ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ Γ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ*
Κύριε Υπουργέ,
Είναι κανόνας ότι δύσκολα λύνεται ένα πρόβλημα από αυτούς που το δημιούργησαν. Όπως, επίσης, για να λυθεί ένα πρόβλημα χρειάζεται όπως λένε και στην Αμερική «να σκεφτείς έξω από το κουτί». Η επιστολή μου αφορά στην εισδοχή των μαθητών μας στα πανεπιστήμια και την καταθέτω για προβληματισμό αλλά κυρίως για να λειτουργήσει ως πυξίδα για ένα εποικοδομητικό διάλογο και για να ληφθεί μια σωστή για τους μαθητές απόφαση.
Χρονολογικά τι ισχύει σήμερα
Από το Σεπτέμβρη αρχίζουν οι διαδικασίες για όσους θέλουν να σπουδάσουν στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη και κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία – αναζήτηση πανεπιστημίων, συστατικές, κ.ά.
Δηλώνεις, μετά από μια πολύ καλά δομημένη συμβουλευτική διαδικασία, μαθήματα πρόσβασης το Μάρτιο για Κύπρο και Ελλάδα.
Δηλώνεις σχολές το Μάρτιο για Κύπρο και για τις Στρατιωτικές Σχολές.
Εξετάζεσαι Μάιο και Ιούνιο αυτά τα μαθήματα για πρόσβαση μαζί με τα υπόλοιπα που έχεις για απόλυση.
Στέλνονται την ίδια περίοδο εισηγήσεις στα Ιδιωτικά Κολλέγια και Πανεπιστήμια της Κύπρου για υποτροφίες – 25% - 100%.
Τέλος Ιουνίου αρχές Ιουλίου ανακοινώνονται οι ανοικτές βαθμολογίες για την απόλυση ή όχι του μαθητή και ανακοινώνεται η εισδοχή ή όχι στο Πανεπιστήμιο.
Αρχές Ιουλίου γίνεται η αναγωγή και ανακοινώνεται ο Γενικός Βαθμός Πρόσβασης/Κατάταξης.
Αρχές Ιουλίου δηλώνονται με βάση αυτό το βαθμό οι σχολές για την Ελλάδα.
Τέλος Αυγούστου ανακοινώνονται οι θέσεις για σπουδές στην Ελλάδα.
Ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για δεύτερη κατανομή στην Κύπρο, επιλογή αν θα σπουδάσει ο μαθητής Κύπρο, Ελλάδα ή αλλού.
Τι σημαίνει για το μαθητή αυτή η διαδικασία;
Όχι μόνο ο μαθητής αλλά ολόκληρη η οικογένεια, συνήθως, κινείται σε ρυθμούς προετοιμασίας Παγκυπρίων Εξετάσεων. Αυτό αρχίζει από το προηγούμενο καλοκαίρι. Πέραν των πρωινών μαθημάτων γίνεται προετοιμασία μέσω φροντιστηριακών μαθημάτων στα εξεταζόμενα μαθήματα. Αποτέλεσμα, καθόλου ελεύθερος χρόνος, οικονομικό κόστος που κατά μέσο όρο αγγίζει τις 5,000 ευρώ ανά μαθητή και ψυχολογική πίεση γιατί εξαρτάται από τη συγκεκριμένη γραπτή διαδικασία η εισδοχή στο πανεπιστήμιο ή όχι, η επιτυχία ή «αποτυχία», με ότι αυτό συνεπάγεται. Η πίεση είναι μεγάλη!
Το σχολείο δυστυχώς έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Έπρεπε να αλλάξει πριν λίγα χρόνια η εκπαιδευτική νομοθεσία για να βάλει ένα φρένο στις πολλές πρωινές απουσίες, για πρωινά μαθήματα εκτός σχολείου με ότι αυτό συνεπάγεται.
Οι μαθητές και η οικογένειά τους διευρύνουν το πεδίο επιλογών για να είναι πιο «σίγουροι» με αποτέλεσμα να έχουμε μαθητές με περασμένα GCSE, TOEFL, με επιλογές στα δημόσια Πανεπιστήμια Κύπρου και Ελλάδος, με αιτήσεις για Ολλανδία, Η.Π.Α., Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Γαλλία και αιτήματα για υποτροφίες στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Κύπρου. Αυτό θέλουμε;
Οι μαθητές μου, όπως και όλων των άλλων συναδέλφων είναι τόσο κουρασμένοι στο τέλος της χρονιάς που αμφιβάλλω αν αξίζει τον κόπο. Γονείς παίρνουν άδεια για να στηρίξουν τα παιδιά τους, όχι για μια μέρα αλλά και ολόκληρη τη χρονιά. Όλη η οικογένεια κινείται σε ρυθμούς Παγκυπρίων. Γιατί;
Αν δεν εξασφαλίσει θέση, απέτυχε; Αν δεν πετύχει μια θέση είναι αποτυχημένος ή αποτυχημένη; Πόσο βαθιά μπορεί ένα γονέας να ψάξει το θέμα πρόσβασης; Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες; Δεν θα ήταν υπερβολή αν σας έλεγα ότι υπάρχουν γονείς, και φροντιστήρια στην Κύπρο και Ελλάδα, οι οποίοι κάνουν στατιστικές αναλύσεις των ελάχιστων και μέγιστων βαθμολογιών των προηγούμενων ετών ή των σχολών με μηδενική ζήτηση. Αιτούνται διευκολύνσεις για το μαθητή στο Γ΄ έτος, όπως παράταση χρόνου, απλοποίηση, εξαίρεση από την ορθογραφία, μεταγραφή ή πιστή αντιγραφή, όχι ως αντιστάθμισμα των μαθησιακών δυσκολιών, αλλά με γνώμονα και στόχο το συγκριτικό πλεονέκτημα στις εξετάσεις. Μετά έρχονται οι υπεράριθμες, τα ειδικά κριτήρια, κ.ά. Κάθε χρόνο το ποσοστό των διευκολύνσεων αγγίζει το 18% των αιτούντων πρόσβασης στα Δημόσια Πανεπιστήμια. Πώς νοιώθουν αυτοί οι μαθητές; Τι μηνύματα τους περνάμε;
Τι θέλουμε;
Θέλουμε ένα ανεξάρτητο φορέα εξέτασης και πιστοποίησης των γνωστικών αντικειμένων. Έμφαση στην εγκυρότητα και αξιοπιστία. Αυτή η υπηρεσία εξετάσεων πρέπει να είναι ανεξάρτητη και η εξέταση για το κάθε γνωστικό αντικείμενο να γίνεται εκτός των σχολικών διαδικασιών.
Θέλουμε μείωση των φροντιστηρίων με απομάκρυνση από τις γνωσιοκεντρικές εξετάσεις.
Θέλουμε μείωση της ύλης και αύξηση του ποιοτικού χρόνου επικοινωνίας μεταξύ μαθητών καθηγητών και ευκαιρίες για μια πιο υγιή ανάπτυξή τους. Η ψυχολογία των μαθητών μας θα πρέπει να είναι στις προτεραιότητές μας.
Οι εξετάσεις τετραμήνων με τον τρόπο που εφαρμόζονται μετρούν πλέον τα εθνικά επίπεδα σε κάθε μάθημα και σε κάθε σχολείο. Ο ερευνητής θα πρέπει να τα μελετήσει και να προτείνει λύσεις – μείωση, διαφοροποίηση - κ.ά.
Δύο εξετάσεις για πρόσβαση δεν μπορούν να γίνουν. Αυτό θα μειώσει ακόμη περισσότερο το διδακτικό χρόνο και θα αυξήσει την πίεση στους μαθητές. Μπορούν να γίνονται για σκοπούς απόλυσης και θα αυξήσουν με τον τρόπο που γίνονται και την εγκυρότητά τους. Επιπρόσθετα υπάρχουν και οι απόφοιτοι προηγούμενων ετών.
Στην εξωτερική εξέταση είναι πιο σωστό να γνωρίζει ο μαθητής, μέσα από την πιστοποίηση της γνώσης, εκ των προτέρων, τη βαθμολογία του και μετά να δηλώνει σχολές. Συνεπώς, αυτό πρέπει να γίνεται πιο νωρίς και όχι τον Ιούνιο της Γ΄ Τάξης.
Πρέπει να γίνεται πιο νωρίς για να προσφέρονται οι θέσεις και να γίνεται επιπρόσθετη εξέταση μόνο εκεί όπου χρειάζεται, π.χ. πολύ ανταγωνιστικές σχολές με βάση τις επιλογές, όπως είναι φέτος η Ιατρική, η Νομική, τα Χρηματοοικονομικά, η Πληροφορική. Αν και για αυτές τις σχολές υπάρχει λύση με αύξηση των θέσεων.
Πιο συγκεκριμένα τι προτείνω;
Όλες οι διαδικασίες να ολοκληρώνονται μέχρι το Α΄ τετράμηνο του Γ΄ έτους.
Κατά συνέπεια, αφού γνωρίζεις από την Ο.Μ.Π. (Α΄ Τάξη) σε ποια κατεύθυνση (Β΄ Τάξη) και με ποια μαθήματα συνεχίζεις την επόμενη χρονιά, εξετάζεσαι σε αυτά μέχρι τον Ιούλιο της Β΄ Τάξης. Έτσι γνωρίζεις τη βαθμολογία σου, την πιστοποίηση γνώσης αντικειμένου, ότι κατέχεις το συγκεκριμένο επίπεδο, και μετά δηλώνεις. Στο Α΄ τετράμηνο της Γ΄ Τάξης εξετάζεσαι για πρόσβαση μόνο σε κάποιες σχολές και αυτό μπορεί να γίνεται απευθείας από τα πανεπιστήμια. Γνώμονας σε αυτή τη διαδικασία της επιλογής και πιστοποίησης γνώσεων θα πρέπει να είναι ότι είναι λιγότερο στρεσογώνο για το μαθητή.
Η εξέταση για πιστοποίηση αυτής της γνώσης για σκοπούς πρόσβασης θα γίνεται μια φορά από ανεξάρτητο φορέα και δεν πρέπει να έχει σχέση με τις εξετάσεις τετραμήνων της σχολικής μονάδας. Άλλωστε η πρώτη εξέταση είναι για σκοπούς κατάταξης ενώ η δεύτερη έχει διαμορφωτικό χαρακτήρα. Αν δεν είναι στόχος η κατάταξη και είναι μόνο για πιστοποίηση γνώσης των πυρηνικών γνώσεων, ακόμη καλύτερα. Επαναλαμβάνω τα πανεπιστήμια θα πρέπει να έχουν λόγο και ρόλο στην εισδοχή των φοιτητών. Για να σας προλάβω, αν δεν λειτουργήσουν αξιοκρατικά για να πάρουν τους «καλύτερους», αυτοί πρώτοι θα έχουν πρόβλημα με τα επίπεδά τους.
Για να δούμε όμως και κάποια στατιστικά. Όσον αφορά τις θέσεις. Φέτος διεκδικούν θέση περίπου 5500 μαθητές.
Στα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου δίνονται: περίπου 1240 θέσεις στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και με τις θέσεις του ΤΕΠΑΚ, ΑΞΙΚ και Στρατιωτικές Σχολές έχουμε εισδοχή στην Κύπρο για πάνω από 2000 φοιτητές κάθε χρόνο.
Στα δημόσια πανεπιστήμια της Ελλάδος δίνεται το 8% των θέσεων, άρα στο σύνολο των 79000 περίπου θέσεων για τους μαθητές μας αντιστοιχούν περίπου 6,300 θέσεις
Έχουμε περίπου 42 με 44 ιδιωτικά κολλέγια στην Κύπρο.
Έχουμε, επίσης, από φέτος έξι ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια κάθε χρόνο μας προσφέρουν συγκεκριμένες υποτροφίες. Αν αυτές οι λίγες θέσεις, όχι όλες, από κάθε ιδιωτικό πανεπιστήμιο ενταχθούν σε ένα ενιαίο Κυπριακό σύστημα εισδοχής – βλέπε UCAS, Coalition, Common Application – και δοθούν στους μαθητές, τότε οι θέσεις αυξάνονται αισθητά.
Άλλωστε το πρόβλημα ποτέ δεν ήταν οι θέσεις και αυτό το διαπιστώνουμε από τις αδιάθετες θέσεις στην Ελλάδα, αυτές με μηδενική ζήτηση, αξιόλογές σχολές με παράδοση και κύρος. Ούτε το επίπεδο των ιδιωτικών Πανεπιστημίων της Κύπρου μπορεί να αμφισβητηθεί.
Προσθέτοντας όλες αυτές τις θέσεις έχουμε διπλάσιο αριθμό θέσεων σε σχέση με τον αριθμό των υποψήφιων φοιτητών μας. Αυτό που χρειάζεται είναι σωστή και δίκαιη κατανομή.
Να σας δώσω ένα απλό παράδειγμα. Στα προγράμματα διοίκησης δήλωσαν φέτος περίπου 450 μαθητές εκ των οποίων μόνο οι μισοί το δήλωσαν ως πρώτη επιλογή. Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου δόθηκαν 70+ θέσεις, στο ΤΕΠΑΚ άλλες θέσεις, σε όλα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια προσφέρεται ο κλάδος και στην Ελλάδα δίνονται διπλάσιες θέσεις σε σχέση με την Κύπρο. Σύνολο, όσοι είναι και οι μαθητές μας που έδειξαν ενδιαφέρον. Αν ο ανεξάρτητος φορέας πιστοποιεί ότι έχουν τις πυρηνικές γνώσεις, αυτό που χρειάζεται για να ανοίξουν τα φτερά τους τότε γιατί να περάσουν όλη αυτή τη διαδικασία που περιέγραψα στην εισαγωγή μου;
Αν τελικά δεν είναι τόσο ανταγωνιστικό το σύστημα εισδοχής γιατί εμείς το κάνουμε;
Αν μπορούμε να δώσουμε ελπίδα γιατί δίνουμε ματαίωση και άγχος σε αυτή την τόσο κρίσιμη ηλικία;
Κύριε Υπουργέ… ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΕ!
Τουλάχιστον σκεφτείτε το, η σκέψη γίνεται λόγος, ο λόγος σας πράξεις και αυτές σας οι πράξεις θα είναι η κληρονομιά που θα αφήσετε!
*Β.Δ., Σύμβουλος Λυκείου Κύκκου Β΄
