Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ Γ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ*

Όταν ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, 2.500 χιλιάδες χρόνια πριν αναφερόταν στις ασθένειες της εποχής δεν φανταζόταν κανείς ότι αυτή η σοφή ρήση του θα προσλαβάνει ειδικότερα σήμερα διαστάσεις ενός σωτήριου modus vivendi για τον άνθρωπο. Την ίδια στιγμή που δυστυχώς ως λαός δεν είμασταν εώς τώρα τόσο προνοητικοί, η πολιτεία παρά τις κάποιες δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες παραλείψεις της λειτούργησε υπεύθυνα και το κράτος, που πολλές φορές στήσαμε όλοι μας στον τοίχο, έδειξε πρωτοφανέρωτα αντανακλαστικά. Θα γίνει όμως το  «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» ο κανόνας;

Χωρίς να θέλω να μπω στα χωράφια των ειδικών, τους οποίους σέβομαι, θεωρώ χρέος μου να εκφράσω κάποιους προβληματισμούς μου όσον αφορά την πρόθεση που έχει εκφραστεί και επίσημα για επάνοδο των μαθητών της Γ΄ Λυκείου στα θρανία πριν από τις εξετάσεις. Δεν έχω αμφιβολία ότι μία τέτοια απόφαση θα τύχει πολύ σοβαρής μελέτης από τους ειδικούς. Όμως θα ήθελα να θέσω ενώπιον σας κάποια δεδομένα.

1. Τα σχολεία ως γνωστόν δεν είναι ένας στατικός χώρος. Υπάρχει μία συνεχής κίνηση εκπαιδευτικών, μαθητών, άλλου προσωπικού καθώς και αντικειμένων και άρα δεν είναι τόσο απλό να λειτουργήσουν αποτελεσματικά τα όποια μέτρα αυτοπροστασίας. Γι' αυτό το λόγο αλλά και για τους άλλους γνωστούς λόγους διασποράς που δεν χρειάζεται να αναφέρω, όλες σχεδόν οι χώρες έχουν προχωρήσει στο κλείσιμο των σχολείων στο πρώτο πακέτο των μέτρων τους. Η δε Ιταλία έχει μόλις αποφασίσει σήμερα ότι τα σχολεία θα ανοίξουν πλέον τον Σεπτέμβριο.

2. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι έχουμε να κάνουμε με παιδιά και εφήβους που όσο κι αν θέλουμε να τους πιστώσουμε με ωριμότητα και υπευθυνότητα εντούτοις υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που δεν πειθαρχούν δυστυχώς ακόμα και στα πολύ απλά. Αρκετά παιδιά εκ της φύσεως τους έχουν άγνοια κινδύνου. Επομένως τα σχολεία δεν είναι μία άλλη κρατική υπηρεσία ή μία τράπεζα, όπου όλοι οι εργαζόμενοι και οι επισκέπτες ακολουθούν πιστά τις οδηγίες και τα πρωτόκολλα. Τα σχολεία λοιπόν μπορούν να συγκριθούν μόνο με τις υπεραγορές και τα νοσοκομεία όσον αφορά τη διακίνηση και τη συγκέντρωση ατόμων. Εκεί δηλαδή που παρατηρήθηκαν τα περισσότερα κρούσματα στην Κύπρο.

3. Ένας άλλος προβληματισμός μου έγκειται στην ανεπάρκεια πολλών εγκαταστάσεων και στην έλλειψη υποδομών στα σχολεία μας. Όπως έχουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα οι χώροι των σχολείων δεν  ανταποκρίνονται επαρκώς στις αυξημένες ανάγκες αυτοπροστασίας και πρόληψης. Ο καθηγητικός σύλλογος για παράδειγμα, είναι ένας χώρος όπου αναπόφευκτα συνωστίζεται ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων και εκεί υπάρχει μία διαρκής κίνηση για να διεκπεραιωθούν οι ανάγκες των μαθημάτων. Αρκετές αίθουσες ακόμη δεν διαθέτουν τον σωστό εξαερισμό. Το ίδιο συμβαίνει και με τις καντίνες, όπου οι μαθητές αναπόφευκτα θα συγκεντρωθούν για να εξυπηρετηθούν. Υπό την ευθύνη ποιων όμως και πώς;

4. Πριν ληφθεί μία τέτοια απόφαση θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ένας μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών που διδάσκουν στη Γ' λυκείου ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω ιατρικού προβλήματος. Ποιοι λοιπόν θα κληθούν να τους αντικαταστήσουν;

5. Έχει λεχθεί πολλάκις από επίσημα χείλη ότι τα παιδιά θα εξεταστούν στην ύλη που έχουν διδαχθεί στο σχολείο. Άρα, η όποια επιστροφή στις αίθουσες διδασκαλίας θα εξυπηρετήσει μόνο τις ανάγκες μιας επανάληψης ως επί το πλείστον. Τότε προς τι όλη αυτή η προσπάθεια για επαναλήψεις μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης; Έχουμε εδώ και καιρό καταβάλει μία τιτάνια προσπάθεια να βοηθήσουμε τα παιδιά παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια ενός εγχειρήματος δεν είχε καν τα βασικά προπαρασκευαστικά εφόδια.

6. Έχουν ήδη εκφραστεί και από τους ίδιους τους γονείς αλλά και τους μαθητές πολλοί προβληματισμοί όσον αφορά τη χρήση των λεωφορείων. Δεν επιθυμούν λένε να χρησιμοποιήσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς αυτή τη δεδομένη στιγμή και άρα η προσέλευση των μαθητών στο σχολείο  τίθεται  και αυτή εν αμφιβόλω.

Καταλήγοντας, έχω τις αμφιβολίες μου κατά πόσο η επιστροφή στις αίθουσες διδασκαλίας πριν από τις εξετάσεις για την Γ' Λυκείου κάτω από αυτές τις περιστάσεις θα είναι παραγωγική. Συνάμα, πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να διακινδυνεύσουμε τα όσα έχουμε πετύχει ως τώρα. Επομένως, η πιο ασφαλής αλλά και ουσιαστική απόφαση είναι η όσο το δυνατόν γρηγορότερη ανακοίνωση της εξεταστέας ύλης και ταυτόχρονα η ενίσχυση και η αξιοποίηση της τεχνολογίας. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση παρόλα τα προβλήματα χρησιμοποιείται ήδη εδώ και χρόνια στα πανεπιστήμια και μπορεί να δώσει λύσεις αλλά και να αποβεί ωφέλιμη στην εκπαιδευτική διαδικασία όχι μόνο σε αυτές τις ακραίες συνθήκες της πανδημίας. Μπορεί να αποτελέσει ένα επιπρόσθετο εργαλείο που θα εκσυγχρονίσει αλλά και θα εμπλέξει και τους ίδιους τους μαθητές περισσότερο στη μαθησιακή διαδικασία. Ας εκμεταλλευτούμε αυτό το διάστημα μέχρι τον Σεπτέμβριο για να προετοιμάσουμε μεθοδικά και όχι πρόχειρα τα σχολεία μας σε όλους τους τομείς και να προλάβουμε πιθανή νέα «αναζωπύρωση» της πανδημίας το φθινόπωρο. Ας μας βρει πανέτοιμους αυτή τη φορά για να μην χρειαστεί να ξαναζήσουμε ως σύγχρονοι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι.

Νίκος Γ. Νικολάου

Φιλόλογος