Η ικανότητα να διαβάζεις

Είναι όπως το πότισμα μιας γαρδένιας!

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ Γ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ*

Είναι τόσο απαιτητικό να διαβάζεις στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο/Τεχνική; Γιατί κάποιοι μαθητές μελετούν περισσότερο από άλλους; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να αποκτήσουν όλοι οι μαθητές αυτή την απλή ικανότητα;

Σκεφτήκατε ποτέ γιατί μικροί και μεγάλοι αφιερώνουν περισσότερες ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ότι διαβάζοντας ένα βιβλίο;

Η απάντηση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στα πιο πάνω ερωτήματα είναι απλή και εύκολη. Το στοιχείο που κάνει τη διαφορά είναι η απλότητα. Ναι, η απλότητα. Όσο πιο εύκολο είναι κάτι, τόσο πιο συχνά το κάνουμε. Αυτή την παράμετρο δεν πρέπει ποτέ να την παραβλέπουμε. Έτσι λειτουργεί η ανθρώπινη συμπεριφορά, συνεπώς, και εμείς πρέπει να φροντίζουμε ώστε το διάβασμα να γίνεται απλά και εύκολα. Κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να δυσκολέψουμε τη συνήθεια του τηλεφώνου.

Για να ξεκινήσουμε σωστά το διάβασμα πρέπει να αρχίσουμε με μικρά αλλά σταθερά βήματα. Πολύ μικρά βήματα αλλά με συνέπεια. Αν ρωτήσουμε ένα μαθητή γιατί δεν διαβάζει πιθανό να απαντήσει ότι βαριέται, ότι δεν γνωρίζει πώς, ότι δεν έχει χρόνο, ότι δεν μπορεί. Έχει δίκαιο, δεν λέει ψέματα. Το ερώτημα είναι πώς το βοηθάμε να αλλάξει αυτή τη συμπεριφορά και να αρχίσει να διαβάζει. Η απάντηση δόθηκε πιο πάνω, με απλά εύκολα βήματα για να μην απογοητευτεί. Ποια είναι αυτά τα βήματα;

1. Δημιουργήστε τη συνήθεια: Το πρώτο βήμα πρέπει να είναι εύκολο για να δημιουργηθεί η συνήθεια. Αν βάλουμε ένα μαθητή ή ενήλικα να διαβάζει ένα κεφάλαιο την ημέρα πιθανό να το πράξει για μια δύο μέρες ή και καθόλου. Γιατί; Γιατί δεν είναι μικρό βήμα. Αν όμως θέσουμε ως στόχο να αγοράσει το βιβλίο και να διαβάζει μια παράγραφο κάθε μέρα για την πρώτη εβδομάδα θα πετύχουμε το στόχο μας. Πρώτο γιατί αυτό είναι ένα μικρό βήμα και δεύτερο γιατί ο βαθμός δυσκολίας της μιας παραγράφου είναι μικρός. Έτσι ο στόχος της πρώτης εβδομάδας θα επιτευχθεί. Με αυτό τον τρόπο δεν χάνεται το κίνητρο, δεν απογοητεύεται και υιοθετεί εύκολα τη νέα του συνήθεια, να διαβάζει δηλαδή μια παράγραφο την ημέρα. Αν μπείτε στον πειρασμό να διαβάσετε δύο παραγράφους μην το πράξετε. Σημασία έχει να αποκτήσετε τη συνήθεια, όχι να διαβάσετε όλο το βιβλίο σε μια μέρα. Επίσης, διαβάζοντας μόνο μια παράγραφο την ημέρα δεν μπορείτε να πείτε ότι δεν έχετε χρόνο για διάβασμα. Κατά δεύτερο, όσες μαθησιακές δυσκολίες και να έχετε μπορείτε να διαβάσετε μια παράγραφο και δεν χρειάζεται να κάνετε καμία προσαρμογή στο πρόγραμμά σας για να πετύχετε αυτό το στόχο.  
2. Δουλέψετε αυτή τη δεξιότητα: Μιλάμε συχνά για ικανότητες και δεξιότητες. Η ικανότητα να διαβάζετε είναι και δεξιότητα. Όσο πιο πολύ διαβάζετε τόσο πιο εύκολο γίνεται για σας. Μέρα με τη μέρα γίνεστε καλύτεροι, γίνεται ευκολότερο για σας να διαβάζετε και γίνεται για σας μια ανεκτίμητη ικανότητα. Οι περισσότεροι μαθητές που δεν έμαθαν να διαβάζουν πιθανό να απογοητεύτηκαν μια χρονιά στο σχολείο, να μην έμαθαν πώς να διαβάζουν ή να θεωρούν ότι δεν ξέρουν πώς να διαβάζουν και δεν θα μάθουν ποτέ. Αυτούς τους μαθητές πρέπει να τους διευκολύνουμε να αναπτύξουν αυτή τη δεξιότητα και όχι να τους φροντίζουμε με επιπρόσθετες ώρες για να καλύψουν την ύλη της χρονιάς τους.  Πρέπει να διευκολύνουμε τη νέα συμπεριφορά τους… μια παράγραφο την ημέρα!
3. Οπλιστείτε με τα κατάλληλα εργαλεία: Πώς δημιουργώ το κίνητρο για να διαβάζετε τη μια παράγραφο; Η απάντηση είναι και πάλι απλή. Αν με ενδιαφέρει το ποδόσφαιρο δεν θα ήταν ευκολότερο να διαβάσω μια παράγραφο για το ποδόσφαιρο; Αν με ελκύουν τα κοινωνικά, η μόδα, τα ταξίδια δεν είναι πιο εύκολο να αφιερώσω το χρόνο μου διαβάζοντας κάτι που με ενδιαφέρει; Άρα, διαβάζοντας το σωστό βιβλίο αποκτώ ευκολότερα τη συμπεριφορά που επιθυμώ. Ποια είναι αυτή η συμπεριφορά; Να διαβάζω μια παράγραφο την ημέρα.
4. Προσαρμόστε τις κλίμακες που σας κινητοποιούν: Δεν θα ήταν υπερβολή αν σας έλεγα ότι αν το διάβασμα μιας παραγράφου είναι μεγάλο βήμα για σας, να βάλετε στόχο να αγοράσετε το βιβλίο και να το έχετε μαζί σας, μέσα στην τσάντα σας ή πάνω στο κομοδίνο σας για μια δυο μέρες μέχρι να αλλάξετε την αντίληψή σας για το διάβασμα. Να είναι εκεί, να το βλέπετε να το κουβαλάτε, μέχρι να σας δοθεί η ευκαιρία να διαβάσετε την πρώτη παράγραφο. Να δώσω ένα παράδειγμα με τη γυμναστική. Αν στόχος είναι να κάνετε τριάντα έλξεις πάνω στο μονόζυγο τότε χάσατε πριν ακόμη ξεκινήσετε. Αν όμως βάλετε στόχο να ανεβαίνετε κάθε μέρα στο μονόζυγο ή κάνοντας μια έλξη, τότε κάνατε το πρώτο βήμα, κινητοποιηθήκατε, απλά σε πιο μικρή κλίμακα. Κάνατε το βήμα, καταγράφηκε στον εγκέφαλο, αποκτήσατε την ικανοποίηση, ευχαριστηθήκατε από την ικανότητα και τη συνέπειά σας.
5. Κίνητρα: Επαναλάβετε στον εαυτό σας γιατί διαβάζετε τη μια παράγραφο, ποιο στόχο εξυπηρετεί; Αν αποκτήσετε αυτή τη συμπεριφορά τι θα πετύχετε; Έχω αρκετά κίνητρα; Πού θα οδηγήσει αυτή η συνήθεια; Αν υπάρχουν τα κίνητρα αγοράστε το βιβλίο, αν το κουβαλάτε μαζί σας μια δυο μέρες, ανοίξτε το και διαβάστε την πρώτη παράγραφο, αν το πράξατε για μια εβδομάδα τότε διαβάστε δύο ή τρεις την επόμενη εβδομάδα.
6. Η συνήθεια ήρθε για να μείνει: Διευκολύνοντας τη νέα συνήθεια, διευκολύνουμε τη νέα συμπεριφορά. Είναι το ίδιο με το πότισμα μιας γαρδένιας, κάθε μέρα θέλει και λίγο νερό. Δεν αντέχει ένα βαρέλι νερό μια φορά την εβδομάδα, ένα ποτήρι κάθε μέρα είναι αρκετό.

Αποκτώντας αυτή τη δεξιότητα, του διαβάσματος, αποκτάτε μια ανεκτίμητη ικανότητα για μια ζωή. Αρχίζοντας με μια παράγραφο την ημέρα, θα πάτε σε δύο και μέχρι να το καταλάβετε το Σεπτέμβρη θα διαβάσετε όλο το βιβλίο. Θα μάθετε από αυτό, θα αναπτύξετε αυτή τη δεξιότητα και θα είστε έτοιμοι για τα μαθήματά σας. Ολυμπιονίκης δεν γίνεσαι σε μια μέρα, χρειάζεσαι αμέτρητες μικρές και μεγάλες προπονήσεις. Αποκτήστε αυτή τη δεξιότητα και σας υπόσχομαι, το Σεπτέμβρη οι Καθηγητές σας θα αντικρίσουν ένα νέο μαθητή και εσείς θα αποκτήσετε μια νέα εικόνα.

Καλό υπόλοιπο του καλοκαιριού, με ένα βιβλίο στο χέρι, σε παραλίες χωρίς WIFI!

*Σύμβουλος Λυκείου Κύκκου Β΄, Λευκωσία