ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΧΑΪΡΤΑ*
Έχουν περάσει σχεδόν έντεκα χρόνια, από εκείνη τη μέρα που πέρασα για πρώτη φορά το κατώφλι του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ). Σεπτέμβριος 2014, θυμάμαι ακόμη εκείνη τη μέρα. Τα συναισθήματα, ανάμεικτα. Η αγωνία και ο φόβος του άγνωστου εναλλάσσονταν συνεχώς με τη χαρά και τον ενθουσιασμό μου για την ευκαιρία που μου δόθηκε να αρχίσω τις διδακτορικές μου σπουδές σε ένα κέντρο αριστείας σαν αυτό, και πιο συγκεκριμένα το πρώτο κέντρο που δραστηριοποιήθηκε στον τομέα της γενετικής στην Κύπρο. Οι μέρες περνούσαν και ο ενθουσιασμός μου μεγάλωνε όλο και περισσότερο, φοιτώντας στο διδακτορικό πρόγραμμα της Ιατρικής Γενετικής. Το πρώτο ακαδημαϊκό έτος είχα αφοσιωθεί στα μαθήματα που έπρεπε να παρακολουθήσω ούτως ώστε να αποκτήσω τις κατάλληλες γνώσεις και να ενταχθώ ομαλά στα εργαστήρια και το πρακτικό κομμάτι του διδακτορικού. Τελειώνοντας με τα μαθήματα, ήμουν έτοιμη πλέον για το πιο ενδιαφέρον κομμάτι, την έρευνα!
Η έρευνά μου διεξήχθη στο Τμήμα Νευρογενετικής του ΙΝΓΚ, με επιβλέποντες τους καθ. Δρ Κυπρούλα Χριστοδούλου και Δρ Πασχάλη Νικολάου και είχε ως θέμα τη συστηματική σκλήρυνση, μια αυτοάνοση νόσο του συνδετικού ιστού, η οποία ανήκει στις ρευματοπάθειες. Εκείνη τη χρονιά, το ΙΝΓΚ, λάμβανε μέρος ως συνεργάτης σε ένα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα ΙΜΙ (Innovative Medicines Initiative) με το ακρωνύμιο PRECISESADs, που είχε ως στόχο τη μοριακή επαναταξινόμηση των αυτοάνοσων νοσημάτων. Το μέρος της μελέτης που αφορούσε τη συστηματική σκλήρυνση, το είχε αναλάβει το Τμήμα Νευρογενετικής του ΙΝΓΚ, και έτσι είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω την διδακτορική μου μελέτη μέσω αυτού του προγράμματος. Το δικό μας κομμάτι είχε στόχο την ανεύρεση νέων πρωτεϊνικών βιοδεικτών, χρησιμοποιώντας βιοψίες από επηρεαζόμενη και μη-επηρεαζόμενη περιοχή του δέρματος των ασθενών. Το δεύτερο μέρος της μελέτης είχε ως στόχο να εξετάσει εάν κάποιοι γενετικοί παράγοντες (πολυμορφισμοί) που βρέθηκαν να συνδέονται με αυξημένη ή μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης της νόσου σε άλλους πληθυσμούς, παρουσιάζουν συσχέτιση με την ασθένεια και στον κυπριακό πληθυσμό. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι για την πραγματοποίηση αυτής της μελέτης, χρησιμοποιήθηκαν γενετικές και πρωτεομικές αναλύσεις με υψηλής εμβέλειας τεχνικές που βρίσκονται στις εγκαταστάσεις του ΙΝΓΚ.
Τελειώνοντας το διδακτορικό, μου δόθηκε η ευκαιρία να εργαστώ ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια σε μία πολύ διαφορετική αλλά παράλληλα ενδιαφέρουσα έρευνα. Ασχολήθηκα με τη νόσο του Πάρκινσον, μία χρόνια εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος και πιο συγκεκριμένα με τη μελέτη επιγενετικών βιοδεικτών για την έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Η μελέτη αυτή διεξήχθη στο τμήμα Νευροεπιστημών του ΙΝΓΚ και χρηματοδοτήθηκε από το Michael J. Fox Foundation.
Δύο χρόνια αργότερα επέστρεψα πίσω στο τμήμα Νευρογενετικής, ή με άλλα λόγια στη δεύτερή μου οικογένεια. Επιστρέφοντας σε αυτό το τμήμα, ένιωθα σαν να μην πέρασε μια μέρα…Συνέχισα την έρευνά μου για το σκληρόδερμα, και παράλληλα εντάχθηκα σε ένα νέο ερευνητικό έργο, το AI-PROGNOSIS. Το έργο αυτό είναι ένα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας του «Ορίζοντας Ευρώπη» που στόχο έχει την αναβάθμιση στη διάγνωση και φροντίδα ασθενών με τη νόσο Πάρκινσον. Το ΙΝΓΚ συμμετέχει στο πρόγραμμα με στόχο τον καθορισμό του πολυγονιδιακού κινδύνου ανάπτυξης της νόσου με χρήση υφιστάμενων βάσεων δεδομένων, την επαλήθευσή τους σε νέους ασθενείς και την περαιτέρω χρήση αυτών των παραγόντων για τους στόχους του προγράμματος. Μέσω αυτού του προγράμματος μου δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ με την ανάλυση μεγάλου όγκου γενετικών δεδομένων του Πάρκινσον.
Πηγαίνοντας τώρα πίσω και κάνοντας μια αυτοανασκόπηση βλέπω όλες αυτές τις γνώσεις που απέκτησα αλλά και τις ευκαιρίες που μου πρόσφερε το ΙΝΓΚ. Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που κέρδισα και πιστεύω ότι θα με βοηθήσει και στα επόμενα χρόνια της καριέρας μου, είναι η εμπλοκή μου σε μεγάλα Ευρωπαϊκά προγράμματα. Δουλεύοντας ως συνεργάτης σε τέτοια προγράμματα, επεκτείνεις το επαγγελματικό σου δίκτυο, ανταλλάζεις απόψεις με ερευνητές άλλων (ίσως και πιο ανεπτυγμένων) χωρών, βελτιώνεις τις δεξιότητες επικοινωνίας σου, μαθαίνεις να είσαι τυπικός στα παραδοτέα και στις προθεσμίες και πολλά άλλα. Όλα αυτά αναμφισβήτητα σε κάνουν καλύτερο επιστήμονα και σε βοηθούν στην επαγγελματική σου πορεία.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω στους φοιτητές που τώρα ξεκινούν στο ΙΝΓΚ ότι καμία γνώση δεν πάει χαμένη και ότι πάντα πρέπει να κυνηγούμε τα όνειρά μας αρπάζοντας ακόμα και την πιο μικρή ευκαιρία που έρχεται μπροστά μας. Tίποτα δεν μας χαρίζεται και η επιτυχία έρχεται έχοντας υπομονή, επιμονή και κάνοντας αυτό που αγαπούμε.
*Απόφοιτος Διδακτορικού Ιατρικής Γενετικής ΙΝΓΚ
Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια
Τμήμα Νευρογενετικής, ΙΝΓΚ
