ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΠΟΛΑΣ ΧΑΤΖΗΝΕΟΦΥΤΟΥ* *
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, ως ευλογία, ως χρέος και τιμή, καταθέτω τα δικά μου ψήγματα λέξεων… προς τιμή της γλώσσας μας, η οποία ευελπιστώ ότι θα μπορέσει να διασωθεί αφού αναδυθεί μέσα από τη δίνη της σύγχρονης εποχής. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο (2017) θέσπισε την 9η Φεβρουαρίου, ημέρα θανάτου του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού, ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας. Η 21η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε από την Ουνέσκο (2000) ως μέρα γλωσσών, δίνοντας έμφαση στη μητρική γλώσσα. Η ευρωπαϊκή πολιτική για τη μητρική Γλώσσα στο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) τονίζει ότι η Ένωση «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας».
Το διαχρονικό φαινόμενο της γλωσσικής ακηδίας και γενικότερα του ωχαδερφισμού, ως ιδεολογία αλλά και ως στάση ζωής, τείνει να κυριαρχήσει σε όλα τα ανθρώπινα επίπεδα. Περιφερόμενη εναγωνίως ωσάν διάτρητο ιμάτιον, η γλώσσα που μού ἔδωσαν η ἑλληνική [1] άγεται και φέρεται χωρίς χρώμα, χωρίς άρωμα και ενίοτε χωρίς ψυχή... Το φαινόμενο της έλλειψης προτύπων, γλωσσικών και μη, επιτείνει και εντείνει το υπάρχον πρόβλημα καθώς εκτείνεται και προεκτείνεται σε επικίνδυνες ατραπούς.
Το πρόβλημα της γλώσσας είναι πολυδιάστατο. Αφενός μεν οι υποστηρικτές της βυσσομανούν για την κουλτούρα της ξενομανίας και του μιμητισμού και αφετέρου δε οι πολέμιοι της μιλούν για άγονη προγονολατρεία. Το φαινόμενο αυτό μας ταλανίζει από αρχαιοτάτων χρόνων επιτυγχάνοντας να πλήττει τη γλώσσα μας και να επηρεάζει αρνητικά τους τομείς της Παιδείας, της Οικονομίας, της Κοινωνίας, της Πολιτείας καθώς και της Εκκλησίας.
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η χρήση των greeklish έχει οδηγήσει τη γλώσσα μας σε μια άμετρη και ασύστολη κακοποίηση, σε ένα σταδιακό αφανισμό, σε μια ανεπιστρεπτί αλλοίωση του χαρακτήρα της. Η ασυδοσία και ανεκτικότητα στο θέμα της γλώσσας έχει υπονομεύσει και νοθεύσει το γλωσσικό μας ένστικτο. Είναι άξιο θαυμασμού και απορίας το γεγονός ότι χώρες που δεν έχουν μητρική την ελληνική, όπως η Αγγλία, διδάσκονται Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά από το Δημοτικό, το ίδιο και Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ουκρανία, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία. Αυτό δεικνύει, αποδεικνύει και καταδεικνύει την αξία της ελληνικής γλώσσας, και τη θέση που κατέχει στις χώρες αυτές, καθώς εκλαμβάνεται ως αδιάψευστος φορέας ενός λαμπρού πολιτισμού.
Τι δέον γενέσθαι; Το κουβάρι της γλώσσας προτίθεται να μας διδάξει πολλά. Ελλείπουν παντελώς από τα παιδιά μας τα πρότυπα του ήθους, της ανθρωπιάς, της εντιμότητας και του σεβασμού στην ανθρώπινη ύπαρξη. Η δημοκρίτεια ρήση ότι η γλώσσα είναι ο άγγελος της ψυχής, αποτελεί το στέρεο κρηπίδωμα για την εθνική μας συνείδηση και την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Το βαρύ έργο της διάσωσης της γλωσσικής μας κληρονομιάς ορθώνεται μπροστά μας ως χρέος και τιμή! Ως πολίτες, ως γονείς και ως εκπαιδευτικοί… κουβαλούμε μαζί μας τις μνήμες με τα αρώματα του πολιτισμού μας, των ηθών, των εθίμων μας και της ταυτότητάς μας. Όσο και αν ακούγεται σιβυλλική η δήλωση για σημερινή κακοποίηση της γλώσσης[2], δεν παύει να αποτελεί για εμάς πρόκληση και πρόσκληση για επαναφορά των παιδιών μας στις αλλοτινές αξίες: πίστη, σεβασμό και αγάπη στον συνάνθρωπό μας, αυτοπειθαρχία και ανεκτικότητα, αρετές πανανθρώπινες και αιώνιες που έχουν πια αναχθεί στη σφαίρα του μαγικού, του φανταστικού και του παραμυθιού.
Η έλλειψη παιδείας περιθωριοποιεί, γκετοποιεί και υψώνει ανυπέρβλητα τείχη! Η ελληνική γλώσσα, το δικό μας μπουκέτο με τα δικά μας αρώματα της θρησκείας, της πνευματικής αρετής και της σοφίας, οι ατέλειωτοι αγώνες των προγόνων μας για να κρατήσουμε την ελληνική γλώσσα παρά τους κατακτητές έπαψαν να έχουν τόση σημασία.
Θα επιχειρήσω να προβληματίσω και να υπενθυμίσω για την ανάγκη επαναφοράς της γλώσσας ως φορέα πολιτισμού και έντιμου δίαυλου επικοινωνίας. Η γλώσσα θα είναι πάντα αυτή που θα κουβαλά αγόγγυστα κάθε λογής μπουκέτα με λογιών λογιών τα αρώματα. Η ευθύνη της σωστής χρήσης αλλά και της σωστής διαχείρισης της ελληνικής αποτελεί ύψιστο καθήκον του δάσκαλου, του πολιτικού, του δημοσιογράφου, του γονέα, του φίλου, της παρέας… Ο δημόσιος λόγος οφείλει να υψώσει το ανάστημά του γιατί με τη συνεχή και αλματώδη επανάσταση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, ο καθένας από εμάς στο όνομα του δημοκρατικού του δικαιώματος, τοποθετείται, σχολιάζει, επιχειρηματολογεί… Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις, όπου χωρίς επιχειρηματολογία, χωρίς πειθώ, χωρίς συνταίριασμα λογικής και σκέψης, θρυμματίζουν συθέμελα αξιοπρέπεια, οικογένεια και πολύ συχνά και ανθρώπινες υπάρξεις. Η γλώσσα καθρεφτίζει την ψυχή μας. Οι ψηφίδες του λόγου ορθώνουν, εξυψώνουν αλλά και καταβαραθρώνουν… Ο άνθρωπος εκτίθεται καθημερινά μπροστά σε χίμαιρες και συμπληγάδες, σε σειρήνες και ωκεανούς, που υπάρχουν ή και ενυπάρχουν… Που υποβόσκουν ή και υποφώσκουν … Μονάχη ἔγνοια ἡ γλώσσα μου στίς ἀμμουδιές τοῦ Ὁμήρου[3].
Η παιδεία επιβάλλεται να αξιοποιεί αενάως τον γλωσσικό πλούτο της μητρικής γλώσσας, της ελληνικής έτσι ώστε να καταστήσει τον άνθρωπο αυτάρκη όχι μόνο στην κοινωνία της αγοράς αλλά πρώτιστα της ανθρωπιάς! Με το πινέλο της ελληνικής μας γλώσσας ας ζωγραφίσουμε κι ας τραγουδήσουμε τον άνθρωπο για τον Άνθρωπο για να μπορέσουμε επιτέλους να Τον στηρίξουμε, αφού πρώτα Τον υποστηρίξουμε.
*Φιλόλογος, Πρώτη Λειτουργός Εκπαίδευσης, ΥΠΠΑΝ
