….και ας προετοιμαστούμε, μαζί με τα παιδιά μας, να αντιμετωπίσουμε τον κόσμο όπως θα είναι στο μέλλον
"Το μέλλον εξαρτάται από αυτό που κάνετε σήμερα"
Mahatma Gandhi
Για αρκετές εβδομάδες, οι παγκόσμιες ειδήσεις έχουν κορεσθεί από μια ιστορία, μια κοινή ανθρώπινη πραγματικότητα. Όλοι και όλα επηρεάζονται από την πανδημία covid-19 και όλοι πρέπει να προσαρμοστούμε σε μια ξαφνική αλλαγή τρόπου ζωής. Αυτό φυσικά περιλαμβάνει και τον τρόπο που εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας.
Όπως δείχνει ο παρακάτω χάρτης, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κλείσει τα σχολεία, ως μέρος των μέτρων τους για τον περιορισμό της επαφής μεταξύ των ανθρώπων και για την επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού. Στην Ιταλία, την ευρωπαϊκή χώρα που πλήγηκε πρώτη από την πανδημία, τα σχολεία έκλεισαν στις 5 Μαρτίου 2020. Την απόφαση αυτή ακολούθησε σύντομα η Αλβανία, η Ελλάδα, η Τσεχία και η Ρουμανία. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα έκλεισαν τα σχολεία τους έως τις 16 Μαρτίου 2020. Η τελευταία χώρα που ανακοίνωσε τέτοια μέτρα ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου όλα τα σχολεία, μέχρι τις 20-23 Μαρτίου, είχαν κλείσει τις πόρτες τους.
Δύο ευρωπαϊκές χώρες επί του παρόντος απορρίπτουν την τάση του κλεισίματος των σχολείων για τα δημοτικά και τα γυμνάσια. Η Σουηδία και η Ισλανδία βασίζονται σε αυστηρότερα μέτρα κοινωνικής απομάκρυνσης και υγιεινής για την πρόληψη της περαιτέρω μετάδοσης του ιού – αλλά τα ιδρύματα ανώτερης δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υποχρεούνται να κλείσουν.
Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, η μαθησιακή υποστήριξη παρέχεται με διάφορους τρόπους: μέσω βιβλίων και υλικών που λαμβάνονται από το σχολείο; μέσω διάφορων πλατφορμών ηλεκτρονικής μάθησης που επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να δουλεύουν και να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και με τη βοήθεια ταχέως ανεπτυγμένων εθνικών τηλεοπτικών προγραμμάτων ή μαθημάτων σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. Ορισμένα εκπαιδευτικά συστήματα ανακοίνωσαν μακρές διακοπές στην αρχή του κλεισίματος των σχολείων, έτσι ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα για αυτή την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, σήμερα πάντως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες υιοθετούν την εκπαίδευση από απόσταση.
Δεν είναι σαφές πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση. Μια χώρα - η Μάλτα - έχει ήδη ανακοινώσει ότι τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά μέχρι το τέλος του σχολικού έτους (30 Ιουνίου 2020). Η Φινλανδία επέκτεινε πρόσφατα τους περιορισμούς στη διδασκαλία στην τάξη έως τις 13 Μαΐου και ετοιμάζεται να κλείσει το σχολείο μέχρι το τέλος του τετραμήνου (30 Μαΐου 2020), εάν κριθεί απαραίτητο. Φαίνεται πιθανό ότι άλλες χώρες θα κάνουν παρόμοιες ανακοινώσεις τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.
Το σενάριο του παρατεταμένου κλεισίματος του σχολείου ασκεί νέες πιέσεις στους γονείς - οι εργαζόμενοι που φεύγουν από το σπίτι κάθε μέρα, αυτοί που εργάζονται μέσω τηλεδιασκέψεων και οι άνεργοι. Ενώ συχνά η εμπειρία του να περνάς περισσότερο χρόνο μαζί μπορεί να φέρει τις οικογένειες πιο κοντά - τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά - σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει εντατικοποίηση της αρνητικής οικογενειακής δυναμικής.
Οι συνέπειες του κλεισίματος του σχολείου που ενδεχομένως επεκτείνονται έως το τέλος της σχολικής χρονιάς, μπορούν να γίνουν αισθητές στην καρδιά των εκπαιδευτικών συστημάτων. Τα ερωτήματα σχετικά με την ταξινόμηση και αξιολόγηση της προόδου και την οργάνωση των τελικών εξετάσεων ή των εθνικών δοκιμασιών, θα γίνουν σύντομα μια σημαντική πρόκληση πολιτικής. Πώς θα καθοριστεί η είσοδος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το επόμενο έτος εάν οι τελειόφοιτοι μαθητές δεν είναι σε θέση να μελετήσουν επαρκώς ή να αξιολογηθούν δίκαια;
Εκτός από αυτές τις ανησυχίες, υπάρχουν ευρύτερες κοινωνικές επιπτώσεις των υφιστάμενων ρυθμίσεων. Μερικοί γονείς δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τη μάθηση των παιδιών τους και αυτό αναμφίβολα επιδεινώνει τις επιπτώσεις των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Ορισμένα εκπαιδευτικά συστήματα προβλέπουν ήδη ότι οι μειονεκτούντες μαθητές θα αγωνιστούν να προσαρμοστούν στην τρέχουσα πραγματικότητα, με λιγότερη πρόσβαση στα μαθησιακά υλικά, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών πλατφορμών, και με λιγότερη υποστήριξη.
Ενώ πολλές χώρες επανεξετάζουν την κατάσταση κάθε δύο εβδομάδες, οι περισσότερες έχουν εκδώσει οδηγίες που παρατείνονται μέχρι την επόμενη εξαγγελία. Η πρόσφατη ad hoc συλλογή δεδομένων του Δικτύου ΕΥΡΥΔΙΚΗ, δείχνει ότι στην Ευρώπη τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι σήμερα κλειστά μέχρι το τέλος των εαρινών διακοπών. Σύμφωνα με την έκθεση για την οργάνωση του σχολικού έτους στην Ευρώπη, οι εαρινές διακοπές συνήθως πραγματοποιούνται γύρω από Καθολικές ή Ορθόδοξες διακοπές για το Πάσχα και ολοκληρώνονται γύρω στις 12/13 Απριλίου ή 19 Απριλίου (εβδομάδα 16-17). Εν τω μεταξύ, σε ορισμένες χώρες - ιδιαίτερα σε αυτές της βόρειας Ευρώπης, η σχολική χρονιά θα τελειώσει τον Ιούνιο. Επομένως, η προοπτική των μαθητών να μην επιστρέψουν στο σχολείο αυτό το ακαδημαϊκό έτος είναι πολύ ρεαλιστική.
Αν και πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου κρίση που έχει προκαλέσει υψηλά επίπεδα άγχους, είναι επίσης μια στιγμή όπου όλοι λειτουργούμε διαφορετικά και μαθαίνουμε από την εμπειρία. Η ικανότητα των ανθρώπων να προσαρμόζονται γρήγορα στην εργασία και την εκπαίδευση των παιδιών στο σπίτι είναι εξαιρετική και θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που έχουμε την τεχνολογία υπέρ μας. Όταν ξεπεραστεί αυτή η κρίση, ας ελπίσουμε ότι δεν θα επιστρέψουμε στον κόσμο όπως ήταν και ας προετοιμαστούμε, μαζί με τα παιδιά μας, να αντιμετωπίσουμε τον κόσμο όπως θα είναι στο μέλλον.
Σημειώσεις: Ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα θεωρείται κλειστό όταν οι κανονικοί μαθητές / φοιτητές δεν επισκέπτονται χώρους εκπαίδευσης έξω από το σπίτι. Καταστάσεις όπου τα κτίρια παραμένουν ανοιχτά σε παιδιά βασικών εργαζομένων δεν επηρεάζουν αυτόν τον ορισμό του κλεισίματος. Οι ημερομηνίες κλεισίματος περιλαμβάνουν το κλείσιμο λόγω Covid-19 και κάθε είδους επόμενη σχολική ή δημόσια αργία.
Φινλανδία: οι τρεις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου παραμένουν ανοιχτές, αλλά η κυβέρνηση συμβουλεύει τους γονείς ότι, όποτε είναι δυνατόν, τα παιδιά πρέπει να μένουν στο σπίτι και να χρησιμοποιούν εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Συγγραφείς: Akvilė Motiejūnaitė-Schulmeister και David Crosier, Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτισμού (EACEA)
Μετάφραση στα Ελληνικά: Εθνική Μονάδα ΕΥΡΥΔΙΚΗ Κύπρου
