ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
Η προσέγγιση των Παγκύπριων Εξετάσεων επιφέρει, για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου, την επιτακτική ανάγκη για αναμέτρηση με μία από τις πλέον κρίσιμες φάσεις της μαθητικής τους πορείας, όπου η ακαδημαϊκή επίδοση αποκτά, κατ’ εξοχήν, αποφασιστική βαρύτητα στην κατεύθυνση της εισόδου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ωστόσο, σε αυτή τη διαδικασία συνυπάρχουν οι επιδιώξεις για την επίτευξη των απαιτούμενων ακαδημαϊκών στόχων, και οι εξαιρετικά επώδυνες ψυχολογικές και συναισθηματικές πιέσεις που ανακύπτουν από την πρόκληση να αντεπεξέλθει κανείς σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων απαιτήσεων.
Οι επίπονες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μαθητές
Η υπέρμετρη πίεση για την επίτευξη της καλύτερης δυνατής απόδοσης, η ακατάπαυστη ανησυχία για την επαγγελματική και ακαδημαϊκή τους πορεία, καθώς και η εξαιρετικά αυξημένη απαιτητικότητα της προετοιμασίας, επηρεάζουν σε βάθος τη συναισθηματική και ψυχική ευημερία των μαθητών. Ο φόρτος αυτός, σε συνδυασμό με την αίσθηση μιας έντονης αβεβαιότητας και της αναπόφευκτης υπερκόπωσης, ενδέχεται να καταλήξει σε συνθήκες υπερβολικής πίεσης και να προκαλέσει έντονα συναισθηματικά και ψυχολογικά προβλήματα.
Ο βαθύς φόβος του αβέβαιου μέλλοντος ενδέχεται να προκαλέσει τη συνακόλουθη διαταραχή των ψυχικών ισορροπιών, με τις μαθησιακές τους δυνατότητες να περιορίζονται εξαιτίας του αυξανόμενου άγχους. Η ανεπαρκής προετοιμασία για την διαχείριση αυτών των ψυχολογικών πιέσεων, ιδίως σε περιπτώσεις που οι μαθητές ήδη αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο, ενδέχεται να αναδειχθεί σε έναν καταλυτικό παράγοντα για την επιδείνωση της ψυχικής τους κατάστασης.
Η υπέρτατη σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης
Η ανθεκτικότητα του μαθητικού πληθυσμού στις προκλήσεις της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής δοκιμασίας δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τις ακαδημαϊκές ικανότητες, αλλά και από την ισχυρή ψυχική υποστήριξη που λαμβάνει ο κάθε μαθητής. Η ενίσχυση της ψυχολογικής στήριξης και της συναισθηματικής υποστήριξης από φορείς εκπαίδευσης, οικογένειες και ψυχολόγους είναι ενδεδειγμένη, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι μαθητές θα αντεπεξέλθουν με ευστοχία σε αυτήν την δοκιμασία.
Η υιοθέτηση μεθόδων ενίσχυσης της συναισθηματικής νοημοσύνης, της αυτοεκτίμησης και της ικανότητας αυτογνωσίας καθίσταται απαραίτητη για τη σταθεροποίηση της συναισθηματικής κατάστασης των μαθητών. Παράλληλα, η προώθηση στρατηγικών διαχείρισης του άγχους, όπως η οργανωτική διαχείριση του χρόνου, η σωματική άσκηση και η ψυχική χαλάρωση, είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της συναισθηματικής ευημερίας τους.
Αναγκαία είναι η καθοδήγηση των μαθητών από εκπαιδευτικούς και γονείς, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι η αξία τους δεν μετράται μόνο από τις εξετάσεις και ότι η αποτυχία δεν είναι η απόλυτη καταδίκη.
Η ενθάρρυνση για την υιοθέτηση μιας θετικής νοοτροπίας, που εστιάζει στην πρόοδο και όχι μόνο στο αποτέλεσμα, ενδέχεται να αποτελέσει τη βάση για τη βελτίωση της ψυχικής τους κατάστασης κατά την περίοδο των εξετάσεων.
Εξειδικευμένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση του άγχους
1. Οργάνωση και στρατηγική προετοιμασίας
Η εφαρμογή ενδεδειγμένων μεθόδων καταμερισμού του χρόνου και η δημιουργία ολοκληρωμένων προγραμμάτων προετοιμασίας ενδυναμώνουν τον μαθητή, περιορίζοντας τις πιέσεις και ενισχύοντας την αίσθηση του ελέγχου στην εκπαιδευτική διαδικασία.
2. Υποστήριξη από εκπαιδευτικά ιδρύματα
Η συνεχής ψυχολογική καθοδήγηση και η ενίσχυση των δράσεων για την υποστήριξη των μαθητών, μέσω ειδικών συνεδριών και διαδραστικών μεθόδων καθοδήγησης, καθίστανται κρίσιμες για την ενίσχυση της συναισθηματικής ανθεκτικότητας.
3. Εκπαίδευση στην ανθεκτικότητα
Η ανάπτυξη στρατηγικών ενίσχυσης της ψυχικής ανθεκτικότητας, προκειμένου να βοηθηθούν οι μαθητές να ξεπεράσουν εμπόδια και δυσκολίες, είναι ουσιώδης για την αποτελεσματική διαχείριση των αντιξοοτήτων που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής πορείας.
Συμπεράσματα
Η υπερβολική πίεση που ασκείται στους μαθητές κατά τη διάρκεια των Παγκύπριων Εξετάσεων δεν πρέπει να καταλήξει σε εκτροπή από την ψυχική τους ευημερία. Η ενίσχυση των ψυχολογικών στρατηγικών και η ολιστική υποστήριξη από το οικογενειακό και εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι κεφαλαιώδους σημασίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ψυχική και συναισθηματική ισορροπία των μαθητών. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν με επιτυχία, όχι μόνο στις εξετάσεις, αλλά και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σε κάθε στάδιο της ζωής τους.
*Εκπαιδευτικός ΤΕΣΕΚ ΜΑΚΑΡΙΟΣ Γ
