‘Ενα διαμάντι ανεκτίμητης εκπαιδευτικής αξίας που δυστυχώς έχει αφεθεί στο έλεος του χρόνου
ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΤΡΥΦΩΝΟΣ*
Για περισσότερες από έξι δεκαετίες, η κατασκήνωση του Προδρόμου του Υπουργείου Παιδείας έχει φιλοξενήσει δεκάδες χιλιάδες παιδιά από όλη την Κύπρο. Ένας χώρος απλός αλλά γεμάτος ζωή, μέσα στην καρδιά της φύσης, που λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για τη βιωματική μάθηση, τη κοινωνικοποίηση και φιλία μεταξύ παιδιών, την επαφή με το φυσικό περιβάλλον και την ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, έξω από τα όρια της σχολικής αίθουσας.
Η δική μου προσωπική διαδρομή με την κατασκήνωση ξεκινά πριν σχεδόν 35 χρόνια, ως παιδί. Επέστρεψα ως νέα εκπαιδευτικός της Κύπρου πριν από κάποια χρόνια και, πιο πρόσφατα, συνοδεύοντας παιδιά της διασποράς από τη Μεγάλη Βρετανία. Η εμπειρία για αυτά τα παιδιά, που συχνά αντικρίζουν για πρώτη φορά την Κύπρο, είναι συγκινητική: ένα μείγμα χαράς, θαυμασμού, αγάπης και σύνδεσης με τις ρίζες τους.
Αξίζει να σημειωθεί η εξαιρετική συμβολή του προσωπικού των κατασκηνώσεων του Υπουργείου Παιδείας (κ. Παυλίδης Στέλιος και κ. Στέλιος Οδυσσέως), καθώς επίσης και των Επιθεωρητών Δημοτικής Εκπαίδευσης και γενικότερα του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας. Το έμπρακτο ενδιαφέρον και η διαρκής στήριξή τους αποτελούν θεμέλιο για τη συνέχιση και την ποιότητα του θεσμού ιδιαίτερα για την παροικία και τα παιδιά της παροικίας. Οι άνθρωποι αυτοί, συχνά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, εργάζονται με αφοσίωση, φροντίδα και επαγγελματισμό, προσφέροντας στα παιδιά αξέχαστες εμπειρίες και ουσιαστική εκπαίδευση.
Τα παιδιά της διασποράς που φιλοξενήθηκαν πρόσφατα στην κατασκήνωση έμαθαν τόσα πολλά για την Κύπρο: για τη γλώσσα, την ιστορία, τις παραδόσεις, τη φύση, την μεσαιωνική και βυζαντινή ιστορία μας- μέσα από τις εκδρομές, το δάσος, το νερό, την αγροτική ζωή, τα τοπία και τους ανθρώπους. Σε μόλις λίγες ημέρες, κατάφεραν να νιώσουν τον τόπο τους, να τον αγαπήσουν, να τον καταλάβουν και να τον αισθανθούν μέσα από την ζεστή και γενναιόδωρη κυπριακή φιλοξενία, τόσο στην κατασκήνωση όσο και σε κάθε επίσκεψη. Αυτό δεν συνέβη τυχαία, αλλά χάρη στη φροντίδα και την καθοδήγηση όσων εμπλέκονται στον θεσμό και στην ουσιαστική πολιτική του Υπουργείου Παιδείας να επενδύει στα παιδιά της διασποράς με ενέργειες ουσίας και όχι εντυπώσεων.
Από “παράδεισος” σε αμέλεια: Η αναγκαία παρέμβαση
Παρόλη την έμπρακτη και καθόλα επαγγελματική και προσεγμένη προσπάθεια του ΥΠΑΝ σε σχέση με το πρόγραμμα των εκπαιδευτικών κατασκηνώσεων, αυτό που με τα λύπης μας παρατηρήσαμε είναι η άθλια κατάσταση των εγκαταστάσεων. Αυτή η πραγματικότητα των εγκαταστάσεων μάς προσγειώνει απότομα. Κατά την επίσκεψή μας τον Μάιο του 2023, ήταν φανερό πως δεν έχουν πραγματοποιηθεί ουσιαστικές βελτιώσεις εδώ και δεκαετίες. Τα κτίρια, οι υποδομές και ο εξοπλισμός χρειάζονται άμεση και σοβαρή ανακαίνιση. Δεν πρέπει να δεχτούμε να βλέπουμε την κατασκήνωση να γερνά και να παρακμάζει, όταν έχει τόσα να προσφέρει. Θα ήταν πραγματικά κρίμα να σβήσει μια εμπειρία με τόσο βαθύ παιδαγωγικό, πολιτισμικό και κοινωνικό αποτύπωμα.
Η αξία της βιωματικής μάθησης και της κοινωνικής συνοχής
Η διεθνής ερευνητική κοινότητα τεκμηριώνει τα οφέλη της βιωματικής μάθησης εδώ και χρόνια. Μέσα από την επαφή με τη φύση, τις ομαδικές δραστηριότητες και την αυτονομία, τα παιδιά αποκτούν εμπιστοσύνη, υπευθυνότητα, κριτική σκέψη και δεξιότητες ζωής. Η κατασκήνωση είναι ένα περιβάλλον όπου όλα αυτά δεν διδάσκονται, αλλά βιώνονται.
Η θετική επίδραση της εκπαιδευτικής κατασκήνωσης του ΥΠΑΝ στον Πρόδρομο επεκτείνεται και στο χωριό του Προδρόμου. Όταν λειτουργεί η κατασκήνωση, ο τόπος γεμίζει ζωή: οι κάτοικοι έρχονται σε επαφή με νέες γενιές, ο τόπος αναπνέει. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την περιφερειακή ανάπτυξη είναι προφανής και αμοιβαία ωφέλιμη.
Τώρα είναι η στιγμή – Όχι αύριο
Η αναβάθμιση της κατασκήνωσης του Προδρόμου δεν είναι πολυτέλεια. Είναι αναγκαιότητα. Με έναν σωστά δομημένο σχεδιασμό, με εμπλοκή του κράτους, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών, των μικρών επιχειρήσεων που ίσως να θέλανε να βοηθήσουν οικονομικά, και με μικρή οικονομική συνεισφορά από τους συμμετέχοντες, ο χώρος αυτός μπορεί να μεταμορφωθεί σε ένα πρότυπο παιδαγωγικό και πολιτιστικό κέντρο (δημιουργία μικρού παιχνιδότοπου στον ήδη υπάρχοντα χώρο, αλλαγή κρεβατιών, ανοικοδόμηση των δωματίων, της πολυθεματικής αίθουσας, των ντουζιέρων, των τουαλέτων, των πόρτων και παραθύρων, του χώρου του βοηθητικού προσωπικού, των γηπέδων κτλ. Χορηγίες, συνεργασίες με ιδρύματα και ευρωπαϊκά προγράμματα μπορούν να στηρίξουν την προσπάθεια, προσέγγιση μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων για ανεύρεση οικονομικών πόρων μέσα από δωρεές, όλα μπορούν να προσφερθούν για το ξεκίνημα αλλαγών.
Η κατασκήνωση του Προδρόμου είναι κάτι παραπάνω από ένας τόπος. Είναι ένα σύμβολο μιας παιδείας που επιλέγει να διδάσκει με συναίσθημα, εμπειρία και ουσία. Είναι ένας ζωντανός χώρος αγάπης για την Κύπρο, για τον άνθρωπο, για το περιβάλλον.
Οφείλουμε όλοι - Υπουργείο, εκπαιδευτικοί, γονείς, τοπική κοινωνία - να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, ώστε αυτό το πολύτιμο κεφάλαιο να μην χαθεί. Γιατί το να βλέπεις ένα παιδί να κοιτά το δάσος, να ρωτά, να μαθαίνει, να συνδέεται με τον τόπο του μέσα σε λίγες μόνο μέρες… είναι ανεκτίμητο.
Ας μην αφήσουμε την κατασκήνωση να γερνά σιωπηλά. Ας τη βοηθήσουμε να ανθίσει ξανά - και μαζί της, όλα όσα αντιπροσωπεύει.
*Εκπαιδευτικός ΚΕΑ (Διευθύνουσα Σχολείου Αγίας Τριάδας Μπέρμιγχαμ, Ην. Βασίλειο
