ΤΟΥ ΔΡΑ ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΑΚΡΙΔΗ*
Το ζήτημα των καταλόγων Διοριστέων και Διορισίμων ταλανίζει το σύστημα εκπαίδευσης της Κύπρου για χρόνια και ειδικότερα λόγω προσέγγισης της ημερομηνίας κατάργησης του καταλόγου διοριστέων. Μία πιθανή λύση που συγκεντρώνει σημαντικό ενδιαφέρον είναι η υβριδική μέθοδος επιλογής εκπαιδευτικών.
Η Υβριδική προσέγγιση:
- Γραπτές εξετάσεις: Συχνά αξιολογούν τις γνωστικές ικανότητες, τη γνώση και την κατανόηση αντικειμένων. Μπορούν να διασφαλίσουν ότι ο υποψήφιος διαθέτει συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες σε ένα αντικείμενο. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα τους στην πρόβλεψη της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού στην τάξη είναι συχνά περιορισμένη, καθώς δεν αξιολογούν την κοινωνική ευελιξία, την επικοινωνία και την παιδαγωγική ικανότητα.
- Συνέντευξη: Επιτρέπει την αξιολόγηση δεξιοτήτων όπως η επικοινωνία, μερικώς τη διαχείριση τάξης, μερικώς την παιδαγωγική ευελιξία και την επαγγελματική συμπεριφορά. Πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι η συνέντευξη, όταν πραγματοποιείται σωστά, παρέχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του υποψηφίου ως εκπαιδευτικού.
- Δοκιμαστική Διδασκαλία: Επιτρέπει την πραγματική αξιολόγηση της ικανότητας και δεξιότητας επικοινωνίας καθώς και την παιδαγωγική ικανότητα. Προγράμματα πιστοποίησης στη βάση ικανοτήτων και δεξιοτήτων όπως η πρόσφατη Πιστοποίηση Εκπαιδευτικών STEAME-PBL που πραγματοποιείται στην Κύπρο είναι ένα καλό παράδειγμα.
Δεν υπάρχει μία σαφής και γενική συμφωνία στη διεθνή βιβλιογραφία που να αποδεικνύει ότι η γραπτή εξέταση από μόνη της ή η συνέντευξη από μόνη της ενισχύουν ποιοτικά την επιλογή εκπαιδευτικού για διορισμό. Ωστόσο, αρκετές παλαιότερες μελέτες υποστηρίζουν ότι:
- Η συνδυαστική χρήση τεστ και συνεντεύξεων είναι πιο αποτελεσματική στην επιλογή καλών εκπαιδευτικών.
- Ορισμένα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι οι γραπτές δοκιμασίες μπορούν να βοηθήσουν στην επιλογή υποψηφίων με καλύτερο γνωστικό υπόβαθρο, αλλά η ποιοτική απόδοση εξαρτάται και από τις ικανότητες επικοινωνίας και διαχείρισης, που αναδεικνύονται καλύτερα μέσω της συνέντευξης.
Στοιχεία από μελέτες και βιβλιογραφία:
1. "Selection procedures for teachers: a review of the evidence" (OECD, 2014)
- Περιγράφει τις διάφορες μεθόδους επιλογής εκπαιδευτικών και αξιολογεί την αποτελεσματικότητά τους.
- Επισημαίνει ότι ο συνδυασμός τεστ, συνεντεύξεων και αξιολογήσεων εκπαιδευτικών αποτελούν την πιο ακριβή και αξιόπιστη προσέγγιση.
- Link στον οδηγό
2. "Teacher selection and retention in high-performing education systems" (Harlen & Sargent, 2021)
- Αναλύει τις πρακτικές επιλογής στη Φινλανδία και άλλες χώρες, με έμφαση στον συνδυασμό αξιολογικών μεθόδων.
- Τονίζει ότι οι συνεντεύξεις αξιολογούν την κοινωνική και παιδαγωγική επάρκεια, ενώ τα γραπτά τεστ την γνωστική επάρκεια.
- Περίληψη στο Google Scholar
3. "The relative contribution of cognitive and non-cognitive skills to teacher effectiveness" (Johnson & Papay, 2016)
- Παρουσιάζει ότι η επιλογή εκπαιδευτικών που αξιολογούνται τόσο με τεστ όσο και με αξιολογήσεις συμπεριφοράς και προσωπικότητας είναι πιο επιτυχής.
- Τονίζει ότι οι συνεντεύξεις και η αξιολόγηση δεξιοτήτων επικοινωνίας και διαχείρισης είναι κρίσιμες.
- Διαθέσιμο σε Google Scholar
4. Meta-ανασκόπηση: "Teacher selection and impact on student outcomes" (Gibbons et al., 2014)
- Συνοψίζει ότι η αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών εξαρτάται από την επιλογή που βασίζεται σε ποικίλες μεθόδους αξιολόγησης.
- Προτείνει ότι η συνδυασμένη αξιολόγηση (τεστ - συνεντεύξεις - δοκιμαστικά διδασκαλία) έχει τις καλύτερες προοπτικές επιτυχίας.
5. OECD - "Looking Beyond Test Scores: Strategies for Improving Teacher Quality" (2014)
- Περιγράφει τις μεθόδους επιλογής εκπαιδευτικών και προτείνει τον συνδυασμό τεστ και συνεντεύξεων για καλύτερα αποτελέσματα.
- Link στη σελίδα του OECD
6. Google Scholar - "Teacher Selection and Effectiveness"
7. Meta-ανάλυση "The Impact of Teacher Selection on Student Outcomes" (Gibbons et al., 2014)
- Αναλύει τα δεδομένα από διάφορες χώρες και καταλήγει ότι η υβριδική επιλογή εκπαιδευτικών είναι η πιο αποδοτική.
- Διαθέσιμο μέσω πανεπιστημιακών βάσεων ή ως πρόσβαση σε οργανώσεις που ασχολούνται με την εκπαιδευτική πολιτική.
8. "Teacher Effectiveness and Selection Methods" – International Journal of Educational Management, 2015
9. Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα "TEACH" - Best Practices in Teacher Recruitment
- Αναφορές και πρακτικές από ευρωπαϊκές χώρες στην επιλογή εκπαιδευτικών.
- Επίσημος σύνδεσμος
10. ΕυρωπαϊκόΠρόγραμμα “STEAME-Academy” – STEAME Teacher Facilitators Academy, 2023-2026
Συμπεράσματα:
- Δεν υπάρχει μια μοναδική, καθολική μελέτη που να αποδεικνύει ότι η γραπτή εξέταση από μόνη της ή η συνέντευξη από μόνη της, ενισχύουν ουσιωδώς την ποιοτική επιλογή εκπαιδευτικών για διορισμό.
- Οι περισσότεροι ερευνητές προτείνουν τον συνδυασμό διαφορετικών διαδικασιών (π.χ. γραπτές εξετάσεις και συνεντεύξεις), καθώς η καθεμία αξιολογεί διαφορετικά στοιχεία του υποψηφίου και μαζί προσφέρουν μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα.
- Η πλειοψηφία των ερευνών καταλήγει στο ότι ο πιο αποδοτικός τρόπος είναι ο συνδυασμός γραπτής εξέτασης, συνεντεύξεων και δοκιμαστικής διδασκαλίας, αφού καλύπτει σχεδόν όλες τις πτυχές της προσωπικότητας και των ικανοτήτων ενός υποψηφίου.
- Οι νέες εξελίξεις με τα προγράμματα μικροπιστοποιήσεων (Micro-Credentials) που εστιάζουν στην ανάπτυξη και πιστοποίηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων αποτελούν μια βέλτιστη μεθοδολογία. Αυτή μπορεί από μόνη της να καλύψει τη συνέντευξη, την γραπτή εξέταση και τη δοκιμαστική διδασκαλία, νοουμένου ότι η δομή της συμπεριλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία μέσω βίντεο εκπαιδευτικού σε επικοινωνία, βίντεο εφαρμογής παιδαγωγικής μεθόδου, αυτοαξιολόγηση με σωστές ρουμπρίκες, ανατροφοδότηση και προβληματισμό.
*Καθηγητής Μαθηματικών και Εκπαίδευσης STEAME, University of the National Education Commission, Κρακοβία, Πολωνία.
Πρόεδρος Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας
Πρόεδρος Μαθηματικής Εταιρείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης
