κελαηδούσαν γλυκά  γεμίζοντας θείες μελωδίες, μουσικές πανδαισίες την πλάση. Ένα σμήνος λευκά περιστέρια απολάμβανε τους χρυσοκόκκινους αιθέρες, κάνοντας εκπληκτικά ακροβατικά, σχίζοντας τον αέρα ως ύστατο χαιρετισμό στη μέρα που φεύγει.   Αυτοκίνητα τρέχουν βιαστικά  στον  δρόμο, είναι η ώρα που σχολνούν οι εργαζόμενοι. Οδοιπόροι, που κατέβηκαν για μια  βόλτα ξεγνοιασιάς  στα φιδωτά μονοπάτια της φύσης.  Ειρήνη ακόμη!  Ένα γεράκι  ζυγιάζεται στο στερέωμα.  Το στερνό φως του ήλιου χαρίζει φανταστικές  ανταύγειες  στο πορτοκαλί του χρώμα. Εκπληκτική η  έκρηξη χρωμάτων του ηλιοβασιλέματος! Το τριανταφυλλένιο χάδι του ήλιου στη γη λίγο πριν πέσει το σούρουπο. Είναι ένα πανέμορφο θέαμα, μοναδικό.  Ένας υπέροχος πίνακας!

Πάντα εν σοφία εποίησας! Ο Θεός, ευχαριστώ σοι!

Πού είσαι Διαμαντή, Κκάσιαλε, Κάνθο να ζωγραφίσεις την ξεχωριστή ωραιότητα και την εκπληκτική γοητεία του Φθινοπωρινού ηλιοβασιλέματος στην κυπριακή ύπαιθρο; Πού είσαι Κώστα Μόντη να υμνήσεις με την πέννα σου, το απερίγραπτο κάλλος και τη ζεστασιά του τόπου μας;

Η  τέχνη πάντα γοητεύει, συναρπάζει, κεντρίζει το ενδιαφέρον και τον θαυμασμό των ανθρώπων, καθρεφτίζοντας την ανάγκη για αισθητική απόλαυση, από την εποχή των σπηλαίων ως σήμερα.  Ένας καλαίσθητος πίνακας γεμίζει με χάρη και ομορφιά τον χώρο μας. Στην αγγλική γλώσσα η λέξη art δηλώνει τέχνη υψηλής  αισθητικής αξίας ενώ η λέξη craft απλή ανθρώπινη δημιουργία .

Βεβαίως υπάρχουν πίνακες ..και πίνακες … Πρόσφατα ένα καυτό θέμα που απασχόλησε την επικαιρότητα και συνεχίζει ακόμη να συζητείται, ήταν τα σκίτσα του καθηγητή, που αφού είδαν το φως της δημοσιότητας, ξέσπασε μεγάλη διαμάχη λόγω διαφορετικών τοποθετήσεων.

   θα μπορούσε κάποιος να διερωτηθεί: Οι  συγκεκριμένοι πίνακες του καθηγητή , θα μπορούσαν να στολίσουν, γεμίζοντας ομορφιά ένα χώρο; Να κάθεται κάποιος να πιει τον καφέ του και ν’ απολαμβάνει τη συγκεκριμένη καλλιτεχνική δημιουργία;  Μήπως ο ίδιος ο καθηγητής θα μπορούσε να εξωραΐσει το γραφείο του στο σχολείο στο οποίο υπηρετεί; Να έμπαιναν στο γραφείο του, συνάδελφοι, γονείς, μαθητές  και να μένουν εμβρόντητοι από τη διακόσμηση; Η μήπως πάλι να ευπρέπιζε την είσοδο του σχολείου με τα δημιουργήματά του; Άραγε οι γονείς αντικρύζοντάς τα πρωί πρωί, θα έφτιαχνε την μέρα τους η όλη θέαση; Θα έφευγαν σάμπως  ήσυχοι ότι  αφήνουν τα παιδιά τους  σε καλά χέρια;  Θα ένιωθαν τάχα περήφανοι για το σχολείο τους; Θα εμπιστεύονταν πλέον τον καθηγητή και δη Διευθυντή τους ; Με τι αισθήματα θα αποχωρούσαν, αντικρύζοντας αυτό  το ιδιαίτερο στυλ και το ξεχωριστό ύφος του χώρου;

Το γεγονός ότι ο δημιουργός των σκίτσων είναι εκπαιδευτικός και δη διοικητικό στέλεχος της Παιδείας σαφώς περιπλέκει τα πράγματα.

Στο συγκεκριμένο θέμα ξεπροβάλλουν οι πιο κάτω παράμετροι :

1. Ο εξευτελισμός των θείων και όχι μόνον.
2. Ναι στην ελεύθερη έκφραση. Δεν υπάρχουν κάποια όρια;
3. Η ιδιότητα του δημιουργού ως εκπαιδευτικού και διευθυντή
4. Ως δημόσιος υπάλληλος.
5. Εμπλέκεται  το θέμα με τα δικαιώματα του παιδιού;
6. Με τα δικαιώματα των γονιών;

1. Ο εξευτελισμός των θείων και όχι μόνον

 Σαφώς προσβάλλονται βάναυσα τα θεία μέσα από τα συγκεκριμένα εκπονήματα του καθηγητή και όχι μόνον. Μήπως δεν είναι ρητορική μίσους η επιλεκτική  στοχοποίηση,  γελοιοποίηση και ο διασυρμός διαφόρων θεσμών και προσώπων; Ποια η άποψη της Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων;

Τι να πούμε δε για τον χλευασμό  του γυναικείου φύλου; Τα  συγκεκριμένα σκίτσα με την γυναίκα,  είναι άκρως απαξιωτικά, υποτιμητικά και  ταπεινωτικά. Ποια η θέση του Φορέα Ισότητας; Των Γυναικείων Οργανώσεων;

2.   Ναι στην ελεύθερη έκφραση. Δεν υπάρχουν κάποια όρια;

Σύμφωνα με το άρθρο 19 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατοχυρώνεται πλήρως το δικαίωμα της  ελεύθερης έκφρασης ενώ παράλληλα  υπόκειται σε περιορισμούς /ποινές προδιαγεγραμμένες από τον Νόμο, που αποσκοπούν στην προστασίαν των δημοσίων ηθών και της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των άλλων . . 

Επίσης  στην  Οικουμενική  Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ και στο  Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και πάλιν μέσω του άρθρου 19 .2 το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης τυγχάνει πλήρους προστασίας  … προφορικά, γραπτά, σε έντυπα, σε κάθε μορφή τέχνης ή με κάθε άλλο μέσο της επιλογής  του… .που όμως υπόκειται σε περιορισμούς , που στόχο έχουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων ή της υπόληψης των άλλων και για

 την προστασία της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, της δημόσιας υγείας ή των χρηστών ηθών  (19. 3 α και 3β ).

Καθίσταται φανερό από την κυπριακή, αλλά και την παγκόσμια νομοθεσία ότι ελευθερία έκφρασης δεν σημαίνει με κανένα τρόπο ανεξέλεγκτη καταστρατήγηση και εξευτελισμό της υπόληψης, των πιστεύω, των αξιών, των ηθών, των θεσμών και της παράδοσης οποιουδήποτε λαού ή προσώπου.

3.  Ιδιότητα του δημιουργού ως εκπαιδευτικού

 Στο άρθρο 20 του Συντάγματος, τονίζεται ότι άτομο το οποίο  παρέχει εκπαίδευση, σέβεται  τα δημόσια ήθη, προστατεύει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των άλλων και λαμβάνει πρόνοια για προσφορά παιδείας  υψηλού βαθμού και άριστης ποιότητας. 

Επιπρόσθετα στην Εκπαιδευτική Νομοθεσία,  στο άρθρο  48 .1 .δ  επισημαίνεται ότι κάθε εκπαιδευτικός λειτουργός οφείλει να μην δυσφημίζει την υπηρεσία ή την θέση του ή να γίνει αιτία να διασαλευθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στην εκπαιδευτική υπηρεσία.

4 . Ως δημόσιος υπάλληλος

Συναφής με τα ανωτέρω και ο  Κώδικας  Δεοντολογίας και Συμπεριφοράς  Δημοσίων Υπαλλήλων, αναρτημένος στην ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, όπου περιλαμβάνονται πρότυπα συμπεριφοράς, αυτονόητα .

Αποφεύγει συμπεριφορές  προσβλητικές, μειωτικές ή ρατσιστικές για το φύλο, την εθνικότητα, τη φυλή, τη γλώσσα, την καταγωγή, την θρησκεία  ή άλλες πεποιθήσεις του πολίτη κλπ. Αποφεύγει οποιαδήποτε συμπεριφορά, τόσο στην εργασία, όσο και στην ιδιωτική του ζωή, η οποία θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση την εντιμότητα και την ηθική του  ακεραιότητα. Ενεργεί με εύλογα επιτρεπτό τρόπο, σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα.

5.    Εμπλέκεται  το θέμα με τα δικαιώματα του παιδιού;

  Στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού  επισημαίνεται  ότι: Η σχολική εκπαίδευση θα πρέπει να αναπτύσσει την προσω­πικότητα  , … να ενθαρρύνει τα παιδιά να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και τους πολιτι­σμούς και τις αξίες, τις δικές τους και των άλλων. Το κράτος έχει, επίσης, την υποχρέωση να προστατεύει τα παιδιά από τις επιζήμιες πληροφορίες…»

Είναι αυτά έργα  να τα δουν τα παιδιά; Διότι μπήκαν στο διαδίκτυο. Σαφώς έγινε ζημιά… Τι μηνύματα πήραν τα παιδιά; Πώς τώρα το κράτος θα τα προστατέψει από τις επιζήμιες πληροφορίες; Η Επίτροπος Δικαιωμάτων του παιδιού θα πρέπει να πάρει θέση, εάν δεν το έπραξε ήδη…

6.    Με τα δικαιώματα των γονιών;

Οι γονείς έχουν κάθε δικαίωμα τα παιδιά τους να δέχονται υψηλού επιπέδου και άριστης ποιότητας παιδεία και τέτοια παιδαγωγικά ερεθίσματα και εμπειρίες ώστε   να  καλλιεργήσουν καλό χαρακτήρα που να σέβονται τους άλλους ακόμη κι αν κάτι δεν τους αρέσει. Κυρίαρχος στόχος του σχολείου να βοηθήσει τα παιδιά ν΄ αποκτήσουν κριτική σκέψη, τέτοια, ώστε να ασκούν κριτική, να στηλιτεύουν , να καυτηριάζουν τα κακώς έχοντα με κοσμιότητα και ευπρέπεια. Είναι δικαίωμα των γονιών να απαιτούν όπως οι εκπαιδευτικοί έχουν υποδειγματική συμπεριφορά είτε εντός είτε εκτός σχολείου, διότι είναι  πρότυπα στα παιδιά.

Σαφώς υπάρχουν όρια. Τα όρια είναι κανόνας της φύσης. Ξεπερνώντας τα επέρχεται η καταστροφή, Ηράκλειτος έφη. Ήλιος ούκ αν υπερβήσεται μέτρα. Πώς το κράτος θα προστατέψει εαυτόν;  

Και ο Πλάτων τονίζει :Η άγαν ελευθερία έοικε εις άγαν δουλείαν μεταβάλλειν.

Μην μου αγγίξεις τον Χριστό μου, είπε ο Μακρυγιάννης. Πώς γίναμε βασιλικότεροι του βασιλέως; Πώς το ανέχεται η κοινωνία; Αν ήταν διευθυντής ιδιωτικού σχολείου θα προέβαινε ποτέ σε τέτοια ενέργεια;  

Τέλος, για όσους υπεραμύνονται του δικαιώματος για τη «συγκεκριμένη» ελεύθερη έκφραση, ασχέτως πλήρους  ισοπέδωσης των πάντων, τίθεται το ερώτημα : Θ΄ άρεσε σε οποιονδήποτε φίλο, γνωστό, υποστηρικτή της ιδέας, ο καθηγητής – δημιουργός, να βάλει το δικό του κεφάλι στα  συγκεκριμένα σκίτσα;  Ιδού η Ρόδος…

* Τέως  Επιθεωρήτρια   Δημοτικής   Εκπαίδευσης