ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ ΠΙΤΣΙΛΛΙΔΟΥ*
Τα παιδιά συνήθως πειραματίζονται σε διάφορα θέματα και καταστάσεις, που τις πιο πολλές φορές είναι απαγορευμένα. Ένα από αυτά είναι και οι άσχημες λέξεις που θα χρησιμοποιήσουν και θα επιχειρήσουν να εντάξουν στο λεξιλόγιό τους. Οι γονείς, συνήθως σοκάρονται στο άκουσμα υβριστικών λέξεων από τα παιδιά τους και πολλες φορές αναριωτιούνται και οι ίδιοι από που ακούνε και μαθαίνουν αυτές τις λέξεις.
Γιατί μπορεί τα παιδιά να βρίζουν ή να λένε άσχημα λόγια;
Συχνά, τα μικρά παιδιά λένε άσχημα λόγια λόγω εξερεύνησης της γλώσσας και δοκιμασίας νεών λέξεων, χωρίς πάντα να γνωρίζουν το νόημα τους. Καθώς μεγαλώνουν, έχουν ανάγκη να εκφράσουν τα διάφορα έντονα συναισθήματα τους, όπως ο θυμός ή η απογοήτευση. Στην προσπάθεια τους αυτή, για να δείξουν την ένταση που τους διακατέχει, χρησιμοποιούν οποιεσδήποτε άσχημες λέξεις έχουν ακούσει. Σε άλλες περιπτώσεις, πιθανόν να χρησιμοποιούν τις άσχημες λέξεις είτε επειδή θέλουν να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους, είτε γιατί τους φαίνονται αστίες ή μιμούνται τους ενήλικες ή άλλα παιδιά.
Με ποιο τρόπο οι γονείς μπορούν να αντιμετωπίσουν τα παιδιά που λένε άσχημα λόγια;
Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό να κρατήσετε την ψυχραιμία σας στο άκουσμα άσχημων λέξεων, χωρίς να δείξετε στο παιδί την ένταση και το θυμό που θα νιώσετε. Ακολούθως, αγνοείστε εντελώς την άσχημη συμπεριφορά του και αν είναι δυνατόν να αποχωρείσετε από τον χώρο, χωρίς να μιλήσετε ή να κοιτάξετε το παιδί. Ένας από τους συχνούς λόγους που λέει το παιδί άσχημα λόγια είναι για να τραβήξει την προσοχή σας. Επομένως, με την συνεχή αγνόησει της συγκεκριμένης συμπεριφοράς, θα καταλάβει το παιδί πως δεν κερδίζει τίποτα και θα σταματήσει.
Σε περίπτωση όμως, που το παιδί συνεχίζει τις άσχημες λέξεις και αισθάνεστε πως θα πρέπει να σταματήσετε την απρεπή συμπεριφορά του, μια καλή επιλογή είναι να μιλήσετε μαζί του γύρω από το θέμα του λεξιλογίου που χρησιμοποιεί. Μπορείτε να θέσετε ερωτήματα όπως, «Ξέρεις τι σημαίνει η λέξη που χρησιμοποιείς;» και με αφορμή αυτό, ξεκινήστε μια συζήτηση μαζί του με σκοπό να καταλάβει το νόημα των λέξεων που λέει.
Καλό θα ήταν να βάλετε όρια στην συμπεριφορά του, για το ποιες λέξεις είναι αποδεκτές και ποιες όχι. Για να λειτουργήσει καλύτερα αυτό, ενημερώστε το παιδί πως θα υπάρξουν συνέπειες και όχι τιμωρία, για την συμπεριφορά του εαν συνεχιστεί. Για παράδειγμα, αν είστε σε παιχνιδότοπο και μιλήσει με άσχημο λεξιλόγιο τότε πείτε κάτι σαν: «Λυπάμαι που φεύγουμε, αλλά εδώ δεν επιτρέπεται να μιλάς με αυτό τον τρόπο». Σημαντικό, να καταλάβει την έννοια της κακής λέξης και για ποιο λόγο δεν είναι σωστό να την χρησιμοποιεί. Έχετε ευθύνη και εσείς να προσέξετε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείτε μπροστά του και να θυμάστε για τα παιδιά είστε πρότυπα και πολλές φορές θα μιμηθούν τις συμπεριφόρες και το λεξιλόγιο σας.
Μια πηγή από την οποία μπορούν να επηρεαστούν, είναι τα προγράμματα που παρακολουθά στην τηλεόραση, τα παιγνίδια που παίζει στον υπολογιστή και γενικά με το περιβάλλον γύρω του. Για τον λόγο αυτό, δώστε ιδιαίτερη προσοχή και επίβλεψη, πάντα χωρίς να υπάρχει πίεση. Βοηθήστε το παιδί, να χρησιμοποιεί πιο αποδεκτούς τρόπους έκφρασεις σε στιγμές θυμού ή απογοήτευσης. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι διαχείρισης του θυμού όπως, να περιγράψει με λόγια το συναίσθημα του «Νιώθω πολύ θυμωμένος αυτή την στιγμή», είτε να μετρήσει μέχρι το δέκα ή να πάρει βαθιές αναπνοές μέχρι να ηρεμίσει. Επιπλέον, εξηγήστε στο παιδί πως οι άνθρωποι γύρω του, που ίσως ακούνε τις προσβλητικές λέξεις, μπορεί να αισθάνονται άσχημα και άβολα.
Τέλος, να θυμάστε πως είναι πολύ σημαντικό να επαινείτε και επιβραβεύετε το παιδί σας κάθε φορα που εκφράζει τα συναισθήματα του με αποδεχτό τρόπο και σε στιγμές που διαχειρίζεται τα αρνητικά συναισθήματα του (π.χ. θυμός), χωρίς να χρησιμοποιήσει μη αποδεκτών λέξεων.
*Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (Αρ. Μητρ. 489)
Σύμβουλος στην Compass4u
