ΤΗΣ ΡΙΤΣΑΣ ΜΙΧΑΗΛ*
Η υπευθυνότητα σαν όρος αναφέρεται στην ιδιότητα του ανθρώπου που διακατέχεται από το αίσθημα ευθύνης. Η ευθύνη για τον τρόπο, την ποιότητα και την εξέλιξη της ζωής μας είναι αποκλειστικά δική μας υπόθεση.
Αν όλοι οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουμε την πιο πάνω δήλωση και αποδεχτούμε ότι οι μόνοι υπεύθυνοι για τις επιλογές μας, τις σκέψεις μας, τα συναισθήματα μας, την συμπεριφορά μας είμαστε εμείς, ο εαυτός μας και κανένας άλλος, τότε είμαστε στον καλύτερο δρόμο προς την προσωπική μας επιτυχία. Αυτό που χρειάζεται πρωτίστως, είναι να επεξεργαστούμε και να κατανοήσουμε την πλήρη ευθύνη που έχουμε για τις πράξεις μας. Κανένας άλλος δεν ευθύνεται για την επιτυχία ή την αποτυχία μας, μόνο εμείς. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε και αποφασίζουμε είναι δικός μας, εμείς τον ορίζουμε, τον τρόπο που αντιδρούμε στα γεγονότα εμείς τον επιλέγουμε. Όταν κάνουμε τη λανθασμένη επιλογή, δική μας απόφαση ήταν, εμείς θα αναλάβουμε την ευθύνη, εμείς θα τη διορθώσουμε, εμείς θα προσπαθήσουμε για τη σωστή και θα προχωρήσουμε. Αντίθετα, όταν κάνουμε τη σωστή επιλογή εμείς θα επιβραβεύσουμε τον εαυτό μας, εμείς θα χαρούμε.
Αδιαμφισβήτητα, υπάρχει η τάση να ρίχνουμε την ευθύνη αλλού, κυρίως σε προσωπκό, ή κοινωνικό επίπεδο. Συνήθως κάτι άλλο φταίει που δεν τα έχουμε καταφέρει, που δεν πλησιάζουμε τους στόχους μας. Ακούμε συχνά να φταίει ο καιρός,η κυβέρνηση, το σύστημα, το αφεντικό στην δουλειά κ.α, ψάχνουμε μονίμως υπαίτιους χωρίς να αναρωτηθούμε και να αποδεχτούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης. Ακόμη και σήμερα, στις δύσκολες μέρες της Πανδημίας φταίνε μόνο οι κυβερνήσεις ή οι άλλοι για το πως καταντήσαμε και όχι εμείς για τις σκέψεις και τις επιλογές που κάνουμε για την ποιότητα της ζωής μας μέσα σε αυτήν την συνθήκη. Πόσες φορές σε ένα καβγά που εμείς ξεφύγαμε, κατηγορούμε τον άλλο επειδή μας προκάλεσε. Ας σκεφτούμε όμως οτι ακόμα και στην πρόκληση την τελική ευθύνη για το πως διαχειριστήκαμε τα συναισθήματα μας την έχουμε εμείς.
Μας έχει περάσει η ιδέα ότι αν αποδώσουμε την ευθύνη μας στον εαυτό μας, θα γεμίσουμε ενοχές, οτι είμαστε αδύναμοι και κάνουμε λάθη και ότι είναι κακό. Αντιθέτως όμως, η ανάληψη ευθύνης μας δυναμώνει, δείχνει ότι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο της ζωής μας. Όσο πιο νωρίς αλλάξουμε αυτή την νοοτροπία και γίνουμε οι μόνοι υπεύθυνοι της ζωής μας και των πράξεων μας, τόσο πιο γρήγορα θα τις διορθώνουμε και θα προχωρούμε με επιτυχία.
Είναι χρήσιμο να μάθουμε να αναρωτιόμαστε συνειδητά που είναι η δική μας ευθύνη για τη ζωή μας. Πως έχουμε μεγαλώσει και πως μεγαλώνουμε τα παιδιά μας σχετικά με την υπευθυνότητα. Τέλος, ένα κλασσικό παράδειγμα που άκουγα και ακούω συνέχεια και δείχνει την ανθρώπινη τάση απόρριψης αποδοχής της ευθύνης. Όταν το παιδί μας δύο ή τριών χρονών έχει αρχίσει να περπατά, είναι λίγο απρόσεχτο, δεν βλέπει μπροστά του, χτυπά στον τοίχο, πέφτει και αρχίζει να κλαίει. Τι κάνει αμέσως η μαμά, παππούς, γιαγιά κλπ; «Αγάπη μου χτύπησες; Ο τοίχος φταίει, θα δείρω τον τοίχο». Δέρνουμε τον τοίχο για να σταματήσει το παιδί να κλαίει, μαθαίνοντας το οτι δεν έχει καμία ευθύνη το ίδιο που δεν έβλεπε μπροστά του, αλλά φταίει ο τοίχος που ήταν ακίνητος. Μεταθέτουμε αμέσως την ευθύνη αλλού ακομά και όταν είναι φανερά δική μας. Αναρωτιέμαι αν περιμένουμε απο αυτόν τον ενήλικα αύριο να αναλαμβάνει τις ευθύνες του στην σχέση του,στη δουλεία του, στην ζωή του γενικά. Υπάρχουν χιλιάδες τέτοια παραδείγματα, μικρά περιστατικά που συμβαίνουν καθημερινά, που θα μπορούσαμε απλά να αγκαλιάσουμε το παιδί, να του θυμίσουμε πόσο γενναίο είναι και οτι την επόμενη φορά να είναι πιο προσεκτικό το ίδιο. Το παιδί μετέπειτα θα μάθει να προσέχει και είναι η απόδειξη οτι η ανάληψη της ευθύνης μόνο επικοδομητική μπορεί να είναι για την εξέλιξη της ζωή μας και της νοοτροπίας μας. (Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος, αλλά η ευκαιρία σου για να μάθεις).
Η ζωή μας είναι δική μας, οι επιλογές και οι αποφάσεις μας είναι μόνο δικές μας. Ας αναλάβουμε την πλήρη ευθύνη στο τιμόνι της ζωής μας και να την οδηγήσουμε εκεί που εμείς θέλουμε. Να γιορτάσουμε τις επιτυχίες μας και να μάθουμε απο τις αποτυχίες μας, με πλήρη υπευθυνότητα και χωρίς δικαιολογίες.
*Παιδαγωγός BSc, M.Ed
Σύμβουλος Προσωπικής Ανάπτυξης για ενήλικες και παιδιά
