ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Είναι πολύ δύσκολο να αποφανθεί κανείς ποιο από τα επί μέρους δράματα που συνθέτουν σήμερα παγκοσμίως την τραγωδία της πανδημίας του κορωνοϊού Covid-19 είναι το πιο επώδυνο. Το δράμα των εκατοντάδων νεκρών στην Ιταλία που παραμένουν άταφοι για πολλές μέρες μέσα σε μια θλιβερή σειρά δεκάδων φερέτρων ή εκείνο των συγγενών τους, που όχι μόνο έχασαν προσφιλή τους πρόσωπα, αλλά δεν έχουν ούτε τη δυνατότητα να τα θάψουν όπως αρμόζει και να τους πουν το τελευταίο αντίο;
Το δράμα των ασθενών που ξέρουν ότι δεν υπάρχει το κατάλληλο φάρμακο για την αρρώστια τους και περιμένουν με αγωνία να τους λυπηθεί ο Θεός και να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν την αρρώστια, έστω και με ελλιπή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ή μήπως εκείνο των επαγγελματιών υγείας που, πέραν του ότι αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή άγρυπνοι για περισσότερο από 24 ώρες με κίνδυνο να μολυνθούν από τους ασθενείς τους και να πληρώσουν ακριβό τίμημα με τη ζωή τους (στις 25 Μαρτίου ανακοινώθηκε ότι στην Ιταλία πέθαναν μέχρι τότε 30 γιατροί), είναι υποχρεωμένοι, όπως αποκάλυψε στις 24 Μαρτίου κλαίοντας ένας Ισπανός γιατρός μιλώντας στην τηλεόραση, λόγω του περιορισμένου διαθέσιμου εξοπλισμού, να παίξουν τον ρόλο το Θεού αποφασίζοντας ποιοι από τους ασθενείς τους να ζήσουν και ποιοι να πεθάνουν; (Αφαιρούν τους αναπνευστήρες από τους πιο ηλικιωμένους για να τους χρησιμοποιήσουν σε νεότερους, τους ηλικιωμένους τους ναρκώνουν για να πεθάνουν ήσυχοι).
Το δράμα των απλών φτωχών ανθρώπων που ξαφνικά χάνουν τη δουλειά τους και τα οικονομικά μέσα για να ζήσουν την οικογένειά τους ή μήπως εκείνο των κυβερνώντων που πρέπει να αποφασίσουν κάτω από τρομερή ψυχολογική πίεση ποια είναι τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να λάβουν και ποια είναι η κατάλληλη στιγμή να τα επιβάλουν, αγνοώντας τις παντός είδους αντιδράσεις των άμεσα επηρεαζόμενων τμημάτων του πληθυσμού, μέτρα που περιορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών της χώρας τους (ελεύθερη διακίνηση, δικαίωμα επιστροφής από το εξωτερικό, ελεύθερη άσκηση του επαγγέλματος) αλλά και οικονομικά μέτρα που θα στηρίξουν επαρκώς και με ισότητα και δικαιοσύνη όλες τις επαγγελματικές τάξεις που πλήττονται οικονομικά από τους επιβαλλόμενους περιορισμούς;
Ασφαλώς το πιο πάνω βασικό ερώτημα δεν μπορεί αλλά ούτε και χρειάζεται να απαντηθεί. Όλοι ξέρουμε πως όλες οι ομάδες πληθυσμού υποφέρουν πολύ αυτό το χρονικό διάστημα, ο καθένας με τη μοίρα του. Ουσιαστικά η ζωή μας έχει γυρίσει ανάποδα και τίποτε πια δεν είναι το ίδιο όπως πριν. Το κύριο χαρακτηριστικό του νέου τρόπου ζωής είναι ο παραλογισμός, όπως γίνεται ακριβώς στη διάρκεια ενός πολέμου. Ό,τι ήταν φυσιολογικό και σωστό προηγουμένως (το να πηγαίνεις το πρωί στη δουλειά σου ή στο σχολείο σου, το να είσαι με φίλους και συγγενείς, το να πας ένα ταξίδι στο εξωτερικό και να γυρίσεις ύστερα στον τόπο σου, το να συναντάς τους δικούς σου ανθρώπους, το να δίνεις το χέρι σου να χαιρετίσεις τους γνωστούς σου ή το να σφίξεις στην αγκαλιά σου ένα αγαπημένο πρόσωπο) τώρα θεωρείται λανθασμένο και απαγορεύεται.
Μέσα σ’ αυτή τη μαυρίλα καταστάσεων και συναισθημάτων υπάρχουν ευτυχώς έξι διαπιστώσεις που προκαλούν κάποια αισιοδοξία για το μέλλον:
Η πρώτη διαπίστωση είναι η θετική στάση όλων των κυβερνήσεων του κόσμου, ακόμα και εκείνων του ΗΒ και των ΗΠΑ, που αντιδρούσαν στην αρχή, στο θέμα της υιοθέτησης μέτρων για στήριξη όλων των ομάδων πληθυσμού που θα πληγούν από τα μέτρα που επιβάλλονται για έλεγχο ης διασποράς του ιού.
Η δεύτερη είναι η παγκόσμια αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση της τραγωδίας (η Ρωσία έστειλε εξοπλισμό και φάρμακα στην βαριά πληγείσα από τον ιό Ιταλία και η Κίνα στην Ιταλία , Ελλάδα και Κύπρο).
Η τρίτη ευχάριστη διαπίστωση είναι η παγκόσμια κινητοποίηση για ταχεία κατασκευή εμβολίου και φαρμάκων για την καταπολέμηση της νόσου.
Η τέταρτη είναι η παντελής σχεδόν απουσία αντίδρασης από τους ηγέτες των διαφόρων Εκκλησιών εναντίον των περιοριστικών μέτρων που έλαβαν οι κυβερνήσεις στις συναθροίσεις πιστών στις εκκλησίες.
Η πέμπτη είναι η ωριμότητα που έδειξε η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών όλων των χωρών πειθαρχώντας στα περιοριστικά μέτρα που αναγκάστηκαν να λάβουν οι κυβερνήσεις για έλεγχο της διασποράς της νόσου.
Η πιο ελπιδοφόρα ωστόσο διαπίστωση είναι εκείνη που αφορά στο υψηλό αίσθημα ευθύνης και στην αυταπάρνηση που επέδειξαν για εφτά βδομάδες μέχρι σήμερα οι επαγγελματίες υγείας στον άνισο αγώνα που διεξάγουν στην πρώτη γραμμή. Στο διάγγελμά του προς τον ελληνικό λαό ανήμερα της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης παρομοίασε τους γιατρούς και τους νοσηλευτές, «τους ήρωες με τις λευκές και πράσινες μπλούζες», όπως τους ονόμασε, με τους ‘οπλαρχηγούς και πυρπολητές της Επανάστασης του 1821’ και υπογράμμισε την ευγνωμοσύνη που νιώθουν όλοι οι Έλληνες σ’ αυτούς. Ο ίδιος έπαινος μπορεί ασφαλώς να εκφραστεί και για τους δικούς μας επαγγελματίες υγείας στην Κύπρο. Είναι χάρη σ’ αυτούς τους γενναίους μαχητές που η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν συγκριτικά λιγότερους νεκρούς και ασθενείς από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
*Πρώην Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
