TΗΣ ΡΙΤΣΑΣ ΜΙΧΑΗΛ*
«Μπορείς να είσαι καλός άνθρωπος με ευγενική καρδιά και να εξακολουθείς να λες όχι»
Λόρι Ντέσεν.
Παρόλο που το «όχι» είναι απο τις πρώτες λέξεις που μαθαίνουμε απο την παιδική μας ηλικία, είναι και μια λέξη που εκπαιδευόμαστε να καταπνίγουμε όσο μεγαλώνουμε. Πάρα πολλοί άνθρωποι έχουν τη φυσική τάση να λένε πάντα ναι» γιατί θεωρούν το όχι ως μια αρνητική λέξη που ακούγεται άσχημα, και κατά συνέπεια κάνουν πράγματα που δεν θέλουν ή δεν τους ευχαριστούν, απλά γιατί δεν μπορούν να πουν «όχι».
Παρόλα αυτά το «όχι» είναι μια πολύ δυνατή λέξη, είναι μια ενεργητική επιλογή, όταν το λες σημαίνει οτι παίρνεις μια δυναμική απόφαση. Λες «όχι» γιατί ζυγίζεις τις επιλογές σου και αποφασίζεις ότι κάποιος άλλος τρόπος δράσης είναι κατάλληλος για σένα. Αν καταφέρουμε τελικά να πούμε «όχι» σε κάτι που μας πιέζει θα ανακαλύψουμε ότι η γη δεν σταματά να γυρίζει, ή δεν θα συμβεί κάτι τραγικό, αντίθετα μπορούμε να έχουμε μια πιο θετική και πετυχημένη ζωή.
Λέγοντας «όχι» μαθαίνουμε να διεκδικούμε την ανεξαρτησία και την ατομικότητα μας. Ως γνωστό, οι άνθρωποι είμαστε προϊόντα της παιδικής μας ηλικίας, κουβαλάμε και κάποια συναισθηματικά φορτία από αυτήν, που επηρεάζουν τον τρόπο που συνδεόμαστε με τους άλλους. Για παράδειγμα πολλοί μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι δεν θα είμαστε κοινωνικά αποδεχτοί όταν δίνουμε προτεραιότητα στις δικές μας ανάγκες.
Συνήθως αντιστεκόμαστε να λέμε «όχι» γιατί θέλουμε οι άλλοι να μας θεωρούν «καλούς», να τους ευχαριστήσουμε όλους, να μην πληγώσουμε κάποιον ή δεν μας αρέσουν οι συγκρούσεις. Είναι γεγονός ότι δεν είναι ωραίο όταν βλέπεις κάποιο να απογοητεύεται όταν του λες όχι, όμως δεν σημαίνει ότι είναι και η λάθος επιλογή. Η εναλλακτική είναι απλά να απογοητεύσουμε τον εαυτό μας και αν το κάνουμε συνέχεια, θα καταλήξουμε πολύ μακριά απο τους στόχους μας. Κάποιοι το θεωρούν εγωιστικό να λένε όχι. Είναι όμως εγωιστικό να φροντίζεις το εαυτό σου; Δεν λέμε όταν είναι να βοηθήσεις κάποιον και δεν το κάνεις γιατί σκέφτεσαι επαναλαμβανόμενα μόνο τον εαυτό σου,αλλά όταν πραγματικά πιέζεσαι να κάνεις κάτι αλλά το κάνεις γιατί δεν μπορείς να πεις «όχι». Δεν είναι εγωιστικό να επενδύεις στην ευτυχία σου, επιβάλλεται να φροντίζεις τον εαυτό σου και να του επιτρέπεις να ανθίσει γιατί μόνο τότε, μόνο όταν ανθίσεις μέσα σου και είσαι εσύ καλά, μπορείς πραγματικά να βοηθήσεις και τους γύρω σου.
Ζούμε σε ενα κόσμο όπου καθημερινά πολλοί απαιτούν την ενέργεια και τον χρόνο μας, οι γονείς, τα παιδιά, οι φίλοι, οι συνάδελφοι, οι σύντροφοι, όπου ο μόνος τρόπος να εξισορροπήσουμε όλες τις απαιτήσεις είναι γνωρίζοντας και θέτοντας τα δικά μας όρια. Τα όρια μας είναι μέρος της φροντίδας του εαυτού μας, είναι υγιή, φυσιολογικά, και αναγκαία για να επιβιώσουμε. Όταν μάθουμε να θέτουμε όρια γίνονται πιο εύκολες οι σχέσεις με τους γύρω μας και μαθαίνουμε να κατανοούμε ο ένας τον άλλο. Συχνά πολλές γυναίκες, ιδιαίτερα μανούλες ρωτουν «πώς μπορώ να πώ όχι στο παιδί μου;», «πώς γίνεται να δώσω προτεραιότητα στις δικές μου ανάγκες;» Αν παραμερίζεις όμως τις δικές σου προσωπικές ανάγκες για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε θα υπάρχει κούραση, εξάντληση και οι σχέσεις με τα παιδιά σου μπορεί να μην είναι οι ιδανικές που θα ήθελες, όπως και το ενδεχόμενο να μην μπορείς να προσφέρεις όσα νομίζεις. Υπάρχει η πεποίθηση ότι αν πω όχι στο παιδί μου δεν το αγαπώ, δεν ισχύει, αντίθετα του διδάσκω αυτόματα την αξία των οριών, ότι όλοι έχουμε όρια και ότι και το ίδιο πρέπει να έχει όρια στη ζωή του. Επίσης,αν λειτουργήσω υπο πίεση, πιθανόν να υπάρχει ένταση και να δώσω στο παιδί λάθος μηνύματα. (όπως ισχύει για ολες τις περιπτώσεις,με αδέρφια,φίλους, οχι μόνο για γονείς).
Προκειμένου λοιπόν να πετύχουμε το μάξιμουμ των δυνατοτήτων μας και να έχουμε μια ισορροπημένη ζωή πρέπει να μάθουμε να θέτουμε όρια και να λέμε «όχι» σε οποιαδήποτε κατάσταση μας πιέζει στην οικογένεια, στη δουλειά, στους φίλους κλπ. Μπορούμε να δίνουμε εναλλακτικές αν υπάρχει δυνατότητα. Δεν είναι κακό να λες «όχι», κακό είναι να λες «ναι» και να χάνεις τον εαυτό σου σε καταστάσεις που δεν είναι ευχάριστες. Ας δώσουμε χώρο στον εαυτό μας, να περιορίσουμε τις δεσμεύσεις μας και να αποδεχτούμε ότι δεν είναι εφικτό πάντα να τους ικανοποιούμε όλους. Στη ζωή δεν μπορούμε να έχουμε τους πάντες πάντα χαρούμενους και πραγματικά, δεν πειράζει.
*Παιδαγωγός BSc, M.Ed
Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης (Life and Kids Coach)
