Πώς βελτιώνονται τα κίνητρα και οι επιδόσεις των μαθητών στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΗ*

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2022 από το δίκτυο Ευρυδίκη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (European Education and Culture Executive Agency) με τίτλο «Increasing achievement and motivation in mathematics and science learning in schools»*.

Αυτή η έκθεση παρέχει νέες πληροφορίες σχετικά με το τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικές αρχές σε ολόκληρη την Ευρώπη για να ενισχύσουν τα κίνητρα των μαθητών, να αυξήσουν τις επιδόσεις και να βοηθήσουν όσους υστερούν, ειδικά στη μάθηση των μαθηματικών και των φυσικών επιστημών.

Στα βασικότερα σημεία της έκθεσης σημειώνονται τα εξής:

Η εκπαίδευση στα μαθηματικά και τις φυσικές  επιστήμες διαδραματίζει καίριο ρόλο στον εφοδιασμό των παιδιών και των νέων με τις απαραίτητες δεξιότητες, γνώσεις και απόψεις για να είναι υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες στις ταχέως μεταβαλλόμενες και τεχνολογικές κοινωνίες μας.

Ωστόσο, στοιχεία από διεθνείς έρευνες μαθητών, όπως αυτή του προγράμματος διεθνούς αξιολόγησης μαθητών (PISA), που πραγματοποιήθηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), δείχνουν ότι, Ευρωπαϊκή Ένωση των 27, ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων ηλικίας 15 ετών – περίπου το 23% το 2018 – δεν επιτυγχάνει βασικά επίπεδα δεξιοτήτων στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Συγκεκριμένα, οι μαθητές με κοινωνικοοικονομικά μειονεκτήματα υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις, γεγονός που αναδεικνύει σημαντικά ζητήματα ισότητας.

Τα βασικά μηνύματα της έκθεσης, εστιάζονται στα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, που είναι κοινά στα εκπαιδευτικά συστήματα με χαμηλότερα επίπεδα των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες. Αυτά είναι:

• Όσο υψηλότερο είναι το ποσοστό των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τόσο υψηλότερο είναι το ποσοστό αυτό στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της παροχής ολοκληρωμένης μαθησιακής υποστήριξης για μαθητές που υστερούν στις πρώτες τάξεις της σχολικής εκπαίδευσης.
• Οι μαθητές από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα υπερεκπροσωπούνται μεταξύ των ατόμων με χαμηλές επιδόσεις σε όλα τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα. Επομένως πρέπει να ληφθούν μέτρα για να αμβλυνθεί αυτό το πρόβλημα.
• Η συμμετοχή εκπαιδευτικών με εξειδίκευση στην υποστήριξη ατόμων με χαμηλές επιδόσεις μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της παροχής μαθησιακής υποστήριξης.
• Οι χώρες που εφαρμόζουν εθνικές (κεντρικές) εξετάσεις στα μαθηματικά τείνουν να έχουν καλύτερα αποτελέσματα στους μαθητές που δεν διαθέτουν βασικές ικανότητες αριθμητικής. Οι εθνικές εξετάσεις μπορούν να παρέχουν ένα σταθμισμένο επίπεδο αναφοράς και, ως εκ τούτου, μπορούν να διορθώσουν για τους εκπαιδευτικούς ή το σχολείο την  προκατάληψη στη βαθμολόγηση.
• Η αύξηση του χρόνου που αφιερώνεται στην εκμάθηση μαθηματικών ή φυσικών επιστημών στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε συνδυασμό με τα μέτρα στήριξης που παρέχονται σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τα ποσοστά χαμηλών επιδόσεων      
• Στο κατώτερο δευτεροβάθμιο επίπεδο (γυμνάσιο), τα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρώπης καθορίζουν τη διδασκαλία των επιστημονικών μαθημάτων να γίνεται χωριστά (π.χ. βιολογία, φυσική ή χημεία), συνήθως για 2-4 χρόνια.

Η έκθεση εισηγείται να παρθεί ένας συνδυασμός μέτρων πολιτικής που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αριθμητικού και επιστημονικού εγγραματισμού.

Τα μέτρα αφορούν:

• Μαθησιακή υποστήριξη κατά τη διάρκεια της επίσημης σχολικής ημέρας, που οργανώνεται ή παρέχεται από εκπαιδευτικούς ενισχυτικής διδασκαλίας
• Μεγαλύτερο συνολικός χρόνος διδασκαλίας για τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, ιδίως στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση·
• Συστηματική παρακολούθηση των επιδόσεων των μαθητών (δηλ. εθνικές εξετάσεις).
• Περιεχόμενο προγράμματος σπουδών που προάγει τον προβληματισμό και σχετίζεται με τη ζωή των μαθητών.

Πηγή: European Commission / EACEA / Eurydice, 2022. Increasing achievement and motivation in mathematics and science learning in schools. Eurydice report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. (https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/publications/mathematics-and-science-learning-schools-2022)

*Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης

Φυσικής / Γεωγραφίας