Πώς το παιγνίδι συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού;

ΤΗΣ ΝΙΚΟΛΕΤΑΣ ΠΙΤΣΙΛΛΙΔΟΥ*

     Το παιχνίδι, αποτελεί βασικό κομμάτι στην ανάπτυξη του παιδιού, αφού έχει καθοριστικό ρόλο στην γνωστική, κοινωνική, σωματική και ψυχο-συναισθηματική του ανάπτυξη καθώς και στην ανάπτυξη λόγου.  Το παιδί μέσα από το παιχνίδι, έχει την δυνατότητα να κινηθεί ελεύθερα, να χρησιμοποιήσει την φαντασία του δημιουργώντας ένα δικό του φανταστικό κόσμο, να εκφράσει τα συναισθήματα του και να μάθει τον εαυτό του. Σύµφωνα µε τη βιβλιογραφία, το παιχνίδι αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό της οµαλής ανάπτυξης του παιδιού, µαθαίνει να εργάζεται και να αγαπά, αλλά και να δοµεί την αυτοεκτίμησή του (Υouell, 2008. Hewes, 2007).

    Συγκεκριμένα, το µη δομημένο παιχνίδι φαίνεται πως βοηθά τα παιδιά να αναπτυχθούν σε όλους τους επιµέρους τοµείς: σωµατικά, κινητικά, γνωστικά και κοινωνικά. (Frost, Wortham, Reifel, 2012; Community Health and the Built Environment Project Team, 2011). Από την άλλη, τα παιδιά που δεν έχουν την ευκαιρία ή και τον χρόνο να παίξουν ποιοτικά, η ανάπτυξη τους καθυστερεί και προχωρά µε αρκετές ελλείψεις (Υouell, 2008). Η απουσία του παιχνιδιού από τη ζωη του παιδιού, ίσως συνδέεται με χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, μειωμένης ικανότητας διαχείρισης στρεσογόνων καταστάσεων και επίλυσης συγκρούσεων, μειωμένα επίπεδα κινητικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, μειωμένη αυτοεκτίμηση και διαχείριση αποτυχίας.

     Αντιθέτως, μέσω του παιχνιδιού το παιδί αποκτά και αναπτύσσει  την αυτοεικόνα, αυτοπεποίθησή και αυτοεκτίμηση του, όπως επίσης και τον σεβασμό για την προσωπικότητα των άλλων. Επιπλέον, το παιχνίδι πολλές φορές λειτουργεί σαν μέθοδος εκτόνωσης του παιδιού σε διάφορες καταστάσεις της καθημερινότητάς του που το φορτίζουν με στρες, ένταση, θυμό.

     Ας δούμε λοιπόν πως συμβάλλει το παιχνίδι στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού:

Γνωστική ανάπτυξη

• Βοηθά στην βελτίωση της ικανότητας συγκέντρωσης και προσοχής και στην ανάπτυξη λόγου.
• Προωθεί και αναπτύσσει τη νοητική ευελιξία, δημιουργικότητα, φαντασία και τις δεξιότητες επίλυσεις προβλημάτων.
• Βοηθά στην κατανόηση των σχημάτων, χρωμάτων, των σχέσεων μεταξύ των αντικειμένων κ.α.

Κοινωνική ανάπτυξη:

• Το παιδί έχει την δυνατότητα στην δημιουργία φιλικών σχέσεων και μαθαίνει να συνεργάζεται με άλλα παιδιά ή ενήλικες.
• Αναπτύσσονται και εξασκόνται δεξιότητες σημαντικές όπως το να περιμένει την σειρά του, να μοιράζεται, να επιλύει συγκρούσεις, να σέβεται και να κατανοεί τα συναισθήματα των γύρω του.
• Μαθαίνει και αποδέχεται τους κοινωνικούς κανόνες και λειτουργεί μέσα σε αυτούς, κάτι το οποίο θα διευκολύνει την μετέπειτα προσαρμογή του.

Σωματική και κινητική ανάπτυξη

• Το παιδί γυμνάζει το σώμα του
• Μαθαίνει και εξασκείται στο να πηδά, τρέχει, χοροπηδά, σκαρφαλώνει κ.α.
• Βοηθά το παιδί στον κινητικό συντονισμό, ενδυνάμωση του μυϊκού τόνου, στην ισορροπία και στον καλύτερο έλεγχο των κινήσεων.
• Βοηθά στην ανάπτυξη της αδρής και λεπτής κινητικότητας -δραστηριότητες ζωγραφικής, χαρτοκοπτικής κ.α.
• Βοηθά στην ανάπτυξη του οπτικο-κινητικού συντονισμού.

Συναισθηματική ανάπτυξη:

• Το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματα του – θετικά και αρνητικά
• Αποκτά αυτοπεποίθηση μέσω διαφόρων δεξιοτήτων και με αυτό τον τρόπο καλύπτει τις ανάγκες του για εκτίμηση και διάκριση.
• Δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να δημιουργήσει ένα δίκο του κόσμο δοκιμάζοντας ρόλους και καταστάσεις, αντιμετωπίζοντας έτσι ισχυρά συναισθήματα όπως του φόβου, επιτυχίας κ.α.
• Ενισχύεται η φαντασία του, ανακαλύπτει τα όρια του εαυτού του και ενισχύει τον αυτοέλεγχο του.
• Προσφέρει το αίσθημα χαράς, ικανοποίησης και διασκέδασης – συναισθήματα που προωθούν την υγιεί ψυχική υγεία.

     Παιχνίδι, χωρίς την συμμετοχή και των γονιών δεν γίνεται!!Το παιχνίδι αναπτύσσει και ενδυναμώνει την επικοινωνία και την σχέση των γονέων με τα παιδιά τους. Συμμετέχοντας ή απλά παρατηρώντας τα παιδιά να παίζουν, οι γονείς αποκτούν μία μοναδική ευκαιρία που τους βοηθά να καταλάβουν το πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά τους, τον κόσμο γύρω τους. Με τον τρόπο αυτό οι γονείς μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες, τα συναισθήματά και τις σκέψεις τους,  με αποτέλεσμα να μπορούν πιο αποτελεσματικά να συνεργαστούν και να έρθουν πιο κοντά στα παιδιά τους.

*Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος (Αρ. Μητρ. 489)