Κτυπώντας την πόρτα της νέας δεκαετίας


ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ*

Όσοι είμαστε σήμερα γύρω στα 50, γεννημένοι λίγο πριν ή μετά το 1970, όταν είμασταν παιδιά μπορούσαμε να φανταστούμε το μακρινό τότε 2020 πολύ διαφορετικό από αυτό που υποδεχόμαστε τώρα. Ομολογώ ότι η δική μου φαντασία περιλάμβανε αυτοκίνητα που θα πετούσαν, φάρμακα και θεραπείες για κάθε ασθένεια, μηχανές και ρομπότ να υπηρετούν τον άνθρωπο και κοινωνίες χωρίς στερήσεις, πείνα και πολέμους.  Απεναντίας τα  εντυπωσιακά αποτελέσματα της σύγχρονης τεχνολογίας που όντως απολαμβάνουμε σήμερα, όπως το διαδίκτυο και το Παγκόσμιο Σύστημα Στιγματοθέτησης (GPS) ήταν κάτι που μάλλον δεν απασχολούσαν την παιδική φαντασία και όπως γνωρίζουμε σήμερα, επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου ως προγράμματα του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ.   

Πολλές φορές αμφισβητώ ενώπιον των μαθητών μου το βαθμό προόδου της σύγχρονης τεχνολογίας. Νομίζω ότι θαμπωνόμαστε από τα επιτεύγματα της μικροηλεκτρονικής και των τηλεπικοινωνιών που αντιπροσωπεύονται κυρίως μέσα από τα smartphones που πλέον σχεδόν κάθε άνθρωπος σε αυτόν τον πλανήτη διαθέτει. Υπάρχουν μέρη που δεν υπάρχει δίκτυο ύδρευσης αλλά ο κόσμος έχει smartphones  και λογαριασμούς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Αυτό είναι εντελώς παράλογο. Στην πραγματικότητα η σημερινή μας τεχνολογία βασίζεται σε μηχανές που χρησιμοποιούνταν ήδη από τον προ-περασμένο αιώνα (19ο) όπως οι μηχανές εσωτερικής καύσης και οι ηλεκτρικές μηχανές. Θεμελιώδεις τεχνολογικές προκλήσεις, με κυριότερη αυτή της ικανοποίησης των ενεργειακών μας αναγκών, παραμένουν δυσεπίλυτες.

Υπάρχουν πολλά σημάδια ότι ελάχιστα προοδεύσαμε τον τελευταίο μισό αιώνα. 50 χρόνια πριν ο κόσμος ζούσε τον εφιάλτη του αφανισμού από ένα θερμοπυρηνικό πόλεμο. Σήμερα υπάρχει η αντίστοιχη αγωνία κατά πόσον  η ανθρωπότητα θα επιβιώσει από την κλιματική αλλαγή. Και αυτό έρχεται επιπρόσθετα με την πυρηνική απειλή που όχι μόνο συνεχίζει να υφίσταται αλλά ενισχύεται καθώς όλο και περισσότερες χώρες αποκτούν όπλα μαζικής καταστροφής. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι γίνεται διαχρονικά κακή αξιοποίηση της ανθρώπινης επινοητικότητας.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από αυτή την κακή αξιοποίηση της ανθρώπινης επινοητικότητας είναι να σταματήσουν τα παιδιά μας να ονειρεύονται. Θυμάμαι πόσες ευκαιρίες, πόσο χρόνο και πόσα κίνητρα είχαν τα παιδιά 40 ή 50 χρόνια πριν για να ονειρευτούν το μέλλον. Το δικό τους μέλλον και το μέλλον της κοινωνίας στη οποία ζούσαν. Σήμερα τα παιδιά είναι απορροφημένα από όλα αυτά τα προϊόντα που είναι στη διάθεσή τους (κινητά, υπολογιστές, παιχνιδομηχανές κ.α.)  και τα οποία απαιτούν όλη τους την σκέψη, ετοιμότητα και προσήλωση που φοβάμαι ότι η αυθεντική δημιουργικότητά τους βρίσκεται υπό διαρκή απειλή. Στην πράξη τα παιδιά προετοιμάζονται περισσότερο για το ρόλο τους ως καταναλωτές και λιγότερο ως δημιουργοί.

Στον τομέα της σχολικής εκπαίδευσης η αξιοποίηση των αδιαμφισβήτητων επιτευγμάτων της σημερινής τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών δεν είναι η αναμενόμενη σε σύγκριση με άλλους τομείς όπως για παράδειγμα αυτό της ψυχαγωγίας. Οι δυνατότητες που δίνει το διαδίκτυο, οι εξομοιώσεις στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, η εικονική πραγματικότητα ενώ έπρεπε να φέρουν πραγματική επανάσταση στον τομέα της σχολικής εκπαίδευσης βλέπουμε ότι στην πράξη περισσότερο χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία (όσο χρησιμοποιούνται) και λιγότερο για τη μάθηση.

Τέλος θα αναφερθώ και στο πρόβλημα της «υπερπληροφόρησης» και της δυνατότητας ή όχι να αξιολογούμε, να αξιοποιούμε ή να απορρίπτουμε πληροφορίες μέσα από τον όγκο της πληροφόρησης που μας κατακλύζει. Η επανεμφάνιση ασθενειών λόγω του αντιεμβολιαστικού κινήματος και η ευκολία με την οποία αναπτύσσονται και διαδίδονται κάθε λογής θεωρίες συνομωσίας έχουν ακριβώς σχέση με το πρόβλημα αυτό.  

*Καθηγητής Σχεδιασμού και Τεχνολογίας




Comments (3)

  1. Σάββας Σάββα :
    Dec 31, 2019 at 10:53 AM

    Πολύ καλό το κείμενό σου, Γιώργο. Εύγε!(Συνωμοσία , όχι συνομωσία )

  2. IACOVOS PSALTIS:
    Jan 02, 2020 at 01:58 PM

    ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ:
    Σύμφωνα με την επίσημη πολιτική του ΥΠΠΑΝ, οι υποχρεωτικές αρχές και σκοποί του εκπαιδευτικού μας συστήματος στις δύο βασικές βαθμίδες εκπαίδευσης είναι η αρμονική ανάπτυξη των παιδιών στο γνωστικό, το συναισθηματικό και τον ψυχοκινητικό τομέα. Σύμφωνα με την ίδια πολιτική, οι δεξιότητες γύρω από τη γνωστική επικράτεια πρέπει να περιστρέφονται γύρω από τη γνώση, την κατανόηση και την κριτική σκέψη.
    Στην πραγματικότητα, ούτε αυτά τα στοιχειώδη δεν καταφέρνει να επιτύχει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αφού σύμφωνα και με μια έρευνα Κυπριακού ιδιωτικού πανεπιστημίου οι γνώσεις των τελειόφοιτων μαθητών των Λυκείων μας βρίσκεται στο πρώτο επίπεδο. Πληροφοριακά, σύμφωνα με την ταξινόμηση του Bloom τα επίπεδα της γνώσης μετά τον καταιγισμό των πληροφοριών είναι τα εξής:
    0. Πληροφορίες.
    1. Μνήμη.
    2. Κατανόηση.
    3. Μεταφορά/εφαρμογή γνώσης.
    4. Ανάλυση και σύνθεση.
    5. Αξιολόγηση και
    6. Δημιουργία/αυτοπραγμάτωση.

  3. Μιχάλης Α. Πόλης:
    Jan 12, 2020 at 11:51 AM

    Η όλη υπόθεση με τους στόχους της Παιδείας ομοιάζει με τον Δον Κιχώτη του Θερβάντες που κυνηγούσε ανεμόμυλους ενώ νόμιζε ότι κατατρόπωνε εχθρούς...Τα χειρότερα έπονται.


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










2059