ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ*
Επειδή η νέα Υπουργός της Παιδείας, κα. Αθηνά Μιχαηλίδου, δεν προέρχεται από τον χώρο της πολιτικής, αλλά είναι ένα αξιόλογο στέλεχος της κυπριακής εκπαίδευσης που χαίρει μεγάλης εκτίμησης από το σύνολο των εκπαιδευτικών, όλων των βαθμίδων, που την έχουν γνωρίσει μέσα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, θέλουμε να επιτύχει τους στόχους της και να διορθώσει της αστοχίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Είναι γενικά παραδεκτό ότι όλες οι απόπειρες για τη λεγόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που αναζητούμε τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αποτύχει. Η ευθύνη της αποτυχίας κατά κανόνα επιρρίπτεται στον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας. Για τον λόγο αυτό κατανοώ πλήρως τις πρόσφατες αντιδράσεις του κ. Προδρόμου.
Δυστυχώς όμως ούτε ως κοινωνία, ούτε ως εκπαιδευτικοί δεν καταλογίζουμε τις ευθύνες που τους αναλογούν στους «εκπροσώπους» των γονιών και στις «συνδικαλιστικές» οργανώσεις των εκπαιδευτικών. Θα εξηγήσω τα εισαγωγικά και για τις δυο κατηγορίες ξεκινώντας πρώτα από τους γονείς. Ασφαλώς και πρέπει να έχουν λόγο οι γονείς σε ένα δημοκρατικό σχολείο, το οποίο οφείλει να ακούει όλους τους γονείς και τονίζω το όλους, γιατί αυτό είναι θεσμοθετημένο μέσα από τους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων. Για συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως η απουσία της πρώτης περιόδου ή η επιβολή παιδαγωγικού μέτρου κ.α. επιβάλλεται όπως η επικοινωνία γίνεται αυθημερόν. Η διευθύνσεις και οι εκπαιδευτικοί δεν αρνούνται ποτέ να ακούσουν και να ενημερώσουν τον κάθε γονιό και οι απόψεις τους λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη και βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες και τις συνθήκες που βιώνει το κάθε παιδί.
Δεν μπορεί όμως ο κάθε γονιός να καθορίζει θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής, όπως είναι ο καθορισμός της ύλης και ο τρόπος αξιολόγησης. Αυτό συνήθως αποφεύγεται σε ατομικό επίπεδο και τον ρόλο αυτό τον αναλαμβάνουν οι οργανωμένοι γονείς οι οποίοι θέλουν να παρεμβαίνουν σε εκπαιδευτικά θέματα, που δεν είναι της αρμοδιότητας τους. Ταυτόχρονα όμως υπάρχει σοβαρό θέμα για τον βαθμό στον οποίο οι οργανωμένοι γονείς εκπροσωπούν πραγματικά το σύνολο των γονιών. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στις γενικές συνελεύσεις των συνδέσμων γονέων συνήθως μαζεύονται 40 – 50 άτομα για ένα σχολείο με 500 μαθητές. Γύρω στα 30 άτομα εκλέγονται ή ανακηρύσσονται μετά από παρέλευση μισής ώρας ως μέλη και καταρτίζονται σε σώμα με πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γραμματέα και ένα εκπρόσωπο για την επαρχιακή ομοσπονδία. Πριν από αρκετά χρόνια είχα την ατυχία να ορισθώ ως εκπρόσωπος του Λανιτείου Γυμνασίου στην Ομοσπονδία Γονέων Λεμεσού. Στις πρώτες δυο συνεδριάσεις αντιδρούσα έντονα για το γεγονός ότι έπρεπε να ψηφίσω για θέματα που δεν είχαν καθόλου συζητηθεί στον σύνδεσμο που εκπροσωπούσα και ρωτούσα τους υπόλοιπους αν αυτοί είχαν κάποια εξουσιοδότηση από τους δικούς του συνδέσμους. Η απάντηση ήταν ότι αφού μας έχουν τοποθετήσει εδώ σημαίνει ότι εμπιστεύονται την κρίση μας. Με την ίδια εμπιστοσύνη εκλέγεται από τα μέλη των ομοσπονδιών το συμβούλιο της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Συνδέσμων Γονέων. Η θητεία μου στην Ομοσπονδία έληξε στην 3η συνεδρίαση όταν υπέβαλα την παραίτηση μου μετά την αποκάλυψη της κατάχρησης.
Εδώ θέλω να τονίσω ότι η τακτική να υποχρεώνονται άμεσα ή έμμεσα όλοι οι γονείς να πληρώσουν συνδρομή στον σύνδεσμο γονέων την ημέρα της εγγραφής των παιδιών στα σχολεία είναι εντελώς απαράδεκτη, όπως και η υποχρεωτική ασφάλεια μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ. Οι όποιες συνδρομές προς τους συνδέσμους γονέων θα πρέπει να πληρώνονται στις γενικές τους συνελεύσεις.
Αναφορικά με τους συναδέλφους των εκπαιδευτικών οργανώσεων δεν υπάρχει πρόβλημα εκπροσώπησης γιατί εκλέγονται δημοκρατικά με ένα μεγάλο ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές. Το πρόβλημα μαζί τους είναι το γενικότερο θέμα της κομματοκρατίας, με τον τρόπο που υπάρχει στην Κύπρο σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Οι παρατάξεις που συμμετέχουν στα συμβούλια τους είναι άμεσα συνδεδεμένες με τα πολιτικά κόμματα και έτσι η πιθανότητα εκλογής ενός μη κομματικού προέδρου στην ΟΕΛΜΕΚ για παράδειγμα είναι ανύπαρκτη. Αντί αυτού προτιμάται ο διαμερισμός των θέσεων και η εκ περιτροπής προεδρία. Το ίδιο ακατόρθωτη είναι και η εκλογή ενός αρίστου στο ήθος και την επίδοση μαθητή στην προεδρία της ΠΣΕΜ που δεν θα έχει τις ευλογίες του πολιτικού κατεστημένου.
Για τους εκπαιδευτικούς όμως υπάρχουν περιθώρια για άμεση και όχι αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Οι καθηγητικοί σύλλογοι συνεδριάζουν γύρω στις 30 φορές τον χρόνο σε τακτικές και έκτακτες συνεδρίες και η ψήφος είναι υποχρεωτική. Αν αξιοποιηθεί αυτή η δυνατότητα όλα τα μεγάλα εκπαιδευτικά θέματα θα μπορούν να περνούν ουσιαστικά από δημοψηφίσματα με καθολική συμμετοχή των χιλιάδων εκπαιδευτικών. Έτσι οι εκπαιδευτικές οργανώσεις θα περιοριστούν στη διεκδίκηση των καθαρά συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών, ενώ για τα θέματα γενικότερης εκπαιδευτικής πολιτικής θα μπορούν να εκφράζουν ισότιμα τις απόψεις τους όλοι οι εκπαιδευτικοί.
Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να χαράσσει την εκπαιδευτική πολιτική στη βάση επιστημονικών ερευνών και δεδομένων. Όλα τα διευθυντικά στελέχη της εκπαίδευσης που θα μοιράζονται ένα κοινό όραμα θα πρέπει να το μεταφέρουν στους καθηγητικούς συλλόγους και να πείσουν για την ορθότητα τους. Η καθολική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη λήψη αποφάσεων θα λειτουργεί ως μοχλός πίεσης στους βουλευτές και θα διασφαλίζει την επιτυχία της εφαρμογής των αλλαγών χωρίς να χρειάζεται την έγκριση των όποιων «εκπροσώπων». Οι γονείς ασφαλώς θα πρέπει να συνεχίσουν να ενημερώνονται και να εκφράζουν τις απόψεις και εισηγήσεις τους. Η ενημέρωση μπορεί να γίνεται σε κάθε σχολείο από τον Διευθυντή προς όλους τους γονείς και όχι μόνο στα μέλη του συνδέσμου, αυτό ήδη γίνεται σε όλα τα σχολεία 2 - 3 φορές κάθε χρόνο για συγκεκριμένα θέματα.
Μόνο η αμφίδρομη επικοινωνία με το σύνολο των εκπαιδευτικών και των γονιών μπορεί να δώσει τις λύσεις στα χρόνια προβλήματα της κυπριακής εκπαίδευσης, τα οποία ασφαλώς δεν είναι μόνο οι εξετάσεις τετραμήνων. Η προτροπή προς την Υπουργό είναι να συνεχίσει και να εντατικοποιήσει αυτή την επικοινωνία την οποία έχει ήδη ξεκινήσει με τις συναντήσεις με τους Διευθυντές των σχολείων. Πρέπει όμως να γνωρίζει ότι η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα γι΄ αυτό δεν πρέπει να προχωρήσει σε βεβιασμένες αλλαγές ζητώντας πίστωση χρόνου και κατανόηση και είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρει.
*Τέως Επιθεωρητής Ηλεκτρολογίας
