Παγκύπριες Εξετάσεις και Ειδική Αγωγή

Επιβεβλημένη στήριξη ή πλήγμα στο αδιάβλητο της διαδικασίας των εξετάσεων;  

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ*

«Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον»

Ως Σύμβουλος, ασχολούμουν με την Ειδική Αγωγή πολύ πριν ακόμη προταθεί ο Περί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Νόμος. Στα σχολεία την υπηρέτησα με πείσμα και ευσυνειδησία και τα τελευταία οκτώ χρόνια αναλαμβάνω, ως διοικητικά υπεύθυνος, την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του σχολείου όπου υπηρετώ. Κατά συνέπεια, έχω κάποια γνώση του τι συμβαίνει και αυτοί που με γνωρίζουν είμαι σίγουρος θα μου δώσουν το τεκμήριο της αγάπης μου για τα παιδιά που χρειάζονται ένα χέρι βοήθειας. Είναι για αυτό το λόγο που γράφω αυτό το κείμενο και θέλω, σας παρακαλώ, να το διαβάσετε κριτικά, να προβληματιστείτε αλλά και να πράξετε τα δέοντα, όσοι είστε σε θέσεις κλειδιά, για διόρθωση των κακώς εχόντων.

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΙΣ

Η μεγαλύτερη ανισότητα είναι η ίση αντιμετώπιση των άνισων.

Δεν μπορείς να αξιολογείς με τον ίδιο τρόπο δύο άτομα που δεν έχουν τις ίδιες αφετηρίες. Δεν μπορείς να βάζεις στο ίδιο καλάθι το μαθητή που δεν έχει τα βασικά για μαθησιακή επιβίωση, με αυτόν που έχει τα πάντα και να τους εξετάζεις πάνω στην ίδια βάση. Είναι για αυτό το λόγο που η ειδική αγωγή και εκπαίδευση εντάχθηκε στα σχολεία, για να δώσει βοήθεια σε αυτούς τους μαθητές να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Τους έδωσε περισσότερο χρόνο για να μπορέσουν να μετριάσουν αυτό που χάνεται με το αργό γράψιμό τους, απαλλαγή - εξαίρεση από την ορθογραφία για να αντισταθμίσουν τα κενά του παρελθόντος ή τον λειτουργικό αναλφαβητισμό τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, τους δίνονται μικρά διαλείμματα για να καταπολεμήσουν την υπερκινητικότητά τους, αλλά και απλοποίηση του κειμένου που εξετάζονται. Υπάρχει για παράδειγμα στα Νέα Ελληνικά, την ώρα της εξέτασης, φιλόλογος στην αίθουσα ο οποίος αφιερώνει αρκετό χρόνο για ανάγνωση και απλοποίηση του κειμένου και είναι στη διάθεσή αυτών των μαθητών για επίλυση αποριών επί του εξεταστικού δοκιμίου. Σε όλα αυτά προστέθηκε η διευκόλυνση του μεταγραφέα. Δηλαδή ο μαθητής εξετάζεται μόνος του σε άλλη αίθουσα, εκεί υπαγορεύει τις απαντήσεις και ο καθηγητής του τις αποτυπώνει στο χαρτί. Σχετικά πρόσφατα, εφαρμόστηκε και η πιστή αντιγραφή για μαθητές που έχουν κακογραφία ή δυσγραφία – υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο – όπου ο μαθητής εξετάζεται κανονικά και όταν τελειώσει το γραπτό του, κάθεται για άλλες τόσες ώρες μαζί με τον καθηγητή του ο οποίος το καθαρογράφει πριν σταλεί για διόρθωση. Υπάρχουν και άλλα, αλλά επί του παρόντος θα περιοριστώ σε αυτά.

ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Δεν μπορεί εύκολα να αμφισβητηθεί το αδιάβλητο των παγκυπρίων εξετάσεων. Είναι μια διαδικασία γερά δομημένη και είναι γι’ αυτό που πλέον αποτελεί κοινή αποδοχή η εγκυρότητα και αξιοπιστία τους.

Περί τα τέλη Φεβρουαρίου, αρχές Μαρτίου όπως κάθε χρόνο αρχίζει με πρόγραμμα η καταχώρηση των αιτήσεων στα γνωστά σε όλους τους μαθητές Κέντρα Συλλογής Αιτήσεων (Κ.Σ.Α.). Με πρόγραμμα οι μαθητές προσέρχονται με τη σειρά στην αίθουσα καταχώρησης των αιτήσεων, και βοηθούνται από καταχωρητές, για εισαγωγή των αιτήσεων στον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή. Δηλώνουν μαθήματα εξέτασης – τέσσερα για κάθε Πλαίσιο Πρόσβασης και τρία για το ΑΞΙΚ και τις σχολές Υπαξιωματικών – τελευταία χρονιά φέτος. Εκεί τυπώνεται το μηχανογραφικό τους και αφού το διαβάσουν προσεκτικά, το υπογράφουν. Τα αντίγραφα όπως και ο ψηφιακός φάκελος κλείνονται σε σακούλια ασφαλείας και παραδίδονται στην Υπηρεσία Εξετάσεων. Με το πέρας της διαδικασίας, σύμφωνα με τη νομοθεσία, δεν επιτρέπονται αλλαγές.

Τον Ιούνιο με πρόγραμμα και πάλι οι μαθητές παρακάθονται στις εξετάσεις, όλοι στο μάθημα των Νέων Ελληνικών και για σκοπούς πρόσβασης στα άλλα τρία μαθήματα του Πλαισίου τους. Αν δήλωσαν και σε άλλα Πλαίσια Πρόσβασης με διαφορετικές απαιτήσεις μαθημάτων τα εξετάζονται και αυτά. Εδώ να σημειώσουμε ότι για κάθε έγκυρο Πλαίσιο Πρόσβασης βγαίνει και ένας βαθμός ο οποίος τυγχάνει στατιστικής επεξεργασίας και συνήθως αναγωγής. Η εξέταση είναι αυστηρή, δομημένη με τέτοιο τρόπο για να μην αμφισβητείται από κανένα. Θεματοθέτες κλεισμένοι για να βγάλουν τα θέματα, ασφάλεια στην παράδοση, μεταφορά και κλείδωμα στα χρηματοκιβώτια από το χάραμα, ξεκλείδωμα και διανομή στις αίθουσες με ταχύτητα και ασφάλεια. Καμία διαρροή, επαγγελματισμός και ενσυναίσθηση από τους επιτηρητές. Σφράγιση με κόλλα ασφαλείας, δέσιμο και επιστροφή στα εξεταστικά κέντρα, ανακάτεμα και επιστροφή σε διορθωτές, όχι ένα αλλά δύο. Άνοιγμα του τετραδίου και αν υπάρχει απόκλιση στη βαθμολόγηση πάει και σε τρίτο διορθωτή.

Τέλος Ιουνίου, επιστρέφουν οι ανοικτές βαθμολογίες στα σχολεία, το αργότερο αρχές Ιουλίου βγαίνουν τα αποτελέσματα της Κύπρου και οι μαθητές γνωρίζουν αν εξασφάλισαν θέση στα Πανεπιστήμια της Κύπρου και στις Στρατιωτικές Σχολές της Ελλάδος, οι οποίες υπάγονται στο Κυπριακό Μηχανογραφικό. Παράλληλα, δίνεται και ένα Γενικός Βαθμός Πρόσβασης-Κατάταξης ο οποίος εξάγεται από όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα που δήλωσε ο μαθητής για πρόσβαση τον Μάρτιο. Αυτός είναι και ο βαθμός που τυγχάνει αναγωγής και με αυτό ο κάθε υποψήφιος δηλώνει αρχές Ιουλίου τις σχολές που τον ενδιαφέρουν και δικαιούται για την Ελλάδα, με βάση τα μαθήματα που δήλωσε το Μάρτιο και εξετάστηκε τον Ιούνιο για πρόσβαση (από φέτος ένα Επιστημονικό Πεδίο).

Τέλος Αυγούστου ανακοινώνονται τα αποτελέσματα για την Ελλάδα. Οι μαθητές μεταβαίνουν στις σπουδές τους μετά τη στρατιωτική θητεία και οι μαθήτριες τρέχουν την επόμενη μέρα να εξασφαλίσουν διαμονή σε μια συνήθως άγνωστη πόλη.

ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ

Τι γίνεται με τους μαθητές της Ειδικής Αγωγής που επιθυμούν να εξεταστούν στις Παγκύπριες Εξετάσεις; Έχουν αυτό το δικαίωμα;

Ασφαλώς και το έχουν και κανένας δεν μπορεί να τους το στερήσει. Κατά τη διαδικασία Μαρτίου που περιέγραψα πιο πάνω έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση προς την Υπηρεσία Εξετάσεων με όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά για να τους εγκριθούν διευκολύνσεις. Αίτημα μπορούν να κάνουν και άλλοι μαθητές οι οποίοι ποτέ δεν είχαν ειδική αγωγή. Οι διευκολύνσεις αυτές οι οποίες σχεδιάστηκαν για να μειώσουν τις ανισότητες αυτών των μαθητών μπορούν να αξιοποιηθούν και από άλλους που πέρασαν δώδεκα χρόνια στην εκπαίδευση χωρίς ούτε μια μέρα ειδικής αγωγής. Υποβάλουν τα σχετικά πιστοποιητικά, τα δικαιολογητικά που εξασφάλισαν με εκθέσεις/αξιολογήσεις ειδικών ή γιατρών και η επιτροπή που καταρτίζει το ΥΠΠΑΝ εξετάζει και αποφασίζει. Τα σχολεία ενημερώνονται μαζί με τους υποψήφιους για την απόφαση. Αυτό και πάλι είναι θεμιτό γιατί στην πορεία μπορεί να προκύψουν την τελευταία στιγμή κάποιες δυσκολίες, όπως μια σοβαρή τενοντίτιδα, που απαιτεί ξεκούραση, άρα μικρά διαλείμματα ή παράταση χρόνου, μεταγραφέα, πιστή αντιγραφή, κ.ά.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Την εποικοδομητική κριτική μου θα την ασκήσω σε όλα τα στάδια της πιο πάνω διαδικασίας και το πράττω δημόσια γιατί υπάρχει χρόνος να παρθούν μέτρα για διόρθωση όλων των αδυναμιών.

1. Είναι αργά να εξετάζονται στη διαδικασία Μαρτίου (ΚΣΑ) οι αιτήσεις για διευκολύνσεις. Δεν υπάρχει χρόνος να εξεταστούν με προσοχή και πιθανό να γίνονται λάθη.
2. Να μπουν περιορισμοί στις επιλογές. Δεν μπορεί να εξαιρείται από τα ορθογραφικά λάθη ο υποψήφιος και συνάμα να έχει επιλογές στη Φιλοσοφική Σχολή (Φιλόλογος) ή και στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής (Δάσκαλος).
3. Όταν ολοκληρώνεται η διαδικασία Μαρτίου να μην επιτρέπεται για κανένα λόγο να ανοίγει ξανά αυτή η διαδικασία, ότι και να συμβαίνει.
4. Μήπως έχουμε και εμείς αυξητικά κρούσματα τενοντίτιδας, όπως σε κάποια σχολεία της Ελλάδος, πριν από τις εξετάσεις;
5. Βοηθούμε αυτά τα παιδιά, εξασφαλίζοντας τους πρόσβαση σε τμήματα τα οποία θα δυσκολευτούν να ολοκληρώσουν;
6. Το σοβαρότερο για μένα είναι ο μεγάλος αριθμός των μαθητών που εξασφαλίζουν διευκολύνσεις. Κατά την περσινή χρονιά δήλωσαν 7352 και εξετάστηκαν 7295 υποψήφιοι και από αυτούς έδειξαν ενδιαφέρον για πρόσβαση 5465, ποσοστό που πλησιάζει το 75%. Με άλλα λόγια, τρεις στους τέσσερις είχαν πρόθεση να εισαχθούν στο Πανεπιστήμιο. Οι τελειόφοιτοι υποψήφιοι ήταν 7023. Από αυτούς οι 1009 αιτήθηκαν διευκολύνσεις, ποσοστό πάνω από το 14%. Άγνωστο για μας πόσοι εγκρίθηκαν και πόσοι από αυτούς ήταν και υποψήφιοι για πρόσβαση. Αν το πάμε στα άκρα και υποθέσουμε ότι αυτοί οι 1009 είναι μέσα σε αυτούς του 5465 υποψήφιους το ποσοστό ανεβαίνει πάνω από το 18%. Σχεδόν ένας στους πέντε. Χρειάζονται τόσοι μαθητές διευκολύνσεις; Διευκολύνσεις για να εισαχθούν στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κύπρου και της Ελλάδος;

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ

Πιο κάτω θα υποβάλω κάποιες απλές και εύκολα υλοποιήσιμες εισηγήσεις, φτάνει να υπάρχει η βούληση για υλοποίησή τους. Θα το προσεγγίσω διαφορετικά γιατί άλλωστε δεν λύνεις ένα πρόβλημα με τον ίδιο τρόπο που το δημιούργησες.

1. Μείωση του βαθμού δυσκολίας όλων των γραπτών. Δεν γίνεται μαθητές του 18 και του 19 να γράφουν δέκα και έντεκα στις εξετάσεις. Είναι μεν κατατακτήριες αλλά ο τρόπος διόρθωσης των γραπτών μόνο πλήγμα στην αυτοεικόνα των μαθητών μας προσφέρει και δικαίωμα κριτικής σε όσους είναι εκτός της παιδαγωγικής διαδικασίας. Παράλληλα, δε γίνεται γενικός βαθμός με ανοικτή βαθμολογία οκτώ και εννέα από τα είκοσι να γίνεται με την αναγωγή 17 και 18. Ναι, καλά διαβάσατε, δεν είναι πάντα δύο με τρεις μονάδες η αναγωγή. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πολύ μεγαλύτερη.
2. Περιορισμό των διευκολύνσεων. Δικαίωμα σε αυτές να έχουν μόνο τα παιδιά με κινητικά προβλήματα. Σε συνδυασμό με την πρώτη εισήγηση τα παιδιά της Ειδικής Αγωγής δεν θα έχουν καμία δυσκολία να γράψουν στις εξετάσεις. Να μη ξεχνάμε, επίσης, ότι το 2022 θα γίνει ο διαχωρισμός των εξετάσεων απόλυσης από αυτές της πρόσβασης.
3. Μείωση της ύλης και εξέταση πυρηνικών γνώσεων, αναλυτικής και κριτικής σκέψης. Μπορεί η γνώση να βασίζεται πάνω σε προυπάρχουσα γνώση αλλά είναι και δουλειά των Πανεπιστημίων να βοηθήσουν ένα μαθητή να μεταμορφωθεί σε άριστο φοιτητή και επιστήμονα. Στο παρόν στάδιο εξετάστε, βασικές, πυρηνικές γνώσεις, αυτό που χρειάζεται για να ξεκινήσει το ταξίδι.
4. Αύξηση του αριθμού των θέσεων, χωρίς επιπρόσθετο κόστος, με την εμπλοκή και των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Υπάρχουν τρόποι!
5. Κατάργηση των υπεράριθμων θέσεων. Η διαδικασία εισδοχής μέσα από εξετάσεις δεν πρέπει να έχει εξαιρέσεις. Κατ’ εξαίρεση μπορούν να δώσουν υποτροφίες τα Πανεπιστήμια από μόνα τους.
6. Εξέταση όχι μόνο των γνώσεων αλλά και των δεξιοτήτων των μαθητών. Άλλωστε είναι πλέον αποδεκτό, σε πολλές επιστήμες, ότι οι δεξιότητες είναι σημαντικότερες των γνώσεων για την εξέλιξη και ανάπτυξη του ατόμου.

Είναι χιλιοειπωμένο αλλά κλείνοντας θα το ξαναγράψω… εσύ που παίρνεις αποφάσεις, αν θέλεις να βοηθήσεις μην τους δίνεις ψάρια να τρώνε, αλλά μάθε τους να ψαρεύουν… άστε αυτά τα παιδιά που δικαιούνται ειδικής εκπαίδευσης να πατήσουν γερά στα πόδια τους και να μη δίνεται το δικαίωμα σε κανένα να αξιοποιεί το παράθυρο ευκαιρίας, που δίνει ο νομοθέτης, για εισδοχή σε μια σχολή με άλλους τρόπους. Να μη ξεχνάμε ότι αυτή η σχολή μπορεί να ήταν του συμμαθητή τους, του φίλου τους του διπλανού τους που δεν αιτήθηκε διευκολύνσεις. Δεν πρέπει να υποκύπτουμε στις όποιες πιέσεις και σε κάποιες περιπτώσεις να αφήνουμε να επενδύουν κάποιοι σε αυτές τις διαδικασίες, γιατί όπως πολύ εύστοχα μου ανέφερε κάποτε ο κ. Λυκουρέζος, «όσο περισσότερο ενδίδεις, τόσο περισσότερο ενδυναμώνεις τις απαιτήσεις των άλλων».

Πού θα φτάσουμε;

Πόσο ενδώσαμε;

Πού σταματάμε;

Πότε;

Ας αναλογιστούμε όλοι μας και ας αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν στον καθένα ξεχωριστά, ανάλογα με τη θέση που κατέχει στην εκπαίδευση, με απώτερο στόχο την ενίσχυση κάθε μαθητή, κάθε τελειόφοιτου στο μακρύ και επίπονο ταξίδι της πραγματοποίησης του ονείρου του!

Β.Δ.,Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής

Λύκειο Κύκκου Β΄