ΤΗΣ ΝΙΚΟΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ DAVID CROSIER*
Τα δίδακτρα αποτελούν εδώ και πολύ καιρό ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα στην πολιτική της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όπως φαίνεται μέσα από τη δημοσίευση «Εθνικά Φοιτητικά Τέλη και Συστήματα Υποστήριξης στην Ευρωπαϊκή Τριτοβάθμια Εκπαίδευση» του Δικτύου ΕΥΡΥΔΙΚΗ, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην προσέγγιση αυτού του θέματος, που κυμαίνονται από χώρες χωρίς δίδακτρα, έως εκείνες που χρεώνουν σημαντικά ποσά σε όλους τους φοιτητές. Τι συνέβη όμως κατά τη διάρκεια της πανδημίας; Συνέχισαν να πληρώνουν οι φοιτητές; Και επηρέασε η στροφή στη διαδικτυακή μάθηση την αξία των πτυχίων που τους απονεμήθηκαν;
Ακολουθεί η συνέντευξη της μεταπτυχιακής φοιτήτριας Αιμιλίας Κίτσιου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (Université Libre de Bruxelles/ULB), που απαντά κυρίως σε ερωτήματα για τη σχέση ποιότητας και τιμής ενός πτυχίου (value for money).
- Τι σημαίνει για εσάς ένα “value for money” πτυχίο;
- Ολοκλήρωσα το 2ετές μεταπτυχιακό μου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (Université Libre de Bruxelles/ULB) το 2021, πληρώνοντας δίδακτρα 835 € ετησίως. Θα έλεγα ότι οι προσδοκίες μου για ένα πτυχίο που συνδυάζει ποιότητα και τιμή ικανοποιήθηκαν, και μάλιστα ξεπεράστηκαν, παρά την πανδημία. Παρόλο που δεν ήμουν απόλυτα ικανοποιημένη με όλα τα μαθήματά μου, και σίγουρα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης ορισμένων πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων, συνολικά το πτυχίο πρόσφερε καλή σχέση ποιότητας/τιμής.
Από την προσωπική μου εμπειρία, τα κριτήρια που θα έβαζα για ένα καλό μεταπτυχιακό θα ήταν ο συνδυασμός ποιοτικής διδασκαλίας, ολοκληρωμένης πρακτικής άσκησης ως μέρος του προγράμματος σπουδών, μαζί με επαγγελματικό προσανατολισμό και βασικές υπηρεσίες και εγκαταστάσεις που παρέχει το πανεπιστήμιο. Εάν χρεώνονται δίδακτρα, τότε θα πρέπει να είναι προσιτά. Για τους περισσότερους μεταπτυχιακούς φοιτητές στις Βρυξέλλες, αυτό θα σήμαινε ένα ανώτατο όριο κάπου μεταξύ 500 και 4000 ευρώ ετησίως.
Εάν τα δίδακτρα υπερέβαιναν τα 4000 € ετησίως, προσωπικά θα είχα πολύ μεγαλύτερες προσδοκίες από τα κριτήρια ποιότητας που αναφέρθηκαν, ειδικά όταν πρόκειται για υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού και εγκαταστάσεων που προσφέρει το πανεπιστήμιο.
-Η πανδημία του covid-19 έχει επηρεάσει την σχέση ποιότητας/τιμής του πτυχίου σας; Εάν ναι, με ποιους τρόπους;
-Αν και αυτή την ερώτηση σίγουρα θα την απαντούσαν διαφορετικά άλλοι φοιτητές, θα έλεγα ότι η πανδημία του Covid-19 δεν επηρέασε τη γενική ροή της μάθησης και της εξέλιξής μου, ούτε την αντίληψή μου για την αξία των χρημάτων του πτυχίου μου.
Ωστόσο, φυσικά και η πανδημία έκανε τη διαφορά στη φοιτητική μου ζωή. Αυτό που μου έλειπε περισσότερο ήταν η δυνατότητα να μελετήσω στη βιβλιοθήκη και να πάω στο γυμναστήριο του πανεπιστημίου. Έτσι βίωσα αρνητικό αντίκτυπο τόσο στο μυαλό όσο και στο σώμα. Ωστόσο, καθώς τα δίδακτρα για το μεταπτυχιακό μου είναι αρκετά χαμηλά, δεν ένιωσα ποτέ ότι θα έχανε την χρηματική του αξία.
Επιπλέον, στο δεύτερο έτος του μεταπτυχιακού μου προγράμματος (2020-2021), ολοκλήρωσα την πρακτική μου άσκηση και τη διατριβή μου. Για αυτό το μέρος του προγράμματος, δεν χρειάστηκε να παρακολουθήσω μαθήματα, και έτσι η απαιτούμενη επαφή μου με το πανεπιστήμιο δεν επηρεάστηκε ως επί το πλείστον από την πανδημία. Η μόνη διαφορά ήταν η έλλειψη δυνατότητας να συναντήσω προσωπικά τον υπεύθυνο της διατριβής μου. Ωστόσο, η συνεργασία μας μέσω διαδικτυακών συναντήσεων ήταν τέλεια και η έρευνά μου δεν επηρεάστηκε ποτέ αδικαιολόγητα από την έλλειψη φυσικών συναντήσεων.
-Το πανεπιστήμιό σας έκανε αλλαγές στα δίδακτρα και το κόστος διαμονής σας κατά τη διάρκεια της πανδημίας;
-Το πανεπιστήμιό δεν έκανε αλλαγές στις οφειλές μου. Ήμουν στο πρώτο έτος του μεταπτυχιακού μου όταν ξεκίνησε η πανδημία και συνέχισα να σπουδάζω για δύο χρόνια. Πλήρωσα το ίδιο ποσό και για τα δύο χρόνια. Ωστόσο, γνωρίζω ότι οι γειτονικές χώρες έχουν υιοθετήσει διαφορετική προσέγγιση. Έχω φίλους που
σπουδάζουν σε πανεπιστήμια στην Ολλανδία και τα δίδακτρα τους μειώθηκαν κατά 50% κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Ήταν το πανεπιστήμιό σας έτοιμο να ανταποκριθεί στις προσδοκίες σας για ένα πτυχίο «value for money» μετά την πανδημία;
Τι θα μπορούσε να κάνει το πανεπιστήμιο διαφορετικά;
Το πανεπιστήμιό μου ζητά από τους φοιτητές ανατροφοδότηση για τη «μεταπανδημική φάση» σε τακτική βάση. Ωστόσο, οι πραγματικές αλλαγές στη μάθηση και τη διδασκαλία έγιναν σταδιακά και σύμφωνα με την εξέλιξη της πανδημίας. Καθώς οι οφειλές στο ULB είναι χαμηλές, αυτό μπορεί να έκανε το πανεπιστήμιο πιο ανθεκτικό – εφόσον δεν περικόπηκε η προσφορά δημόσιας χρηματοδότησης. Επομένως, δεν περίμενα να δω αλλαγές στα τέλη που χρεώνονταν ούτε στη γενική λειτουργία και δομή των μαθημάτων μου.
Είναι πιθανό παρόλα αυτά, το πανεπιστήμιο να εξετάσει αλλαγές για το μέλλον. Εάν ισχύει αυτό, ελπίζω ότι δεν θα γίνουν εσπευσμένες σημαντικές αλλαγές και ότι οι επιπτώσεις θα εξεταστούν προσεκτικά για όλους τους φοιτητές αλλά ιδιαίτερα για εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι οικονομικά και κοινωνικά.
Συγγραφείς: Nicole Vasileiou, David Crosier
Μετάφραση στα Ελληνικά, Εθνική Μονάδα ΕΥΡΥΔΙΚΗ
