Για τα προγράμματα του ΥΠΠΑΝ με αγορά υπηρεσιών. Δεν έχουμε άλλα περιθώρια

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΧΑΤΖΗΛΥΡΑ* 

Από την Τρίτη, 11 Μαΐου 2021, έχει ξεκινήσει η επ' αόριστον απεργία των απασχολούμενων στα προγράμματα του ΥΠΠΑΝ με τη μέθοδο της αγοράς υπηρεσιών. Πολλοί ρωτούν να μάθουν πληροφορίες για το θέμα, επομένως παραθέτω μερικά στοιχεία:

Α. Ποια είναι αυτά τα προγράμματα; Τα προγράμματα του ΥΠΠΑΝ με αγορά υπηρεσιών, κατά σειρά αρχαιότητας, είναι τα εξής:

• Επιμορφωτικά Κέντρα (ΕΚ) (1952)

     o Νυκτερινά Ινστιτούτα (1952-1960), Νυκτερινά Επιμορφωτικά Κέντρα (1960-1962), Επιμορφωτικά Κέντρα (1962 - σήμερα)

• Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης (ΚΙΕ) (1959)

     o Ινστιτούτα Ξένων Γλωσσών (1959-1988), Κρατικά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης (1988 - σήμερα)

• Νέα Σύγχρονη Μαθητεία (Ν.Σ.Μ.) (1963)

     o Σύστημα Μαθητείας (1963-2013), Νέα Σύγχρονη Μαθητεία (2012 - σήμερα) [μεταξύ 2012-2013 λειτουργούσαν παράλληλα]

• Απογευματινά και Βραδινά Τμήματα των Τεχνικών Σχολών (1970)

     o Βραδινά Τμήματα Τεχνικών Σχολών (1970-1989), Απογευματινά και Βραδινά Τμήματα των Τεχνικών Σχολών (1989 - σήμερα)

• Προαιρετικά Ολοήμερα Σχολεία (Π.Ο.Σ.) (1999)

• Αθλητικά Σχολεία (2006)

• Ενιαία Ολοήμερα Σχολεία (Ε.Ο.Σ.) (2006)

• Μουσικά Σχολεία (2006)

• Διδασκαλία Μαθημάτων Αισθητικής - Κομμωτικής (2007)

     o Διδασκαλία Μαθημάτων Κομμωτικής (2007-2019), Διδασκαλία Μαθημάτων Αισθητικής - Κομμωτικής (2019 - σήμερα)

• Πρόγραμμα «Κατ’ οίκον εκπαίδευση» (2010)

• Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Μ.Ι.Ε.Ε.Κ.) (2012)

• Δράσεις Σχολικής και Κοινωνικής Ένταξης (ΔΡΑ.Σ.Ε.) (2015)

• Διδασκαλία Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων (2019)

• Διερμηνείς Κυπριακής Νοηματικής Γλώσσας (2020)

• Εκπαιδευτικές και Θερινές Κατασκηνώσεις

Στα προγράμματα αυτά απασχολούνται περίπου 4.500 εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές, από όλες τις επαρχίες της Κύπρου.

Β. Πώς λειτουργούσαν παλαιότερα; Μέχρι το καλοκαίρι του 2013, όσα προγράμματα υπήρχαν τότε στελεχώνονταν από ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές, οι οποίοι είχαν πρόσβαση στα κοινωνικά ταμεία (ανεργιακό επίδομα και ταμείο αδειών) κατά την περίοδο των διακοπών των Χριστουγέννων και του Πάσχα, καθώς επίσης και κατά τη μακρά περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών.

Γ. Πώς λειτουργούν σήμερα; Ξεκινώντας από το Σεπτέμβριο του 2013, τα προγράμματα αυτά στελεχώνονται με τη μέθοδο της αγοράς υπηρεσιών, με αποτέλεσμα οι διδάσκοντες σε αυτά να θεωρούνται αυτοεργοδοτούμενοι, να μην έχουν πλέον πρόσβαση στα κοινωνικά ταμεία, ενώ ταυτόχρονα υποχρεούνται να καταβάλλουν οι ίδιοι τις σχετικές εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (15,6% από το 2019) και το ΓΕΣΥ (4% από το 2019) από το μισθό τους

Δ. Ποια η σημασία τους; Αν και ο χρόνος (πρωινός ή/και απογευματινός/βραδινός) κατά τον οποίο διεξάγονται αυτά τα προγράμματα διαφέρει, η όλη φιλοσοφία πίσω από αυτά στοχεύει στην επιτέλεση κοινωνικού έργου, αφού δεν είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί, ενώ ανέκαθεν συνεισέφεραν στην ευρύτερη κοινωνική συνοχή, δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλα τα οικονομικά στρώματα της κυπριακής πραγματικότητας.

Επιπλέον, όσον αφορά ορισμένα από αυτά, συμβάλλουν τα μέγιστα στη διά βίου μάθηση, η οποία είναι ένας θεμελιώδης στόχος και αξία. Τα δε γνωστικά αντικείμενα που καλύπτουν αφορούν μια γκάμα θεμάτων και δεν περιορίζονται μόνο σε ξένες γλώσσες ή/και ενισχυτικά μαθήματα.

Ε. Γιατί υπάρχει απεργία τώρα; Ξεκινώντας από το 2013, οι συντεχνίες ΣΕΚ και ΠΕΟ, πάντοτε σε συνεργασία με τους συνδέσμους/οργανώσεις των τεσσάρων μεγαλύτερων προγραμμάτων (ΚΙΕ, Μουσικά Σχολεία, Επιμορφωτικά Κέντρα και Ολοήμερα Σχολεία), κατέφυγαν δικαστικά. Ύστερα από αρκετές καθυστερήσεις, τελικά στις 8 Οκτωβρίου 2020 το Διοικητικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η αγορά υπηρεσιών είναι παράνομη μορφή απασχόλησης.

Ακολούθησε πολύμηνος διάλογος με τους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ στις 22 Απριλίου 2021 η Βουλή ψήφισε κατά πλειοψηφία νόμο για αναγνώριση του καθεστώτος του μισθωτού σε εργαζόμενους με αγορά υπηρεσιών, τον οποίο ωστόσο ανέπεμψε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Αφού εξαντλήθηκαν τα χρονικά περιθώρια και τα χρονοδιαγράμματα, και με δεδομένο ότι τα προγράμματα αυτά τερματίζονται εκ των πραγμάτων τον Ιούνιο/Ιούλιο κάθε έτους, κατήλθαμε σε επ' αόριστον απεργία ζητώντας η κυβέρνηση - η οποία θα έπρεπε να ήταν υπόδειγμα εργοδότη - να σεβαστεί την Απόφαση του Δικαστηρίου και να εγκρίνει το νόμο της Βουλής.

Κατανοούμε απόλυτα την ταλαιπωρία που υφίστανται γονείς και μαθητές, πλην όμως δεν έχουμε άλλα χρονικά περιθώρια για να διεκδικήσουμε τα εργασιακά μας δικαιώματα και ζητούμε από την κυπριακή κοινωνία να στηρίξει την προσπάθειά μας.

*Καθηγητής Αγγλικών στα ΚΙΕ.