ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι Ελληνοκύπριοι ζούμε σήμερα μια από τις πιο δύσκολες και επικίνδυνες περιόδους της ιστορίας μας με την τετραπλή κρίση που δοκιμάζει τη μικρή μας πατρίδα:
Πρώτα, το περίπλοκο και σύνθετο πρόβλημα της πανδημίας του κορωνοϊού (πρόβλημα υγείας που στέλνει στο νοσοκομείο περισσότερους από τριακόσιους συμπολίτες μας κάθε μέρα και στον τάφο δυο ή τρεις, πρόβλημα οικονομικό λόγω των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία και στις οικονομικές δραστηριότητες που επιβάλλει η κυβέρνηση για έλεγχο της διάδοσης της επιδημίας, πρόβλημα ψυχολογικό που προκαλεί ο φόβος της προσβολής από τον ιό και του θανάτου, και πρόβλημα κοινωνικό που προκαλεί ο κατ’οίκον εγκλεισμός και οι περιορισμοί στις κοινωνικές συγκεντρώσεις που καταδικάζουν πολλούς σε μεγάλη μοναξιά και κατάθλιψη).
Δεύτερο, την πολιτική κρίση που όχι μόνο διχάζει επικίνδυνα τους πολίτες σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη ιστορική καμπή αλλά και κινδυνεύει να αφήσει τη χώρα χωρίς κρατικό προϋπολογισμό για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Τρίτο, την υποβόσκουσα βαθιά κρίση της νέας γενιάς που όχι μόνο δέρνεται από έλλειψη στόχων και νοήματος στη ζωή, όπως μαρτυρεί η εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών αλλά και, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα από την αστυνομία, από εθισμό σε επικίνδυνα διαδικτυακά παιγνίδια που οδηγούν ανήλικους να εισβάλλουν σε σχολείο και να κτυπούν με σφυρί στο κεφάλι 13χρονο μαθητή που τους είχε μπλοκάρει το παιγνίδι που έπαιζαν.
Και , τέλος, τον εθνικό κίνδυνο που συνιστούν οι πρωτοβουλίες του Τούρκου Προέδρου να προχωρήσει σε άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου κατά παράβαση του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας, να διεξάγει έρευνες για ανεύρεση υδρογονανθράκων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Κύπρου και να απειλεί αδιάντροπα το νησί μας με δεύτερη εισβολή αγνοώντας κάθε έννοια διεθνούς δικαίου και τις ασθενείς έστω προειδοποιήσεις της Ε.Ε.
Όλα αυτά τα συλλογικά δεινά προκαλούν, όπως είναι φυσικό, στο λαό μας οργή, φόβο, ψυχική αναστάτωση, σύγχυση, απελπισία και κατάθλιψη. Όπως είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα νιώθουμε πλήξη και ανία και κινδυνεύουμε να καταρρεύσουμε σωματικά και ψυχικά. Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν διαπιστώνουμε πως είναι πέρα από τις δυνατότητές μας να λύσουμε τα προβλήματα αυτά. Μέχρις ότου έλθει το εμβόλιο, δεν μπορούμε να νικήσουμε τον κορωνοϊό , αλλά μόνο να αμυνθούμε λαμβάνοντας μέτρα που προκαλούν όμως σοβαρές παρενέργειες από τις οποίες υποφέρουμε πολύ εδώ και δέκα μήνες. Ούτε φυσικά έχουμε κάποιο τρόπο που μπορεί να μας βοηθήσει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των ιμπεριαλιστικών βλέψεων και του παντουρκισμού του νεοσουλτάνου.
Δυστυχώς για μας, δεν βοηθούν ούτε τα μέτρα στα οποία κατά κανόνα καταφεύγουμε για να λύσουμε τα συνηθισμένα προβλήματα (ψήφιση νέων νόμων και κανονισμών, πολεμική ή καταγγελίες εναντίον της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης, αλλαγή εξουσίας, αλλαγή πολιτικής). Η πείρα έδειξε ότι τις περισσότερες φορές, η χρήση των πιο πάνω μέτρων, παρόλο που είναι δημοκρατικά και μακροπρόθεσμα αποτελεσματικά για τα συνηθισμένα προβλήματα, όχι μόνο δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση σύνθετων και περίπλοκων καταστάσεων όπως αυτές που βιώνουμε σήμερα, αλλά περιπλέκουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση και οδηγούν σε χειρότερα αδιέξοδα, όσο και αν μας διαβεβαιώνουν καθημερινά οι πολιτικοί μας πως στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα.
Η μόνη λύση που μας παραμένει είναι να αποφασίσουμε, μαζί με τα δυο πλαίσια μέσα στα οποία βλέπουμε συνήθως τα συλλογικά μας δεινά, δηλαδή το πολιτικό (φταίει η κυβέρνηση ή η αντιπολίτευση, φταίει η πολιτική που εφαρμόζεται, φταίει αυτός που πήρε την απόφαση ή παρέλειψε να πάρει την αναγκαία απόφαση), και το δομικό(structural) (ψήφιση νέων νόμων και κανονισμών), να χρησιμοποιήσουμε και δυο άλλα πλαίσια, το ψυχολογικό και το συμβολικό, να τολμήσουμε δηλαδή μια δειλή έστω αναπλαισίωση του τρόπου σκέψης μας, όπως λένε οι ψυχολόγοι και οι κοινωνιολόγοι. Αυτό σημαίνει να αποφασίσουμε να βλέπουμε τα συλλογικά προβλήματα μας με κάπως διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιήσαμε μέχρι σήμερα γυαλιά, που να επιτρέπουν κάποιο μεγαλύτερο περιθώριο για κατανόηση της αντίθετης άποψης, περισσότερη συνεννόηση και συναίνεση και φυσικά ευρύτερη συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ μας.
Αυτού του είδους η κατανόηση είναι ιδιαίτερα σημαντική σε μια εποχή σαν τη σημερινή που η υγεία μας και η ζωή μας εξαρτάται από τη διάθεση τη δική μας και των άλλων να τηρήσουμε ορισμένους κανόνες δημόσιας συμπεριφοράς που δεν θέτουν σε κίνδυνο την ευημερία , την ασφάλεια και τη ζωή των άλλων. Η σημερινή κατάσταση μας υπογραμμίζει καθημερινά με ζωντανά παραδείγματα πως είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα και πως αν αυτή βουλιάξει, θα πάμε όλοι στο βυθό. Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας μπορεί να γεννήσει την ελπίδα πως η σκληρή δοκιμασία που περνούμε σήμερα μπορεί τελικά να μας βοηθήσει να χρησιμοποιήσουμε τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο που διαθέτουμε ην περίοδο αυτή τόσο για να έλθουμε ψυχικά πιο κοντά με τα μέλη της οικογένειάς μας όσο και για να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να δούμε πιο καθαρά τις αληθινές αξίες της ζωής.
*Πρώην αν. καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
