… τότε μόνο θα μπορούμε να ελπίζουμε σε μείωση της παραβατικότητας στα σχολεία
ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΠΑΡΡΗ*
Όπως πολλές φορές συνέβη τα τελευταία χρόνια, έτσι και τώρα βγαίνει πάλιν στην επικαιρότητα το θέμα της μαθητικής παραβατικότητας με αφορμή κυρίως πυρκαγιές που τέθηκαν σε σχολικές αίθουσες.
Σε συναγερμό λοιπόν όλοι τρέχουν Υπ. Παιδείας, ομοσπονδίες γονέων, εφορείες, ΟΕΛΜΕΚ, Βουλή και πολιτεία να λύσουν το πρόβλημα, να σβήσουν τις φωτιές, όπως συνήθως κάνουν για να κοιμήσουν το θέμα «ως πάρατζιη».
Πριν μερικά χρόνια το Υπ. Παιδείας συγκρότησε επιτελικές ομάδες άμεσης παρέμβασης αποτελούμενες από κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και εκπαιδευτικούς που ταχύρρυθμα εκπαιδεύτηκαν και άμεσα έσπευδαν στον «τόπο του εγκλήματος». Πέτυχαν έργο, αλλά δεν εξαφάνισαν το πρόβλημα. Λίγα χρόνια μετά κατέληξαν στη θωράκιση των σχολείων με ψηλά κιγκλιδώματα που τα κάνουν να μοιάζουν με φυλακές και στην εγκατάσταση καμερών για εντοπισμό και σύλληψη των παραβατών. Όλα αυτά σε συνεργασία με τις Σχολικές Εφορείας. Δεν επιλύθηκε το πρόβλημα ούτε καν μειώθηκε.
Τα ψηλά κάγκελα δεν υπερνικούν ούτε την νεανική παράλογη τόλμη ούτε το θράσος και τον παρορμητισμό τους. Οι κάμερες καταστρέφονται πριν την επιδρομή και έτσι οι φθορές και οι καταστροφές συνεχίζονται με αφορμή ακόμη και τις λαπρατζιές.
Ειλικρινά και είμαι απόλυτος, δεν πιστεύω ότι μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί το πρόβλημα μ’ αυτές τις τακτικές. Κανένα κατασταλτικό μέτρο δεν θα το λύσει. Μόνο με προληπτικά μέτρα μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα το μειώσει έστω. Είναι λανθασμένη η άποψη ότι οι αυστηρότεροι κανονισμοί, οι συχνότερες εξετάσεις και η αύξηση των μέτρων ελέγχου και της παρακολούθησης, θα επιλύσουν προβλήματα και θα περιορίσουν παραβατικότητες. Αυτή τη στιγμή δυστυχώς κάνουμε ακριβώς μόνο αυτά.
Ενισχύουμε τα μέτρα καταστολής, περιφράσσουμε τα σχολεία και με συνεχείς εξετάσεις κρατούμε υπό πίεση τα παιδιά. Με αυτά όμως δεν αγαπούν το Σχολείο καθώς δεν τους κάνουν χαρούμενους ούτε κι ευτυχισμένους. Κανείς δεν υπερασπίζεται τις παραβατικότητες που πρέπει να τις εξαλείψουμε, αλλά δεν βρήκαμε τον τρόπο, γι’ αυτό συνεχίζονται. Στο μυαλό δεν πρέπει να έχουμε μόνο τρόπους τιμωρίας. Πρέπει επιτέλους να βρούμε τρόπους να μειώσουμε το θυμό που πολλά παιδιά κουβαλούν μέσα τους από το οικογενειακό τους περιβάλλον και τις κοινωνικοοικονομικές τους συνθήκες πριν ακόμα φτάσουν στις σχολικές αυλές. Να τους μάθουμε να αγαπούν, να σέβονται, να διαλέγονται, να ελέγχουν τα συναισθήματα τους, να είναι καταδεκτικοί, να έχουν αρχές, να υπακούουν σε νόμους και κανονισμούς.
Όλοι μαζί οικογένεια, εκπαιδευτικοί, κοινωνία, να βοηθήσουμε τα νεαρά παιδιά να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο για να μην καταφεύγουν σε αντικοινωνικές συμπεριφορές. Είναι πολύ σημαντικό να τους ενισχύσουμε την αυτοπεποίθηση ώστε κανένας να μην αισθάνεται αποτυχημένος, περιθωριοποιημένος και ανασφαλής.
Ιδιαίτερα στο σχολικό χώρο η ηγεσία και όλοι οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να βελτιώσουν το σχολικό κλίμα ενισχύοντας την επικοινωνία με τα παιδιά, φροντίζοντας και για μείωση της σχολικής αποτυχίας. Είναι πολύ σημαντικό αυτό.
Απαραίτητα για να έχουν οι εκπαιδευτικοί το χρόνο μεγαλύτερης και συχνότερης επικοινωνίας. Πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να τους απαλλάξει από υπερβολική πίεση σε θέματα κάλυψης της ύλης, συνεχών εξετάσεων και αξιολογήσεων. Με την αύξηση των προβλημάτων που η σύγχρονη οικογένεια αντιμετωπίζει και η κοινωνία γενικότερα, είναι απολύτως αναγκαίο τα σχολεία μας να ενισχυθούν με επιπλέον προσοντούχους σύμβουλους και εκπαιδευτικούς ψυχολόγους που να προλαμβάνουν ή να επιλύουν τα προβλήματα που ολοένα αυξάνονται.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον επικοινωνίας, σ’ένα ανθρώπινο, χαρούμενο και σωστό σχολικό κλίμα όλα θα μειωθούν. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Τα σχολεία όμως πρέπει ν’αλλάξουν. Ούτε στρατόπεδα, ούτε μοναστήρια. Σχολεία όμορφα, χαρούμενα χωρίς μιζέρια και αυταρχικότητες, με αγάπη που θα κάνουν ευτυχισμένους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους. Σχολεία με μειωμένη σχολική αποτυχία, χωρίς διακρίσεις και περιθωριοποιήσεις, σχολεία με σύγχρονους εσωτερικούς κανονισμούς τους οποίους θα προσυπογράφουν τα μαθητικά Συμβούλια και οι Σύνδ. Γονέων και θα τηρούνται σταθερά. Σχολεία που δεν θα είναι φροντιστήρια και προθάλαμοι Πανεπιστημίων, αλλά πρωτίστως θα προετοιμάζουν τους αυριανούς παγκόσμιους πολίτες και ανθρώπους με ήθος, πολιτισμό και αρετή. Σχολεία που δεν θα αποκλείονται από τον έξω κόσμο με τα ψηλά κάγκελα, και τον αυτοαπομονωτισμό αλλά θα είναι ανοιχτά στην κοινωνία με συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με δημοτικές, κοινοτικές αρχές σε θέματα περιβαλλοντικά, πολιτιστικά, αθλητικά, κοινωνικά και εθελοντισμού.
Γενικότερα είναι πολλά που πρέπει ν’ αλλάξουν για Σχολεία χωρίς παραβατικότητες και πρέπει σ’ αυτά να βοηθήσει το Υπουργείο ενθαρρύνοντας τις σχολικές μονάδες και παραχωρώντας την αναγκαία αυτονομία για να λύσει τα χέρια των πολύ πιεσμένων εκπαιδευτικών. Να γίνει συνείδηση ότι οι παραβατικές συμπεριφορές δεν είναι κάτι που θα λυθεί εύκολα αύριο, καθώς το πρόβλημα είναι πρωτίστως κοινωνικό και ως εκ τούτου χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια πολλών κοινωνικών φορέων για να μπορούμε να ελπίζουμε ότι ενδέχεται να καταφέρουμε να το περιορίσουμε εντός του στατιστικά αποδεκτού ορίου, που θα υπάρχει ότι κι αν κάνουμε. Διευκρινίζω εδώ ότι σωστότερος όρος είναι η κοινωνική παραβατικότητα. Δεν υπάρχει ξεχωριστή και επιστημονικά καθορισμένη μαθητική παραβατικότητα. Πολλές φορές άλλωστε συμμετέχουν σε καταστροφές σε σχολεία και νεαροί, μη μαθητές.
Μια κοινωνία όπως η δική μας με ελλείμματα πολιτισμού, υλιστική, συμφεροντολογική, αναξιοκρατική, υποκριτική, ατομικιστική και αμοραλιστική δεν είναι δυνατό να γεννά μόνο αγγελούδια.
Στην αντιμετώπιση των προβλημάτων σημαντικός μπορεί να είναι και ο ρόλος των Μ.Μ.Ε. Όσο κι αν «πουλάνε» οι φωτιές που καίνε τις σχολικές αίθουσες ας προβάλλουν επιτέλους και τα τόσα πολλά καλά και όμορφα που γίνονται στα Σχολεία μας και η κοινωνία δεν τα ξέρει.
Ολοκληρώνοντας το σημερινό άρθρο, απόρροια έγνοιας και αγωνίας υπογραμμίζω το συμπέρασμα για να λειτουργήσει και ως μήνυμα σ’όλους τους εμπλεκόμενους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, ότι ενόσω οι έφηβοι μαθητές και οι μαθήτριες των Σχολείων μας κουβαλούν μέσα τους το θυμό, την πίεση, το άγχος των εξετάσεων, την έλλειψη επικοινωνίας και αγάπης, τα προβλήματα παραβατικότητας δεν θα εξαφανιστούν καθώς αυτά προκαλούν μίσος.
Αν με τη βοήθεια όλων και με τις πρακτικές που εισηγούμαι το μετατρέψουμε σε αγάπη, ίσως τότε μπορούμε να ελπίζουμε. Για να δούμε ….
*Επίτιμος Πρόεδρος Συνδέσμου Διευθυντών Μέσης Εκπαίδευσης Κύπρου
