Επιλογή

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ*

Χρησιμοποιώ περισσότερο το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου μου. Έχω ένα γραμμικό τρόπο σκέψης και είμαι της λεπτομέρειας. Θέλω όταν αποφασίζω να βλέπω τα γεγονότα, έχω καλές δεξιότητες ανάγνωσης, μιλώ σωστά ελληνικά και είμαι καλός ακροατής. Όταν βλέπω μια εικόνα βλέπω, συνήθως, πρώτα τις λεπτομέρειες, στα πρόσωπα, στα δέντρα και μετά όλο τον πίνακα. Αυτό έχει να κάνει με το λογικό τρόπο σκέψης μου. Είμαι τύπος που κοιτάζει κάθε λίγο την ώρα, κάνει κάπως δύσκολα τις επιλογές του και δεν παίρνει εύκολα ρίσκα. Μου αρέσουν οι κανόνες, οι ορισμοί και ρωτώ πιο συχνά «πώς;» παρά «γιατί;»

Αν τώρα είμαι τύπος που χρησιμοποιώ περισσότερο το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου μου τότε σίγουρα είμαι πιο δημιουργικός, τραγουδώ περισσότερο, μου αρέσει το θέατρο και οι τέχνες. Οραματίζομαι και βλέπω σε ένα πίνακα πρώτα όλη την εικόνα και μετά τις λεπτομέρειές της. Είμαι πιο συναισθηματικός, προτιμώ τις εκθέσεις παρά τις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και παίρνω καθημερινά αρκετά ρίσκα. Είμαι βέβαια και πιο ευαίσθητος, επιρρεπής στις αρνητικές ή θετικές σκέψεις και συναισθήματα. Τι να κάνω με επιρεάζουν! Πιο συχνά ρωτώ «γιατί;» παρά «πώς;»

Πόσο απλή θα ήταν η επιλογή για ένα μαθητή αν ταίριαζε απόλυτα σε μια από τις πιο πάνω ομάδες. Πόσο πιο εύκολη θα γινόταν οι δουλειά εμάς των Συμβούλων. Δεν συμβαίνει όμως αυτό. Ο κάθε ένας από εμάς σε διαφορετικό ποσοστό παίρνει κάτι από την κάθε μια ομάδα. Χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε πιο είναι το κυρίαρχο ημισφαίριό μας για να ελέγχουμε καλύτερα τις επιλογές μας.  

Τι επιλέγω όμως;

Πώς συνδέονται αυτές οι επιλογές;

Πώς συνδέομαι εγώ με αυτές τις επιλογές;

Για να τα πάρουμε με τη σειρά. Όταν μιλάμε για επιλογές στη συμβουλευτική μιλάμε για επιλογή:

• τύπου σχολείου,
• ομάδας μαθημάτων προσανατολισμού,
• κατεύθυνσης και μαθημάτων,
• πλαισίων πρόσβασης,
• επιστημονικού πεδίου,
• σπουδής,
• επαγγέλματος,
• καριέρας.

Πώς συνδέονται αυτές οι επιλογές με τον τύπο προσωπικότητάς μου;

Είναι τυχαίες επιλογές ή όχι;

Όταν επιλέξω μπορώ να κάνω αλλαγές; Πώς;

Για να δούμε πως συνδέονται με τον τύπο προσωπικότητάς μας πρέπει να δούμε την τυπολογία του John Holland, το εξάγωνο και τι σημαίνει για την επιλογή μας ο κάθε τύπος που αναλύεται. Ο πρακτικός τύπος είναι πιο ρεαλιστής, κάνει επιλογές με βάση τη λογική και όχι με το συναίσθημα. Χρησιμοποιεί περισσότερο το αριστερό του ημισφαίριο και πριν αποφασίσει τα βάζει όλα κάτω, στη σειρά και επιλέγει, αφού κατανοήσει πώς αυτή η επιλογή θα τον επηρεάσει. Στο άλλο άκρο έχουμε τον καλλιτεχνικό τύπο που του αρέσει να δημιουργεί, θέλει συνεχώς αλλαγές και δεν μπορεί με τίποτα τη ρουτίνα. Χρησιμοποιεί περισσότερο το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου του και συχνά κτυπιέται λέγοντας γιατί το ένα και γιατί το άλλο. Είναι αυθόρμητος και πριν αρχίσει να ζωγραφίζει βλέπει το συνολικό αποτέλεσμα και περιγράφει πως θα μοιάζει το έργο του όταν ολοκληρωθεί.

Υπάρχει και ο ερευνητικός τύπος κάπου στη μέση, ο κοινωνικός, ο επιχειρηματικός και ο συμβατικός. Σύμφωνα με τον J. Holland οι επιλογές μας και ο τύπος προσωπικότητάς μας συνδέονται και στη βάση αυτής της σύνδεσης έγιναν και αρκετά τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού τα οποία βοηθούν ή ευκολύνουν τις επιλογές μας.

Είναι βέβαια και κάποιες θεωρίες πιο προοδευτικές στη σκέψη που παντρεύουν τυχαία γεγονότα με την επιλογή. Το happenstance theory του Krumboltz αναφέρει ότι δεν είναι αναγκαίο να προγραμματίζουμε τα πάντα στη ζωή μας. Αναφέρει ότι όταν διαχειριστούμε σωστά τα μεταβατικά στάδια θα αναγνωρίσουμε ότι έχουμε περιορισμένο έλεγχο στις επιλογές μας. Στον πυρήνα της θεωρίας του είναι όλοι οι απρόβλεπτοι κοινωνικοί παράγοντες, τα τυχαία γεγονότα και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις επιλογές μας. Μερικά από αυτά είναι:

• Η περιέργεια για τις μαθησιακές ευκαιρίες που υπάρχουν
• Η επιμονή για χειρισμό των εμποδίων που βρίσκουμε μπροστά μας
• Η ευελιξία στο χειρισμό των ιδιαίτερων συνθηκών και καταστάσεων
• Η θετικότητα και η αισιοδοξία που μεγιστοποιούν τα οφέλη από αυτές τις απρόβλεπτες καταστάσεις.

Ο Krumboltz δηλώνει ότι όσοι έχουν τις πιο πάνω αξίες μπορούν να κτίσουν και να κεφαλαιοποιήσουν πάνω σε αυτά τα τυχαία γεγονότα και να τα μετατρέψουν σε ευκαιρίες για ανάπτυξη και πρόοδο.

Όπως και να κάνω την επιλογή μου πρέπει να έχω κατά νου ότι δεν είναι σενάριο ταινίας που δεν επιδέχεται καμία αλλαγή. Τουναντίον, οι επιλογές σε κάθε στάδιο μπορούν να αλλάξουν. Η αλλαγή βέβαια, όσο πιο αργά γίνεται τόσο μεγαλύτερο κόστος έχει. Δεν είναι εύκολο για παράδειγμα να αλλάξει ένας μαθητής ή μια μαθήτρια σχολείο και να βρεθεί από την Τεχνική στο Λύκειο ή το αντίστροφο. Δεν είναι εύκολο ένας μαθητής της 1η Ο.Μ.Π. να συνεχίσει στην 3η Κατεύθυνση του Λυκείου γιατί πρέπει να δώσει εξετάσεις μετάταξης στα μαθήματα που δεν έχει διδαχθεί στην Α΄ Λυκείου της Ο.Μ.Π. του. Είναι ακόμη πιο δύσκολο όταν αισίος φτάσεις στην Γ΄ Λυκείου ή Γ΄ Τεχνικής Σχολής και συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει διδαχθεί βασικά μαθήματα εξέτασης για εισδοχή στο Πανεπιστημιακό τμήμα της αρεσκείας του. Έχω τα μαθήματα του Πλαισίου Πρόσβασης που με ενδιαφέρει; Είμαι στο σωστό Επιστημονικό Πεδίο;

Από την άλλη έχουμε αρκετούς αναποφάσιστους φοιτητές, πτυχιούχους που συνεχίζουν με ένα εντελώς διαφορετικό μεταπτυχιακό, σπουδασμένους σε τομείς εντελώς διαφορετικούς από το επάγγελμα που σήμερα ασκούν με τόση επιτυχία.

Αρκετοί ερευνητές μελέτησαν την καριέρα επιτυχημένων επαγγελματιών και κατέληξαν σε κάποιες συνήθειες τις οποίες και παραθέτω πιο κάτω:

1. Διάβασμα για τριάντα λεπτά την ημέρα ή όπως συχνά προτρέπω τους μαθητές μου: «Να διαβάζετε 30 σελίδες την ημέρα από ένα βιβλίο της αρεσκείας σας».
2. Άσκηση: Να γυμνάζεστε έστω και λίγο τρεις φορές την εβδομάδα. Το άθλημα το αφήνω σε ‘σας. Είναι όμως και αυτή μια βασική συνήθεια των επιτυχημένων επαγγελματιών.
3. Κτίστε θετικές σχέσεις που να αξίζουν. Όπως αναφέρει ο Corley: You are only as successful as those you frequently associate with.
4. Μάθετε να βάζετε στόχους, μάθετε να σχεδιάζετε πως να πετύχετε αυτούς τους στόχους.
5. Καλό ύπνο: Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη το 89% των εκατομμυριούχων κοιμάται τουλάχιστον επτά ώρες την ημέρα.
6. Μη σπαταλάτε άδικα το χρόνο σας. Ο χρόνος είναι το πολυτιμότερο αγαθό και είναι πολύ τυχεροί αυτοί που τους τον προσφέρουμε.

Το σημαντικότερο από όλα είναι μέσα από την αυτογνωσία να ανακαλύψουμε και να αποτυπώσουμε στο χαρτί ποιοι είμαστε, ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που μας περιγράφουν περισσότερο και ποια είναι αυτά που τόσο πολύ αγαπάμε.

Ο κόσμος αλλάζει και εμείς μαζί με αυτόν. Μάθε λοιπόν να αγαπάς τον εαυτό σου, τα δικά σου χαρακτηριστικά και όσο πιο πολύ ενωθείς με αυτά και συνειδητοποιήσεις ποια είναι, τόσο πιο εύκολα θα τα αξιοποιήσεις για να έχεις μια λαμπρή καριέρα… ότι και να σπουδάσεις… όσες αποτυχίες ή επιτυχίες και αν είχες στη ζωή σου.

Άλλωστε αυτές οι αποτυχίες σε ενδυνάμωσαν και σε έκαναν να γίνεις αυτό που είσαι σήμερα! Αυτές οι επιτυχίες συνθέτουν την προσωπικότητά σου…

*Σύμβουλος

Λύκειο Κύκκου Β΄