ΤΗΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
Ενώ ο αριθμός των διαζυγίων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, όπως και ο αριθμός των παιδιών που διαμένουν με τον ένα γονέα και πλέον συχνότερα εμφανίζονται νέα μοντέλα οικογενειών, το διαζύγιο δεν έχει σταματήσει για πολλούς να αποτελεί ταμπού. Ο χωρισμός και η απομάκρυνση του ενός γονέα αποτελεί ένα από τα τελευταία βήματα μιας διαδικασίας χωρισμού που μπορεί να μετρά πολλούς μήνες, ακόμη και χρόνια πριν από το διαζύγιο. Ενώ υπάρχουν γονείς που από νωρίς βρίσκονται στη διαδικασία συζήτησης με τα παιδιά και επεξήγησης της απόφασής τους, άλλοι γονείς διστάζουν να αναπτύξουν αυτή την επικοινωνία, τοποθετώντας τα παιδιά μακριά από την πραγματικότητα και δημιουργώντας τους αρκετά αναπάντητα ερωτήματα.
Όπως προαναφέρθηκε, το διαζύγιο σημειώνει μια αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια με αποτέλεσμα να κερδίζει το ενδιαφέρον αρκετών ερευνητών, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι δεν έχει πάντοτε αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά, αλλά μπορεί να επιφέρει και θετικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, καθιστώντας τα πιο ώριμα, ευαίσθητα και υπεύθυνα. Τόσο η ηλικία των παιδιών την περίοδο που οι γονείς χωρίζουν, όσο και η ποιότητα της σχέσης που τα παιδιά έχουν με τους γονείς τους και το δέσιμο που τους ενώνει, όπως και οι σχέσεις που έχουν με τα υπόλοιπα σημαντικά πρόσωπα της οικογένειας, η ένταση και διάρκεια των γονικών συγκρούσεων και κυρίως οι γνώσεις και ικανότητες των γονιών να διαχειριστούν κατάλληλα αυτή τη φάση, αποτελούν παράγοντες που μπορούν σε σημαντικό βαθμό να καθορίσουν τις επιδράσεις του διαζυγίου στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά των παιδιών.
Όμως, είναι απαραίτητο να γνωρίζουν οι γονείς πως η νέα πραγματικότητα είναι φυσιολογικό να επιφέρει αλλαγές στα παιδιά. Έτσι, είναι λογικό στα παιδιά σχολικής ηλικίας να παρατηρείται έκπτωση στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις σε ένα βαθμό, δυσκολίες στον ύπνο και σωματικά συμπτώματα (π.χ. πόνο στην κοιλιά), ενώ στους εφήβους αλλαγές όπως ένταση στη συμπεριφορά τους, θυμός ή κοινωνική απόσυρση, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες έπειτα από διαζύγιο. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για την πρόληψη όσο και για τη διαχείριση πιο πάνω δυσκολιών που πιθανόν να προκύψουν.
Λόγω της τάσης ειδικά των μικρότερων παιδιών να ενοχοποιούν τον εαυτό τους για το διαζύγιο των γονιών τους, είναι σημαντικό οι γονείς να ξεκαθαρίσουν στα παιδιά πως ο χωρισμός αποτελεί μια απόφαση των γονέων, που σκοπό έχει όλοι να είναι πιο χαρούμενοι και ήρεμοι, και πως σε καμία περίπτωση δεν ευθύνονται τα ίδια τα παιδιά για αυτή την απόφαση. Την ίδια στιγμή, τα παιδιά έχουν ανάγκη να ακούσουν από τους γονείς τί έπεται του διαζυγίου, τόσο πρακτικά όσο και συναισθηματικά. Συνεπώς, σε αυτό το σημείο οι γονείς καλούνται να εξηγήσουν στα παιδιά πως θα συνεχίσουν να τα αγαπούν και να τα φροντίζουν μετά από το διαζύγιο και πως αυτό που θα αλλάξει είναι το σπίτι στο οποίο θα μένει ο ένας γονέας, όπου φυσικά θα μπορεί το ίδιο το παιδί να επισκέπτεται κάθε εβδομάδα, ενώ παράλληλα θα συνεχίσει να περνάει χρόνο και να κάνει τις δραστηριότητες που αγαπά και συνήθισε να κάνει με τους γονείς του ξεχωριστά. Στη συνέχεια, οι γονείς χρειάζεται να δώσουν χρόνο στα παιδιά να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και να απαντούν στα ερωτήματα τους δίνοντας μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες χωρίς να αναφέρουν σημεία που τα παιδιά δεν χρειάζεται να γνωρίζουν.
Την ίδια στιγμή, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι χωρισμένοι γονείς να κτίσουν μια γέφυρα επικοινωνίας που πάντα θα χρειάζεται να υπάρχει, αποφεύγοντας την οποιαδήποτε επικοινωνία τους διαμέσου του παιδιού, έστω και αν το παιδί βρίσκεται σε μεγαλύτερα ηλικιακά στάδια. Παράλληλα, ο γονιός καλείται να μιλά με θετικά και ευγενικά λόγια για τον άλλο γονιό, ειδικά όταν το παιδί είναι παρόν, και σε καμία περίπτωση να μην χρησιμοποιεί επικριτικά σχόλια. Λόγω του ότι ένα διαζύγιο επιφέρει αρκετές πρακτικές αλλαγές στην καθημερινότητα των παιδιών, είναι σημαντικό οι υπόλοιποι παράγοντες στη ζωή τους να μείνουν σταθεροί (π.χ. συνήθειες, δραστηριότητες), ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω σύγχυση στα παιδιά και η προσαρμογή στη νέα κατάσταση να είναι πιο εύκολη.
*Σχολική Ψυχολόγος
