Για να μην χτίζουμε κάστρα στην άμμο

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΑΛΛΟΥΜΑ*

Οι ξένες γλώσσες και ειδικότερα τα Αγγλικά, ως παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας, συμβάλλουν στη διάπλαση του ενεργού, δημοκρατικού, παγκόσμιου πολίτη, που ως γνωστόν, αποτελεί τον σημαντικότερο στόχο του ΥΠΠΑΝ. Ωστόσο, όσο το μάθημα των Αγγλικών παραμένει υποβαθμισμένο και  «ακρωτηριασμένο» στη Μέση Εκπαίδευση, αυτός ο στόχος δεν μπορεί να υλοποιηθεί πλήρως. Περαιτέρω, η εξαγγελία του ΥΠΠΑΝ στις 24 Αυγούστου 2020 για πιλοτική εφαρμογή εξετάσεων Cambridge για πιστοποίηση των γλωσσικών επιπέδων των Αγγλικών των μαθητών μας θα αποτελέσει ένα αποτυχημένο εγχείρημα, αν εφαρμοστεί με την υφιστάμενη κατάσταση που επικρατεί στη διδασκαλία και εκμάθηση της πρώτης ξένης γλώσσας.

Να θυμίσουμε ότι το μάθημα των Αγγλικών βγήκε λαβωμένο μέσα από την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση του 2015, αφού αφαιρέθηκαν 2.5 περίοδοι από τον εβδομαδιαίο διδακτικό του χρόνο (1.5 περίοδοι από την Γ΄ Γυμνασίου και 1 περίοδος από την Α΄ Λυκείου). Το πλήγμα που δέχτηκε το μάθημα στην καρδιά του, εντελώς αυθαίρετα και αδικαιολόγητα, κρατάει εδώ και 5 χρόνια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχει γίνει ακόμη αξιολόγηση της μεταρρύθμισης, αλλά ούτε διόρθωση των στρεβλώσεων που προέκυψαν και για τις οποίες ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Καθηγητών Αγγλικών  έχει ενημερώσει κατ΄ επανάληψη το ΥΠΠΑΝ. Επιπρόσθετα αναφέρουμε ότι οι ώρες διδασκαλίες του μαθήματος των Αγγλικών στην υποχρεωτική Μέση Εκπαίδευση είναι πολύ λιγότερος από τον μέσο όρο των ωρών διδασκαλίας στις χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης οι οποίες προσφέρουν κατά μέσο όρο 9% του διδακτικού χρόνου του ωρολογίου προγράμματος, ενώ η Κύπρος προσφέρει μόνο 6.9%. To ίδιο ποσοστό, 9%, ισχύει και για τις Eυρωπαϊκές χώρες (ΕU22)[i].

Επιδίωξη όλων των καθηγητών Αγγλικών ήταν και εξακολουθεί να είναι ΟΛΟΙ οι μαθητές του δημοσίου σχολείου να έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας σε καλό επίπεδο (Β2 στην κλίμακα ΚΕΠΑ[ii]) και ενδεχομένως ίση συμμετοχή σε Εξετάσεις Πιστοποίησης του γλωσσικού τους επιπέδου. Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει με το Νέο Ωρολόγιο Πρόγραμμα στα Λύκεια, αφού αν και δίνει στους μαθητές την επιλογή να έχουν ενισχυμένα Αγγλικά, αυτό δεν είναι εφικτό μιας και με τα ήδη υποχρεωτικά μαθήματα κατεύθυνσης που θα τους δώσουν  πρόσβαση στα ΑΑΕΙ, οι μαθητές δεν δύνανται να επιλέξουν άλλα μαθήματα και ειδικότερα μαθήματα ξένων γλωσσών. Επιπλέον, ο επαρκής χρόνος διδασκαλίας και εκμάθησης μια ξένης γλώσσας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την πετυχημένη εφαρμογή Εξετάσεων Γλωσσομάθειας. Σε αντίθετη περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος το δημόσιο σχολείο να καταλήξει να ωθεί τους μαθητές στην παραπαιδεία και στο τέλος να εξετάζει αυτά που οι μαθητές μαθαίνουν στα φροντιστήρια.

 Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας στη διδασκαλία και εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας αποτελεί και η διδασκαλία της από προσοντούχους εκπαιδευτικούς. Αυτό δυστυχώς δεν ισχύει στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση της Κύπρου, μιας και οι προσοντούχοι εκπαιδευτικοί είναι ελάχιστοι, ενώ αντίστοιχα στην Ελλάδα η διδασκαλία των Αγγλικών γίνεται εξολοκλήρου από καθηγητές Αγγλικών. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η ομαλή μετάβαση των μαθητών από το δημοτικό στο γυμνάσιο και υπάρχει συνοχή και αποτελεσματικότητα στη διδασκαλία της γλώσσας. Ενημερωτικά αναφέρουμε ότι ακόμη και στα νηπιαγωγεία, όπου πρόσφατα εισήχθη η δράση για τη δημιουργική ενασχόληση των μαθητών με την Αγγλική γλώσσα, οι μικροί μαθητές αλληλεπιδρούν με εκπαιδευτικό του κλάδου Αγγλικής Φιλολογίας παρουσία του/της νηπιαγωγού. Επιπλέον στα δημόσια σχολεία της Ελλάδας παρόλο που όλοι οι μαθητές αποφοιτούν έχοντας κατακτήσει το επίπεδο Β2+ και Γ1-  (σχεδόν πολύ καλή γνώση), η Πανελλήνια Ένωση Καθηγητών Αγγλικής Δημόσιας Εκπαίδευσης με πρόσφατο υπόμνημά[iii] της προς την Υφυπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων εισηγείται την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των Αγγλικών για να μπορούν οι μαθητές να πετυχαίνουν το επίπεδο Γ1+[iv] (πολύ καλή γνώση).

Καταληκτικά, είναι καιρός το ΥΠΠΑΝ να κάνει σοβαρά βήματα προς τα εμπρός και ακολουθώντας γλωσσική πολιτική να αναβαθμίσει γενικότερα τη διδασκαλία και εκμάθηση των ξένων γλωσσών στα δημόσια σχολεία.  Όλοι οι Κύπριοι μαθητές πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκμάθηση γλωσσών που θα τους καταστήσουν ανταγωνιστικούς επαγγελματικά, ακαδημαϊκά και οικονομικά. Ειδικότερα χρειάζεται η εκπλήρωση των σημαντικότερων τουλάχιστον προϋποθέσεων που έχουμε αναφέρει για τησωστή και επιτυχημένη εφαρμογή Εξετάσεων Γλωσσομάθειας. Σε αντίθετη περίπτωση ένα τέτοιο εγχείρημα θα καταντήσει κάστρο στην άμμο.