ΤΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΠΡΑΣΤΙΤΗ*
Ο ερχομός ενός νέου παιδιού αποτελεί ένα χαρμόσυνο γεγονός για την οικογένεια. Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο να πυροδοτούνται αντικρουόμενα συναισθήματα και ίσως κάποιες αρνητικές αντιδράσεις. Το μεγαλύτερο παιδί συνήθως αισθάνεται απειλή, νιώθει ότι πρόκειται να χάσει την αποκλειστικότητα, την προσοχή και την αγάπη των γονιών του.
Για την καλύτερη διαχείριση της αδελφικής ζήλιας, ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης, είναι σημαντικό να προετοιμάσετε το μεγαλύτερο παιδί για τον ερχομό του νέου μωρού στην οικογένεια. Ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του και βοηθήσετε να βρει τρόπους να διαχειριστεί το συναίσθημα της ζήλιας. Συζητήστε με το παιδί για τη ζήλια ως ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Δείξτε ότι αποδέχεστε τα συναισθήματα που βιώνει αλλά, ότι τυχόν αρνητικές συμπεριφορές δε γίνονται αποδεκτές από εσάς. Παράλληλα, επενδύστε με διάφορους τρόπους στην ενίσχυση του συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στα αδέλφια.
Πώς μπορείτε να προλάβετε και να διαχειριστείτε την αδελφική ζήλια;
Προετοιμάστε το παιδί για τον ερχομό του νεογέννητου
Ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το μεγαλύτερο παιδί, συζητήστε μαζί του για τις αλλαγές που πρόκειται να συμβούν με τον ερχομό του νεογέννητου. Δείξτε στο παιδί ότι είστε διαθέσιμοι να ακούστε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και απορίες ή προβληματισμούς που πιθανόν να έχει για τον ερχομό του νέου παιδιού. Σκεφτείτε μαζί τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να εμπλακεί και να συνεισφέρει έμπρακτα (π.χ. βοηθώντας στο άλλαγμα της πάνας, παίζοντας μαζί του). Δείξτε του ότι το εμπιστεύεστε και το θεωρείται υπεύθυνο και ικανό να τα καταφέρει με διάφορες υπευθυνότητες που του ανατίθενται. Αναθέστε υπευθυνότητες αντίστοιχες του ηλιακού και αναπτυξιακού τους επιπέδου. Με αυτό το τρόπο το παιδί θα νιώσει ότι μπορεί να συνεισφέρει στη φροντίδα του μικρότερου αδελφού/ής. Επιβραβεύστε άμεσα όταν παρατηρείτε το παιδί να εκδηλώνει επιθυμητές, θετικές συμπεριφορές (π.χ. φροντίδα, παιχνίδι με το νεογέννητο).
Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο στο παιδί σας
Προκειμένου να μειώσετε τις πιθανότητες εκδήλωσης έντονης αδελφικής ζήλιας, εστιάστε στη φροντίδα των ξεχωριστών αναγκών κάθε παιδιού. Φροντίστε να αφιερώνετε ποιοτικό, εξατομικευμένο χρόνο στο μεγαλύτερο παιδί.Αφιερώνοντας του αποκλειστικό ποιοτικό χρόνο, το παρακινείτε να νιώσει ότι η προσοχή και ο χρόνος των γονιών του εξακολουθεί να υπάρχει. Με αυτό τον τρόπο το παιδί μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι η αγάπη και η φροντίδα σας παραμένει σταθερή.
Θέστε ρεαλιστικές προσδοκίες
Είναι σημαντικό να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες. Μην περιμένετε από το μεγαλύτερο παιδί σας να “αγκαλιάσει” το αδελφάκι του με την ίδια τρυφερότητα που το αγκαλιάζετε εσείς. Μπορεί να είναι μεγαλύτερο, αλλά εξακολουθεί να έχει και εκείνο ανάγκη από αποκλειστική προσοχή και φροντίδα. Για το ίδιο, ο ερχομός του νέου παιδιού αποτελεί μια νέα συνθήκη η οποία επιφέρει αρκετές αλλαγές τις οποίες χρειάζεται χρόνο να αποδεχτεί και να προσαρμοστεί.
Διατηρήστε σταθερές ρουτίνες
Η ρουτίνα προσδίδει προβλεψιμότητα δημιουργώντας αισθήματα ελέγχου και ασφάλειας στα παιδιά. Προσπαθήστε να διατηρήσετε σταθερές κάποιες ρουτίνες της καθημερινότητας. Είτε πρόκειται για ρουτίνες που αφορούν αποκλειστικά το παιδί, είτε ολόκληρη την οικογένεια. Για παράδειγμα, συνεχίστε να διαβάζετε μια ιστορία πριν κοιμηθεί το μεγαλύτερο παιδί, διατηρήστε τη συνήθεια του Κυριακάτικου μεσημεριανού της οικογένειας. Βρείτε διάφορους τρόπους να ενθαρρύνετε το παιδί να εστιάσει περισσότερο σε όσα θα παραμείνουν σταθερά στη ζωή του, όπως η φροντίδα και η αγάπη σας. Μπορείτε να εξηγήσετε στο παιδί ότι η αγάπη των γονέων δεν μοιράζεται, αλλά πολλαπλασιάζεται.
Συνοψίζοντας, η αδελφική ζήλια αποτελεί φυσιολογική συναισθηματική αντίδραση που προκύπτει με τον ερχομό ενός νέου παιδιού στην οικογένεια. Σε περίπτωση που παρατηρείται έντονη αδελφική ζήλια η οποία επηρεάζει σημαντικά τις ισορροπίες της οικογένειας, ίσως να ήταν καλό να αναζητήσετε καθοδήγηση από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας προκειμένου να λάβετε υποστήριξη για την αποτελεσματική διαχείριση της.
*Εγγεγραμμένες Σχολικοί /Εκπαιδευτικοί Ψυχολόγοι
