Τους θέλουμε τους Συμβούλους

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ*

Πολλοί και πηχυαίοι οι τίτλοι για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Εύηχοι, λαμπεροί και εντυπωσιακοί. Φτάνει να γίνεται ντόρος και να προκαλείται συζήτηση. Μέσα σε αυτό το πολυδιαφημισμένο πλαίσιο πήρε η μπάλα και τους καθηγητές Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής. Το γιατί δεν το ξέρει κανείς ή μάλλον καλύτερα κάποιοι το ξέρουν αλλά δεν μας το λένε. Ο κλάδος, όμως, βρίσκεται σε μια πρωτοφανή υποστελέχωση. Σχολεία των 600 μαθητών με ένα σύμβουλο να αγωνίζεται να ανταπεξέλθει στις τρομερές απαιτήσεις τους συστήματος. Οι αριθμοί υπάρχουν και τους γνωρίζουν. Από την άλλη και εκεί που υποτίθεται έγινε στελέχωση μπορεί να υπάρχουν 3 διαφορετικοί σύμβουλοι σε ένα σχολείο, οι οποίοι πολλές φορές χρειάζεται να συστεγαστούν. Με αυτό τον τρόπο εννοείται ότι είναι δύσκολο να τηρηθεί το κομμάτι της εχεμύθειας. Ο μαθητής είναι πολύ φυσικό να μην νιώθει άνετα και να μην μπορεί να μιλήσει. Οι ελλείψεις πολλές. Αναρωτιέται κανείς …όταν παραδείγματος χάριν χρειάζονται κάποιες περιόδους για τις άλλες ειδικότητες δεν συμπληρώνονται; Αφήνουν λόγου χάριν ένα τμήμα χωρίς φιλόλογο δυο περιόδους την εβδομάδα;

Ο ρόλος του συμβούλου στα σχολεία πλέον είναι πολυσχιδής, απαιτητικός κάποιες φορές και επικίνδυνος. Ο ρόλος του αποτελείται από δύο βασικούς πυλώνες. Αυτό της συμβουλευτικής που έχει να κάνει με όλα τα προβλήματα, δυσκολίες που πιθανόν να αντιμετωπίζει ένα παιδί. Μέσα σε αυτό το κομμάτι , μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνονται προσωπικά προβλήματα, οικογενειακά, οικονομικά, σεξουαλική κακοποίηση, χρήση ουσιών, αυτοχειρία, εκφοβισμός.  Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση χρειάζεται συντονισμός υπηρεσιών, από το Σύμβουλο με διδακτικό προσωπικό σχολείου, καθηγητές / τριες , υπεύθυνο τμήματος και διεύθυνση, γονέων, υπηρεσία εκπαιδευτικής ψυχολογίας, γραφείο ευημερίας/ κοινωνικούς λειτουργούς της επιτροπής ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης για θέματα στήριξης / αλφαβητισμού. Ο συντονισμός όλων αυτών βεβαίως, δεν γίνεται πάντοτε με τους γρήγορους ρυθμούς που επιθυμεί ο κάθε σύμβουλος και σχολείο αλλά με καθυστέρηση και χρονοβόρες διαδικασίες λόγω υποστελέχωσης σε Συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού αλλά και στις άλλες υπηρεσίες.  

 Από την άλλη υπάρχει το κομμάτι του επαγγελματικού προσανατολισμού. Αυτό σημαίνει, ότι παρέχει βοήθεια στους μαθητές για την επιλογή του σωστού κλάδου από το Γυμνάσιο στο Λύκειο. Στην Α΄ τάξη μεταξύ άλλων θα δοθεί βοήθεια και επεξήγηση για τις ομάδες προσανατολισμού στην Β’ Τάξη. Ο κάθε μαθητής έχει την ευκαιρία να περάσει από το γραφείο του Συμβούλου για να πάρει οποιεσδήποτε πληροφορίες χρειάζεται, θα επεξηγηθεί επίσης, η διαδικασία σε ένα μαθητή που θέλει να αλλάξει κατεύθυνση από Α΄ Λυκείου στη Β’. Από τη Β’ Λυκείου στη Γ Λυκείου ο μαθητής πάλι θα περάσει από το γραφείο του Συμβούλου για επίλυση αποριών σχετικά με την αλλαγή κατεύθυνσης, ή αλλαγή μαθημάτων. Η Γ ‘ Λυκείου γίνεται ακόμα πιο απαιτητική. Είναι μια χρονιά κομβική για το μέλλον του κάθε παιδιού. Είναι η χρονιά που πιθανόν θα καθορίσει το μέλλον του. Γίνεται ενημέρωση όλων των μαθητών για τις σπουδές, για τις επιλογές που έχουν σε Κύπρο και εξωτερικό. Θα δοθεί πληροφόρηση για τις παγκύπριες, για τη συμπλήρωση των Μηχανογραφικών, την εξαγωγή των αποτελεσμάτων και πολλά άλλα που χρειάζονται απάντηση.

Είναι και κάποιοι που στρέφουν τα πυρά εναντίον των συμβούλων του δημοσίου. Κατηγορούνται, ότι δεν γνωρίζουν την δουλειά τους, ότι δίνουν λάθος πληροφορίες ή ότι δεν βοηθούν τα παιδιά που επιθυμούν να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Οι γονείς, καταφεύγουν σε ιδιωτικά γραφεία, όπου πληρώνουν υπέρογκα ποσά. Οι πληροφορίες κάποτε είναι λανθασμένες, ή δίνονται από ανθρώπους που δεν έχουν σαν αντικείμενό τους τη συμβουλευτική. Αυτό είναι κάτι που μπορεί εύκολα να διασταυρωθεί.

Γιατί όμως ο σύμβουλος του δημοσίου δεν έχει χρόνο για να δώσει αυτές τις επιπλέον πληροφορίες; Δεν έχει χρόνο γιατί είναι αντιμέτωπος με βουνό θεμάτων και άπειρες προκλήσεις. Χρειάζεται να γίνει στάθμιση των δράσεων που θα λάβει. Στις πλείστες περιπτώσεις τα προσωπικά προβλήματα λειτουργούν εις βάρος του ρόλου της επαγγελματικής καθοδήγησης εφόσον είναι πρακτικώς αδύνατον λόγω έλλειψης χρόνου, μεγάλου φόρτου εργασίας αλλά και αυξημένου αριθμού μαθητών ανά σύμβουλο.  

Είναι δικαίωμα του κάθε παιδιού να λάβει τις σωστές πληροφορίες. Είναι αδιανόητο, το ότι ξοδεύονται τόσα χρήματα για κάτι που κανονικά θα έπρεπε να υποστηρίζεται από τη δημόσια εκπαίδευση.

Παράλληλα, ο σύμβουλος είναι αυτός που έχει την εκπαίδευση να παρέχει υπηρεσίες ενδυνάμωσης σε μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες είτε προσωπικές είτε οικογενειακές.

Και ερχόμαστε στο σήμερα.

Ζοφερό μου φαίνεται. Ο ρόλος του συμβούλου υποβαθμίζεται συνεχώς, ενώ, πραγματικά όταν απουσιάζει από το σχολείο, χωρίς υπερβολή, το σχολείο παραμένει στάσιμο.

Είτε κάποιοι κάνουν τα στραβά μάτια και ωραιοποιούν την κατάσταση που συμβαίνει στα κυπριακά σχολεία με την παραβατικότητα να βρίσκεται στο ναδίρ, είτε γίνεται  πολύ ξεκάθαρα και επίτηδες προκειμένου να προωθηθούν άλλου τύπου συμφέροντα.

Η κατάσταση στα σχολεία αντικατοπτρίζει την κοινωνία μας και την νοοτροπία μας. Μια νοοτροπία της πλάκας, της έλλειψης μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, «της ππάτσιας» ή όπως πολύ καλύτερα μπορεί να αποδώσει η Κυπριακή του «μιλλοσφοτζίσματος».

Μόνο προβληματισμό και σοβαρό σχεδιασμό χρειάζεται. Ας αφήσουν στην άκρη τις πελατειακές σχέσεις και μικροκομματικές σχέσεις και ας επιτέλους ασχοληθούν με την ουσία.  

*Καθηγήτρια ΣΕΑ