Άγιε Δημήτρη μου, Θεσσαλονίκη μου


ΤΗΣ ΔΑΝΑΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ*

Ίσως να μην υπάρχει άλλος πολιούχος Άγιος που να έχει με τους κατοίκους της πόλης του τη σχέση που έχει ο Άγιος Δημήτριος με τους Θεσσαλονικείς. 

Αμέτρητα είναι τα θαύματα του Αγίου που διηγούνται οι πιστοί, τόσο σε συλλογικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Τα θαύματα, παλαιότερα αλλά και σύγχρονα, σε στιγμές κρίσιμες για τη Θεσσαλονίκη, θεωρούνται ως η γνήσια έκφραση της αγάπης του Αγίου Δημητρίου προς τους ανθρώπους και την πόλη του, στην οποία γεννήθηκε, μεγάλωσε, έζησε και μαρτύρησε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ..

Αποκορύφωμα όλων, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους το 1912. Στις 26 Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου, στο πλαίσιο του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ο ελληνικός στρατός εισέρχεται νικηφόρος στη Θεσσαλονίκη υπό τον Βασιλέα Κωνσταντίνο. Προηγήθηκαν οι νίκες σε Γιαννιτσά και Σαραντάπορο και η διαταγή του Πρωθυπουργού Βενιζέλου να κατευθυνθεί ο στρατός προς τη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να προλάβει την επέλαση των Βουλγάρων, που επιδίωκαν την κατάληψη της πόλης για λογαριασμό τους. Έπειτα από 500 σχεδόν χρόνια σκλαβιάς και κακουχιών, οι ελληνικές σημαίες κυματίζουν σε κάθε μπαλκόνι της Θεσσαλονίκης και διαλαλούν την ενσωμάτωση της «Μητρόπολης της Μακεδονίας», κατά τον Στράβωνα, στον εθνικό κορμό.  

Κάθε χρόνο στη γιορτή του Αγίου Δημητρίου όλοι οι κάτοικοι της πόλης, κατά χιλιάδες, ανηφορίζουν στον επιβλητικό Ναό του στην ομώνυμη οδό, για να ανάψουν το κεράκι τους και να προσκυνήσουν το ιερό σκήνωμά του. Την παραμονή της εορτής πραγματοποιείται λιτανεία των ιερών λειψάνων στους δρόμους της πόλης, υπό τους ήχους φιλαρμονικής, μία θρησκευτική εκδήλωση που έχει μακραίωνη παράδοση και αποτελεί πηγή ελπίδας και παρηγοριάς για τους πιστούς. Οι εκδηλώσεις διαρκούν τέσσερεις μέρες και συνδυάζονται με τους εορτασμούς για την απελευθέρωση από τους Τούρκους το 1912 και με αυτούς της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940. Στις εκδηλώσεις, που κορυφώνονται με τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση της 28ης, παρίσταται η κυβέρνηση και η όλη πολιτική ηγεσία της Ελλάδας.

Σεπτός και μεγαλοπρεπής ο Ναός του Αγίου Δημητρίου. Παλαιοχριστιανική πεντάκλιτη βασιλική του 5ου αι. μ.Χ., που χτίστηκε πάνω από τον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου. Κοσμείται από πολύτιμα ψηφιδωτά, σημαντικότερα των οποίων, αυτό του Αγίου με τα παιδιά και εκείνο με τους δύο κτήτορες του Ναού. Ο Ναός καταστράφηκε τον 7ο αι. από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε με κάποιες τροποποιήσεις, ενώ η σημερινή του μορφή οφείλεται στην αναστήλωση μετά την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης του 1917.

Σημαντική διοργάνωση, ανάμεσα στους ετήσιους εορτασμούς για τον Άγιο Δημήτριο, αποτελούν από το 1966 και τα «Δημήτρια», αναβίωση εμπορικής και θρησκευτικής εορτής προς τιμήν του Αγίου, που μας πάει πίσω στον 10ο αι.. Πρόκειται για σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων τον μήνα Οκτώβριο, που περιλαμβάνουν συναυλίες, θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, εκθέσεις κ.ά. και που συνιστούν για την πόλη της Θεσσαλονίκης κορυφαία διοργάνωση.

Ο Άγιος Δημήτριος δεν είναι ο μόνος Άγιος που έχει συνδέσει το όνομά του με τη Θεσσαλονίκη. Στην Άνω Πόλη βρίσκουμε το αποτύπωμα του Αγίου Παύλου από την εκεί παραμονή και διδασκαλία του, ενώ από τη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν οι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος για να εκχριστιανίσουν τους Σλάβους. Με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη η ορθοδοξία κατήγαγε και μία άλλη σπουδαία νίκη, του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά επί του Βαρλαάμ. Με τη Θεσσαλονίκη, τέλος, σχετίζονται και μία πλειάδα άλλων αγίων: Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, Αγία Ανυσία, Όσιος Ευθύμιος ο Νέος. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η Θεσσαλονίκη, με τους πολλούς Αγίους και τους υπέροχους ναούς του κέντρου της, αντιπροσωπεύει κάθε περίοδο της βυζαντινής ιστορίας και συνδέει την αρχαία και ρωμαϊκή παράδοση της Ελλάδας με το σήμερα.  

Χρόνια πολλά, λοιπόν, στους Δημήτριους και τις Δήμητρες, χρόνια πολλά στη Νύφη του Θερμαϊκού!     

*Φιλόλογος Β.Δ., Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων στο ΥΠΠΑΝ, Μ.Α. στην Κλασική Φιλολογία   

 




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1069