47 αποχρώσεις της αλήθειας

ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*

Ένα νησί.

Πρώτη ΕΟΚΑ.

Ένας Μακάριος.

Ένας Διγενής.

Πολλοί ήρωες.

Πολλοί προδότες.

Δεκατρία φυλακισμένα μνήματα.

Ένα κράτος.

Ένα σύνταγμα.

Δετατρία φυλακισμένα σημεία.

Ένας διχασμός.

Δεύτερη ΕΟΚΑ.

Ένας εμφύλιος.

Ένα πραξικόπημα.

Μία εισβολή.

Ημί-κατοχή.

Εκατοντάδες αγνοούμενοι.

Χιλιάδες  νεκροί.

Δεκάδες χιλιάδες αντίσκηνα.

Εκατοντάδε χιλιάδες πρόσφυγες.

Ένας άγνωστος στρατιώτης.

Και πάλι αμέτρητοι ήρωες.

Δύο σημαίες.

Και πάλι αμέτρητοι προδότες.

Ένας εθνικός ύμνος.

Οι μισοί, μπροστά στον ύμνο, όρθιοι, με σφιγμένες γροθιές, συγκινούνται, δακρύζουν.

Οι άλλοι μισοί, μπροστά στον ύμνο, καθήμενοι, με σφιγμένες ψυχές, τον καθυβρίζουν.

Πολλά κόμματα.

Καμία ενότητα.

Ένα Κυπριακό πρόβλημα.

Καμία λύση.

Μία διχοτόμηση.

Μία πράσινη γραμμή.

Πολλές κόκκινες γραμμές.

Ένα ψευδοκράτος.

Μερικά οδοφράγματα.

Πολλά συρματομπλέγματα.

Πολλές ταυτότητες.

Πολλές αλήθειες.

Πολλά ψέματα.

Πολλά διαβατήρια.

Πολλοί ορισμοί για τον ήρωα.

Πολλοί ορισμοί για τον προδότη.

Καμία ελευθερία.

Καμία ειρήνη.

ΚΑΜΙΑ ΕΥΘΥΝΗ.

Έχουν περάσει από τότε 47 ολόκληρα χρόνια.

Αυτές είναι 47 αλήθειες για το τι πιστεύουν πολλοί Έλληνες Κύπριοι ότι είναι η Κύπρος. Πολλοί από αυτούς είναι γονείς, οι οποίοι στέλλουν κάθε Σεπτέμβρη τα παιδιά τους στα σχολεία για να μάθουνε γράμματα. Να μάθουν μέσα από σύμφωνα, φωνήεντα, αριθμούς, δεξιότητες, αξίες, να διακρίνουν στη ζωή τους το καλό από το κακό. Το ψέμα από την αλήθεια. Ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα κατά την ταπεινή μου άποψη, έχει την υποχρέωση να ολοκληρώννει πολύπρευρα τις μαθητικές προσωπικότητες, καθιστώντας τις ικανές να παράξουν πολιτισμό μέσα από ένα πλουραλισμό χαρισμάτων, τα οποία χαρίσματα μπορεί κανείς να συναντήσει με απερίγραπτη έκπληξη και χαρά στις σχολικές τάξεις και αυλές.

Οι 47 πικρές, αλλά μεγάλες αλήθειες, στις οποίες προλογικά αναφέρθηκα, πολλές φορές επιδέχονται αμέτρητες ερμηνείες, σε σημείο που οι σύγχρονοι μαθητές, να υφίστανται ένα εγγκεφαλικό βομβαρδισμό αληθείας και να έρχονται στα σχολεία, έχοντας ο κάθε ένας μια δική του ξεχωριστή αφήγηση για το ποιος είναι, από πού έρχεται και τελικά να μην είναι σε θέση να ξέρει ποιος θα μπορούσε να ήτανε σήμερα, αν η αλήθεια ήταν άλλης απόχρωσης από αυτήν  που του ζωγράφισαν και του μάθαν πως είναι.

Οι 47 αυτές αλήθειες, με οδήγησαν ως εκπαιδευτικό, να συλλογιστώ προσωπικά την ευθύνη μου, να ψάξω μέσα μου να βρω την αλήθεια μου, την οποία μοιράζομαι μαζί με όλους εσάς που θα διαβάσετε το άρθρο μου. Ζούμε στο 2021. Αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω δημόσια το συλλογισμό μου, για να γνωρίζουν οι γονείς και οι μαθητές μου, ότι ακόμα και ο δάσκαλος της Κύπρου παλεύει να πετάξει από πάνω του τα παραμύθια και να μάθει όσο γίνεται τη μία αλήθεια.

Σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα, σ’ ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα,

οι γονείς της Κύπρου μας,

εμπιστεύονται τα παιδιά τους, σε δασκάλους,

για να μπορέσουν αυτές οι εφηβικές ψυχές,

να σταματήσουν να χύνουν το ΔΑΚΡΥ,

να βρουν μέσα από το φωτεινό μονοπάτι της αγωγής,

ένα τέλος στο αδιέξοδο,

καταφέρνοντας κάποια στιγμή,

να λυτρωθούν από από τον πόνο της αγνωσίας της ημικατεχόμενης γης,

και να γωρίσουν τα ματωμένα της χώματα, μέσα από λέξεις εκόνες και χρώματα παλιάς εποχής.

Το πρόβλημα όμως δεν έγκειται μόνο στην παροχή μιας ψευδογνώσης.

Το πρόβλημα διογκώνεται,

όταν η γνώση αναπαράγεται σε πολλά αντίτυπα, με εγωπαθείς υποκειμενικές αφηγήσεις, που εμποδίζουν την προσπάθειά σου να κατανοήσεις τι νιώθεις.

Σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα, σ’ ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα,

οι γονείς της Κύπρου μας,

εμπιστεύονται τα σπλάχνα τους, σε δασκάλους,

για να μπορέσουν αυτά τα παιδιά να βγάλουν μια ΑΚΡΗ,

να βρουν μέσα από το φωτεινό μονοπάτι της αγωγής,

μια έξοδο,

καταφέρνοντας κάποια στιγμή,

ν’ απεγκλωβιστούν μέσα  από το λαβύρινθο

του πολυδαίδαλου, ιστορικού τους αυτοπροσδιορισμού.

Το πρόβημα όμως δεν έγκειται μόνο στην απειλή του ψευδομινόταυρου.

Το πρόβλημα διογκώνεται,

όταν ο λαβύρινθος είναι γεμάτος με μονοπάτια με διαφορετικές οπτικές της αλήθειας.

Σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα, σ’ ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα,

οι γονείς της Κύπρου μας,

εμπιστεύονται το πολυτιμότερο κομμάτι της ζωής τους, σε δασκάλους,

για να μπορέσουν αυτά τα παιδιά να βγάλουν μια ΝΑΡΚΗ,

να βρουν μέσα από το φωτεινό μονοπάτι της αγωγής,

μια διέξοδο,

καταφέρνοντας κάποια στιγμή,

 ν’ αποναρκοθετήσουν και να τετραγωνίσουν τον  κύκλο

μιας ιστορικά πολυβασανισμένης, αιματοβαμμένης εποχής.

Το πρόβλημα όμως δεν έγκειται μόνο στον τετραγωνισμό του ψευδοκύκλου.

Το πρόβλημα διογκώνεται,

όταν ο κύκλος αυτός, είναι  φαύλος μέσα από τις πολλαπλές αποχρώσεις της αλήθειας του.

Κάθε χρόνο όταν πλησιάζει η 15^η του Νιόβρη, ημέρα ανακήρυξις του Ψευδοκράτους, θυμάμαι ως μαθητής του ιστορικού Λυκείου Παλουριώτισσας, το οποίο βρίσκεται στα σύνορα της πράσινης γραμμής, όλοι οι μαθητές πηγαίναμε στα οδοφράγματα, για να διαδηλώσουμε την αντίδραση και τον αποτροπαιασμό μας, για την ίδρυση αυτού του εκτρώματος. Δεν ήμασταν πιο αθώα παιδιά από τα σημερινά. Ούτε οι δασκάλοι μας από άλλον πλανήτη. Όμως θυμάμαι πολύ καλά πως βαδίζαμε σε μία κοινή πορεία, με τα τα ίδια συνθήματα, τον ίδιο ζήλο, τον ίδιο παλμό, τα ίδια τραγούδια. Μια διαδήλωση με κοινό παρονομαστή την αποκήρυξη ενός ψευδό-κράτους και την διακήρυξη της μίας αλήθειας.

Τα χρόνια πέρασαν γρήγορα και στο ίδιο Λύκειο δίδασκα πλέον ως καθηγητής. Οι πορείες όμως αποκήρυξης του ψευδοκράτους, ένιωσα να χρωματίζονται με τα παράξενα χρώματα μιας μεταμοντέρνας φιλελεύθερης έκφρασης της ιστορικής αλήθειας, καθοδηγούνη σκόπιμα προς διατάραξη της ενότητας και της προώθησης μιας νέας πολιτικής στάσης και τάξης, αυτής που ο καθένας διαδηλώνει ότι θέλει κατέχοντας και την αλήθεια και το δίκαιο.

Αυτά άκουγα έξω στην αυλή όταν έφευγαν οι μαθητές μου για τις εκδηλώσεις:

«Εμείς θα κρατάμε μόνο Κυπριακές σημαίες.

Εμείς θα κρατάμε μόνο Ελληνικές σημαίες.

Εμείς θα πάμε στην τάδε πορεία.

Εμείς θα πάμε στην άλλη πορεία.

Εμάς τα συνθήματά μας θα είναι κόκκινα.

Εμάς τα συνθήματά μας θα είναι μπλε

Η λύση είναι την Ομοσπονδία.

Η λύση είναι στα πράσινα coffeeshop, στην Ολλανδία».

Αγαπητοί μου φίλοι, συνάδελφοι, γονείς, μαθητές.

Ο πόνος μου έγκειται, στο πως η Κύπρος μας,

δεν ήτανε  από καταβολής κόσμου,

η μοιρασμένη νήσος των Πατριωτών και των Φασιστών.

Θα ήθελα να υψώσω τη φωνή μου και να φωνάξω με όλη τη δύναμη της ψυχής μου πως ήρθε η ώρα να γραφτεί ξανά η ιστορία.

Να συμφωνήσουμε επιτέλους όλοι τι θα λέμε στα παιδιά μας.

Να διαλέξουμε λίγα γράμματα του αλφαβήτου και να ομοφωνήσουμε όλοι για τους κοινούς ορισμούς.

Ένας μόνο ορισμός για τον ήρωα.

Ένας μόνο ορισμός για τον προδότη.

Υ.Γ (1)

Φέτος ζήτησα από τους μαθητές μου, αντί άλλου project, να ψάξουν,

να ρωτήσουν, να διαβάσουν, να μάθουν, για τα πρώτα Χριστούγεννα των προσφύγων της Ματωμένης Κύπρου του 1974, μέσα στα αντίσκηνα, χωρίς τους ανθρώπους τους, χωρίς τη θάλασσα τους, χωρίς τα βουνά τους, χωρίς τα σπίτια τους, χωρίς την καρδιά τους.

Μεταφέρω σε όλους μας, την ελπίδα που είδα να ξαναγεννιέται στις τάξεις μου.

Την ώρα που παρουσίαζαν τις εργασίες τους, παρατηρούσα τα πρόσωπά τους.

Πολλοί ήταν συγκλονισμένοι.

Λίγοι από αυτούς δακρυσμένοι.

Αυτά τα λίγα δάκρυα που είδα να κυλούν από τα μάτια των μαθητών μου,

με έπεισαν ότι ίσως αυτοί, κάποια στιγμή, μπορέσουν να ζωγραφίσουν την ιστορία με λιγότερες αποχρώσεις.

Ας βρούμε την τόλμη να το παρά-δεχτούμε.

47 αποχρώσεις είναι πολλές.

Εμείς αποτύχαμε.

Υ.Γ (2)

Το εμείς αποτύχαμε, δεν έχει μέσα του αγένεια.

Είναι  «πληθυντικός ευγενείας».

* Θεολόγος Εκπαιδευτικός

Τεχνική και Επαγγελματική Σχολή Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Μακάριος Γ' Λευκωσίας