Ενιαία εκπαίδευση: Τρείς το λάδι, τρείς το ξύδι και έξι το λαδόξιδο


ΤΗΣ ΑΙΜΙΛΙΑΣ ΣΤΑΥΡΟΥ*

Πριν μερικές μέρες δύο τυφλά αδέλφια δεν πήγαν σχολείο γιατί δεν είχαν συνοδό ενώ  για τον ίδιο λόγο απαγορεύτηκε η είσοδος στο δημοτικό  σε παιδί που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Όχι στο Αφγανιστάν, στην Κύπρο. Στην Κύπρο που έχουν υπογραφεί και κυρωθεί συμβάσεις για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και ειδικότερα για τα  δικαιώματα  στην εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία/2006, Άρθρο 24). Στην Κύπρο που η ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου από το 1999  αναμενόταν να διασφαλίσει την ισότιμη πρόσβαση των συγκεκριμένων παιδιών στην εκπαίδευση.

Ωστόσο όποιος εκπαιδευτικός διδάξει στο δημόσιο σχολείο και κυρίως στη μέση εκπαίδευση, εύκολα αντιλαμβάνεται ότι οι σχολικές μονάδες ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές ανάγκες του μέσου μαθητή, με τη διδασκαλία και την οργάνωση να ταιριάζει περισσότερο στους μαθητές που «δεν αποκλίνουν» από το κανονικό. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα εγγυάται εκ των προτέρων τη σχολική αποτυχία για τους μαθητές που εντάσσονται στις πρόνοιες του  Νόμου  1999 «Περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες».

Μια πολυπαραγοντική αποτυχία  που οφείλεται κυρίως στα αναλυτικά προγράμματα που σχεδιάζονται βάσει  της ηλικίας και όχι βάσει της διαφορετικής  υπόστασης του μαθητή (Κουτσελίνη, 2013), στα προγράμματα στήριξης που περιθωριοποιούν και στιγματίζουν τους εν λόγω μαθητές λόγω του διαχωρισμού από τους  υπόλοιπους συμμαθητές τους (Ζώνιου- Σιδέρη, 2012),  στις περιοριστικές πεποιθήσεις που θέλουν την επιτυχία να είναι αποκλειστικό προϊόν της ατομικής προσπάθειας/ικανότητας και όχι της παροχής ευκαιριών (Tomlinson, 2017) καθώς και στην υφιστάμενη κουλτούρα  που χρησιμοποιεί τη ρητορική της ευαλωτότητας και αντιμετωπίζει τα άτομα με αναπηρίες ως ανήμπορα (Valle & Connor,  2019).

 Το παράδοξο της υπόθεσης είναι πως οι  παράγοντες αποτυχίας  αυξάνονται την ίδια στιγμή που αυξάνονται τα ερευνητικά αποτελέσματα.  Οι έρευνες των τελευταίων 20 χρόνων στο κυπριακό συγκείμενο  ( Angelides & Michaelidou, 2007 ∙  Φτιάκα, 2007 ∙ Συμεωνίδου, 2014) προτείνουν λύσεις για τη βελτίωση της Ενιαίας Εκπαίδευσης που όμως παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο. Οι διαμορφωτές εκπαιδευτικής πολιτικής ελάχιστα τις λαμβάνουν υπόψη.

Δικαιώματα στα χαρτιά φαίνεται να είναι και οι «εύλογες προσαρμογές» για τις οποίες γίνεται λόγος στις διεθνείς συμβάσεις. Επανέρχομαι στο θέμα των συνοδών που ως εύλογη προσαρμογή αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των μαθητών με αναπηρίες αλλά έχει καταντήσει πρόβλημα δισεπίλυτο. Είναι να απορεί κανείς για το πόσο εύκολα τα παιδιά αυτά αποκλείονται από τη μάθηση και για το πόσο δύσκολα το αντιλαμβάνονται οι αρμόδιοι παρά τις υποδείξεις και τις συστάσεις της Επιτρόπου  Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού.

Δεν θα επεκταθώ άλλο γιατί ήδη γίνεται φανερό πως στο ανταγωνιστικό εκπαιδευτικό μας σύστημα οι μαθητές με αναπηρίες δεν έχουν θέση. Μαθητές που παραμένουν αόρατοι τόσο στο σχεδιασμό όσο και στον οικονομίστικο υπολογισμό των εκπαιδευτικών πολιτικών. Εξάλλου τα δικαιώματα τους κοστίζουν και σε μια κοινωνία που ενδεχομένως ο πρωταρχικός στόχος δεν είναι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων ΟΛΩΝ των μαθητών αλλά η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την οικονομική αποτελεσματικότητα, το μέτρημα δεν βγαίνει. Γιατί τρεις το λάδι, τρεις το ξύδι, έξι το λαδόξιδο και ας διαιωνίζεται ο σχολικός αποκλεισμός  και ας αναπαράγονται οι εκπαιδευτικές ανισότητες. 

Αναφορές

Angelides, P. & Michaelidou, A. (2007). Exploring the role of special units in Cyprus schools: a case    study. International Journal of Special Education. 22(2), 86-94.

Tomlinson, S. (2017). A sociology of special and inclusive education. Exploring the manufacture of   inability. Oxon: Routledge.

Valle, J. W., & Connor, D.J. (2019). Rethinking disability: A disability studies approach to inclusive practices. New York: McGraw-Hill.

Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (2012). Σύγχρονες Ενταξιακές Προσεγγίσεις. Αθήνα : Πεδίο.

Κουτσελίνη, Μ. (2013). Αναλυτικά Προγράμματα και Διδασκαλία. Αθήνα: Πεδίο.

Συμεωνίδου, Σ. (2014). Διαστάσεις της αναπηρίας στην Κύπρο. Αναλύοντας εμπειρίες καθημερινής  ζωής και πολιτικού αγώνα. Αθήνα: Πεδίο.

Φτιάκα, Ε. (2007). Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση στην Κύπρο. Αθήνα: Εκδόσεις Ταξιδευτής.

*PhD(c)   Διασύνδεση Ενιαίας Εκπαίδευσης και Μοντέλων Εκπαιδευτικής Ηγεσίας

Μέλος ΚΔΣ ΟΕΛΜΕΚ




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










2127