ΤHS ΦΑΙΔΡΑΣ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ*
Μεγαλώσαμε όλοι με τις διδαχές μιας συγκεκριμένης κουλτούρας, η οποία αναπόφευκτα λειτουργεί ως δύναμη που διαμορφώνει την συμπεριφορά μας, τα συναισθήματα και τον τρόπο σκέψης μας. Σε μια βαλίτσα “backpack”, όπως την ονομάζω, κουβαλάμε όλα όσα μας δόθηκαν απο γονείς, σχολείο, φίλους, εμπειρίες, βιβλία, κτλ.
Στο δρόμο της ζωής, καθώς πορεύεται κανείς, φτάνει μπροστά στην ανάγκη, να δώσει νόημα στο περιεχόμενο της βαλίτσας.
Και τότε το συνειδητοποιεί.
Εισέρχεται, χωρίς να το υποψιάζεται, σ’ ενα διαρκές ταξίδι αναζήτησης. Άλλοι αναζητούν το νόημα της ζωής, τον προορισμό του ανθρώπου, άλλοι απαντήσεις σε ανεξήγητα φαινόμενα, την επιβεβαίωση της θεωρίας των πάντων, άλλοι πάλι αναζητούν την ευτυχία, την επιτυχία, το χρήμα, την επαγγελματική και προσωπική ολοκλήρωση και άλλοι ποιό έγινε πρώτο η κότα ή το αυγό, πώς ανοίγει το βαζάκι της μαρμελάδας και γιατί αναγράφει στο κουτί δημητριακών το προφανές “ανοίξτε εδώ”. Ερωτήματα κάθε λογής.
Ο Αβραάμ Μάσλοου τοποθετεί τις βασικότερες ανάγκες του ανθρώπου σε πυραμίδα, την κορυφή της οποίας κατέχει η ανάγκη αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης. Η πορεία προς την αυτοπραγμάτωση είναι ένα καθοριστικό και συνάμα συγκλονιστικό ταξίδι που όταν φτάνει κανείς στο τέλος αναφωνεί την γνωστή φράση “εύρηκα”, χωρίς να μπορεί να εξηγήσει πολλά πολλά στους άλλους. Είναι θα λέγαμε η προσωπική κατάκτηση της αλήθειας, η απάντηση στην κρίσιμη ερώτηση που όλοι λίγο πολύ, αργά ή γρήγορα κάνουμε: Ποιός είμαι;
Αγαπητέ Τελειόφοιτε/η,
απευθύνομαι σε σένα, που εναγωνίως αναμένεις τα αποτελέσματα των παγκύπριων εξετάσεων. Απο την Γ’ τάξη γυμνασίου “αναγκάστηκες” να πάρεις κάποιες σημαντικές αποφάσεις που αφορούν την εκπαιδευτική και επαγγελματική σου κατεύθυνση.
Στην λήψη τέτοιων αποφάσεων, ταλαντεύτηκες μεταξύ προσωπικών και κοινωνικών κινήτρων. Είχες να αντισταθμίσεις τα δικά σου θέλω, ενδιαφέροντα, ικανότητες, αξίες, με τα θέλω, τα μπορώ, τις αντιλήψεις και τις αξίες των ανθρώπων που σε περιβάλλουν. Παράγοντες, που ασυνείδητα πολλές φορές επηρεάζουν και διαμορφώνουν την επαγγελματική σου ταυτότητα. Ακόμα και τώρα που είσαι πρό των πυλών να “γευτείς” τα αποτελέσματα των επιλογών σου, δεν είσαι απόλυτα σίγουρος για την ορθότητα των αποφάσεων σου. Αναμενόμενο.
Η ζωή καλώς ή κακώς σε περνάει απο πολλές εξετάσεις, όχι πάντα γραπτές. Αυτό που πρέπει να κρατήσεις, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της γραπτής σου επίδοσης, είναι ότι, αυτού του είδους εξετάσεις ΔΕΝ καθορίζουν το ποιός είσαι και το ποιός μπορείς να γίνεις.
Η επαγγελματική και προσωπική σου ταυτότητα δεν διαμορφώνεται άπαξ και δια παντός, μέσα σε ένα κύκλο μαθημάτων και εξετάσεων. Αντιθέτως είναι μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης μέσα απο την οποία αποκτάς μεταδεξιότητες που σε βοηθούν να λαμβάνεις σημαντικές για σένα αποφάσεις, να εξελίσσεσαι, να προσαρμόζεσαι και να πλησιάζεις ολοένα και περισσότερο στην πολυπόθητη αυτογνωσία.
Η πορεία είναι εξελικτική.
Τώρα είσαι εδώ, αύριο κάπου αλλού. Η ικανότητα ευελιξίας/προσαρμοστικότητας στα εκάστοτε κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, είναι το κλειδί μιας επιτυχημένης επαγγελματικής πορείας. Τι κι αν ξεκίνησες να γίνεις δικηγόρος, νοσηλευτής, καθηγητής, μηχανικός κτλ. και στην πορεία δεν σου βγήκε; Τι κι αν σου βγήκε αλλά δεν έχει το ενδιαφέρον που προσδοκούσες; Τι κι αν φτάσεις στου δρόμου τα μισά και δεν βρίσκεις νόημα εκεί που είσαι;
Φύγε! δεν είσαι δέντρο! Κάνε αυτό που θέλεις ΕΣΥ. Άσε τον εαυτό σου να είναι αυτός που έμελλε να είναι εξαρχής, έστω κι αν αυτό προϋποθέτει κι άλλες θυσίες.
Ο Ηράκλειτος με την διαχρονική του φράση, “τα πάντα ρεί”, υπενθυμίζει ακόμη και σήμερα την ρευστότητα της ζωής. Πολλές φορές ο άνθρωπος, ακόμη και ο πιο προνοητικός, βρίσκεται μπροστά σε καταστάσεις που δεν μπορεί να ελέγξει, είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο.
Η έντονη ρευστότητα της επαγγελματικής ζωής, σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες μεταβολές στον τομέα της εργασίας ενισχύουν την αβεβαιότητα πραγματοποίησης των αρχικών επαγγελματικών σχεδίων των ατόμων και ενδυναμώνουν το ρόλο, τον οποίο μη προβλέψιμοι παράγοντες μπορούν να διαδραματίζουν στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Για τον παραπάνω λόγο το ζητούμενο στις μέρες μας δεν είναι μόνο η εύρεση κάποιας εργασίας. Στην επιδίωξη αυτή προστίθεται η μέριμνα για τη διατήρησή της ή την αντικατάστασή της, αν χρειαστεί, με κάτι ισάξιο και συμβατό με τα επαγγελματικά ιδεώδη και τις αξίες των εργαζομένων. Όλα αυτά διαμορφώνουν, τις τελευταίες δεκαετίες, μια νέα τάξη πραγμάτων που την χαρακτηρίζουν η «αταξία», η αβεβαιότητα και η αμφισβήτηση, η οποία συνοδεύεται από πολλές προκλήσεις αλλά και φόβους και αγωνία για το μέλλον.
*Καθηγήτρια Μέσης Εκπαίδευσης
15 βήματα δρόμος ανάπτυξης - Εικονογραφημένο
