ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ*
Στην Κοινή Διακήρυξη του ΠτΔ Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ντερβίς Έρογλου, σημειώνεται ως κατακλείδα, ότι είναι «προσηλωμένοι στις προσπάθειες να εφαρμοστούν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα παράσχουν μια δυναμική ώθηση στην προοπτική για μια ενωμένη Κύπρο."
Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη Δημοσιογραφική Διάσκεψη του ΠτΔ, τέθηκε το ερώτημα για τη γλώσσα, από ένα δημοσιογράφο. Προφανώς τα ζητήματα στο τραπέζι είναι πολλά και καυτά. Ωστόσο τα μέτρα για ουσιαστική προώθηση της εκμάθησης της γλώσσας του «άλλου» ελληνικής και Τουρκικής αντίστοιχα για Τ/Κ/ και Ε/Κ, είναι σημαντικό, και «ανώδυνο» ως πολιτική απόφαση, αφού είναι και επίσημες γλώσσες του Κράτους. Σε σχέση με αυτό αξίζει να σημειωθούν τα εξής:
1)- Είναι καταγραμμένα σε αποφάσεις της ΕΕ- στην οποία ανήκουμε- με διάφορα ψηφίσματα και διακηρυγμένες θέσεις, η σημασία της εκμάθησης ξένης γλώσσας, τόσο για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική του πορεία όσο και για την καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συνύπαρξης και αποδοχή της διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας στη σύγχρονη κοινωνία-σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
2)- Η πολιτική της εκμάθησης και χρήσης μιας άλλης γλώσσας, εκτός από τη μητρική, αποτελεί όρο απαράβατο όταν η άλλη γλώσσα είναι και επίσημη γλώσσα του κράτους, ιδιαίτερα στις Ομοσπονδίες. Παραδείγματα:
* Στο Βέλγιο, οι Γαλλόφωνοι, στα σχολεία που βρίσκονται στη δική τους δικαιοδοσία, του δικού τους Υπουργείου Παιδείας, έχουν ως υποχρεωτική την εκμάθηση ως ξένης γλώσσας, πρώτα της φλαμανδικής (ολλανδικά) και μετά μιας οποιασδήποτε άλλης. Το ίδιο ισχύει και για τους Φλαμανδούς και το Φλαμανδικό Υπουργείο Παιδείας.
* Στον ομόσπονδο Καναδά, που έχει ως επίσημες γλώσσες την αγγλική και γαλλική γλώσσα, δεν εκδίδεται καμία επίσημη ανακοίνωση που να μην είναι και στις δύο γλώσσες, ακόμη και από θεσμούς όπως π.χ. τα Πανεπιστήμια.
3)- Δυστυχώς, από τη γέννηση της η Κυπριακή Δημοκρατία, με την Ελληνική και Τουρκική ως τις επίσημες γλώσσες της, δε τις τίμησε όσο τους άξιζαν.
* Ίσως και σκόπιμα δεν επιβλήθηκε η υποχρέωση της εκμάθησης της γλώσσας του άλλου, που όλο ένα γινόταν και πιο «άγνωστος» και πιο «εχθρικός».
* Αντί να ενισχύονται από το κοινό κράτος οι πολιτικές καλύτερης γνωριμίας και αποδοχής του άλλου, «κάποιο χέρι» μέσα από τις γενικότερες πολιτικές και τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές πολιτικές τις απομάκρυνε.
* Ο βίαιος χωρισμός από την εισβολή-κατοχή του 1974, απομάκρυνε τη δυνατότητα εκμάθησης της γλώσσας «του άλλου», θεωρώντας «ορισμένοι» διαμορφωτές πολιτικής ότι αυτό ήταν ενάντια στα «εθνικά συμφέροντα». Ότι υπήρχε στα όποια κοινά χαρακτηριστικά της κουλτούρας των Κυπρίων, γινόταν προσπάθεια να «ξεχαστούν» και να σβηστούν από τις μνήμες.
4)- Το 2000 με τη γενίκευση της εφαρμογής του Ενιαίου Λυκείου, επί Υπουργίας Ουράνιου Ιωαννίδη, από τα θετικά χαρακτηριστικά της εφαρμογής του, ήταν και η υιοθέτηση του δικαιώματος επιλογής εκμάθησης της Τουρκικής γλώσσας.
* Δυστυχώς και στη διαδικασία αυτή η επιλογή επηρεάστηκε από την «περιρρέουσα» πολιτική ατμόσφαιρα και την παντοδυναμία του «κρυφού αναλυτικού προγράμματος», με τις αποθαρρυντικές παρεμβάσεις Διευθυντών και Εκπαιδευτικών. Τα προσχήματα διάφορα: Πολιτικά και «πρακτικά-διοικητικά», όπως: «Δεν βγαίνει το πρόγραμμα, άλλαξε επιλογή!» Και οι αριθμοί όλο και περισσότερο φθίνουν!
5)- Το 2003, με τις αποφάσεις για άνοιγμα των Οδοφραγμάτων και τις διακηρύξεις για ενίσχυση της επικοινωνίας, Ε/Κ-Τ/Κ, δόθηκε μια νέα ώθηση στο θέμα της εκμάθησης της Τουρκικής και Ελληνικής γλώσσας, αντίστοιχα.
6)- Το Υπ.Π.Π. αποφάσισε την προσφορά ΔΩΡΕΑΝ απογευματινών/βραδινών μαθημάτων στα Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης και στα Επιμορφωτικά Κέντρα, που ακόμη συνεχίζονται.
* Δυστυχώς όμως και αυτό χωρίς την απόδοση της δέουσας σημασίας αφού, τουλάχιστο για τα Τουρκικά, ΔΕΝ υπάρχουν βιβλία που να αντιστοιχούν στο τι διδάσκεται και ορισμένοι διδάσκοντες, ναι μεν γνωρίζουν τη γλώσσα αλλά όχι και τη διδακτική της.
7)- Τα οφέλη από μια απόφαση που θα καθιστά υποχρεωτική την εκμάθηση της άλλης επίσημης γλώσσας στα σχολεία της Ε/Κ και Τ/Κ κοινότητας, θα ενισχύσει το σεβασμό προς το κοινό κράτος και θα αποτελέσει εργαλείο σημαντικό στην προώθηση της επικοινωνίας, της αλληλογνωριμίας και του αλληλοσεβασμού καθώς επίσης και προς τον πολιτισμό και τις αξίες των δύο κοινοτήτων.
8)- Ο ΠτΔ ας πάρει πρώτος την πρωτοβουλία και την απόφαση προς αυτό το σημαντικό βήμα.
*Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών [Παιδαγωγικά] , Master of Science-SUNY University NewYork, Albany-USA [Ανάπτυξη Αναλυτικών Προγραμμάτων και Διδακτική Επιστήμη]Πτυχίο Χημείας [Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα]
