Ζητείται αλλαγή πορείας

ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ*

Μια  από  τις παραμέτρους, η οποία κατά τη βιβλιογραφία είναι και η  πιο υποβαθμισμένη, που πρέπει να λαμβάνεται άποψη κατά το σχεδιασμό μεταρρυθμιστικών προσπαθειών στην εκπαίδευση, είναι η παράμετρος συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών (Μλεκάνης, 2005). Είναι γενικά παραδεκτό και βιβλιογραφικά αποδεδειγμένο ότι οι εργαζόμενοι που είναι ευχαριστημένοι από τη δουλειά τους, δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον και αγωνίζονται περισσότερο για την προαγωγή του οργανισμού τους. Οι εργαζόμενοι που είναι δυσαρεστημένοι από τη δουλειά τους βιώνουν μεγαλύτερο στρες, αντιμετωπίζουν πιο συχνά σωματικά προβλήματα και έχουν περισσότερες διαπροσωπικές συγκρούσεις. Ιδιαίτερα, οι εκπαιδευτικοί που είναι ικανοποιημένοι από το εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο υπηρετούν, είναι πολύ πιο πιθανό να έχουν καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με δυσαρεστημένους συναδέλφους τους. Τι ορίζει όμως η βιβλιογραφία ως ικανοποίηση από την εργασία; Σύμφωνα με τους  Milkovich και Boudreau(1988), στο άρθρο των Ghazi και συνεργάτες (2010,σ.189),  η ικανοποίηση από την εργασία είναι μια “θετική και ευχάριστη συναισθηματική αντίδραση στην εργασιακή εμπειρία του ατόμου”, ενώ στο ίδιο άρθρο, ο Ramayah (2001) με πιο απλά λόγια ορίζει την ικανοποίηση από την εργασία σαν “κάτι που κάνει τον κόσμο να θέλει να πάει στη δουλειά του, τον κάνει δηλαδή ευτυχισμένο για τη δουλειά που κατέχει”.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά από τις αλλαγές που προέκυψαν με τους νέους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων παρατηρείται μια τρομερή εντατικοποίηση της διδακτικής διαδικασίας και μια κατακόρυφη αύξηση των διοικητικών υποχρεώσεων των σχολικών μονάδων.

Σε διοικητικό επίπεδο, οι διευθύνσεις των σχολικών μονάδων και κατ’ επέκταση όλοι οι εκπαιδευτικοί,  πέρα από την διοικητική επιβάρυνση λόγω Covid-19, πέρα από το συνεχές τρέξιμο για ικανοποίηση των πολλών  εγκύκλιων και οδηγιών που  αποστέλλονται κεντρικά, έχουν πλέον καταντήσει και διαχειριστές πολυάσχολων εξεταστικών κέντρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε Λύκειο για τη φετινή χρονιά πρέπει να διοργανώσει τρεις εξεταστικές περιόδους. Συνολικά σε κάθε Λύκειο θα  έχουμε εξετάσεις για σχεδόν 40 μέρες, πλείστες εξ αυτών με πολλαπλά μαθήματα.  Αν δε αναφερθούμε στα συντονιστικά Λύκεια των επαρχείων όπου θα γίνεται η κωδικοποίηση των γραπτών για τη διόρθωση τους η διοικητική επιβάρυνση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη

Σε επίπεδο διδασκαλίας και εκπαιδευτικής διαδικασίας τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Οι εκπαιδευτικοί από την αρχή της χρονιάς τρέχουν να καλύψουν την ύλη που δεν είναι, σε πολλά μαθήματα, συμβατή με τον ωφέλιμο διδακτικό χρόνο μέσα σε  χρονοδιαγράμματα ιδιαιτέρως ασφυκτικά. Οι φιλότιμες αυτές προσπάθειες των συναδέλφων να πετύχουν το ακατόρθωτο, έχοντας την πίεση και από το Υπουργείο και από την ίδια την συνείδησή τους, είναι  αξιέπαινες και αποτελούν τον κύριο λόγο που διασώζει την κατάσταση. Οι προσπάθειες όμως αυτές μέσα στις αντίξοες συνθήκες που τους επιβάλει ο όγκος της ύλης και τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα  έχουν ως αποτέλεσμα την ψυχολογική τους  επιβάρυνση, την κατακόρυφη αύξηση του στρες και την αύξηση της πιθανότητας για πρόωρο εκπαιδευτικό burnout. Παράπλευρη απώλεια δε της πιο πάνω εντατικοποίησης είναι το «στέγνωμα»  της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τον αποκλεισμό πολλών εξωδιδακτικών δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων οι μαθητές θα είχαν πολλαπλά οφέλη, λόγω έλλειψης χρόνου αλλά και δυνάμεων. 

          Εν κατακλείδι, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών θα έπρεπε να είναι ένα βασικό κομμάτι της κάθε μεταρρυθμιστικής προσπάθειας σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα. Όποια  αλλαγή και να γίνει σε άλλους τομείς, ο εκπαιδευτικός θα είναι πάντα ο βασικός παράγοντας επιτυχίας ή αποτυχίας μιας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας. Είναι σημαντικό οι εν ενεργεία εκπαιδευτικοί να νιώθουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από την εργασία τους, ένα γεγονός που θα τους κάνει πιο αφοσιωμένους, πιο ενθουσιώδεις, πιο δημιουργικούς και κατ’ επέκταση πιο αποδοτικούς προς όφελος των μαθητών και της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δυστυχώς, όλα τα βήματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση, κάτι που έχει αρχίσει να δείχνει τα σημάδια του. Ζητείται αλλαγή πορείας!

Ghazi, R. S., Ali, R., Shahzada, G., & Israr, M.(2010). ‘’University Teachers’ Job Satisfaction in the North West Frontier Province of Pakistan’’, Asian Social Science,6(11), pp.188-192

Milkovich, G. T., & Boudreau, J. W. (1988), Personnel/human resource management: A diagnostic approach, (5th ed.), Business Publications.

Μλεκάνης, Μ. (2005). Οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών., Αθήνα, Τυπωθήτω Γιώργος Δάρδανος.

Ramayah, T. (2001, November ) “Job satisfaction: empirical evidence for alternatives to jdi”, Paper presented at the National Decision Sciences Conference, San Francisco.

*Μαθηματικός

* MA Education Leadership

* ΓενικόςΤαμίαςΟΕΛΜΕΚ